Islay distilleerderijen 3: Laphroaig

Laphroaig is de laatste van de drie 'Kildalton' distilleerderijen aan de zuidkust van Islay. Laphroaig is waarschijnlijk de bekendste Islay single malt ter wereld. Het Kildalton kruis (zie foto hiernaast) is een van de mooiste eerste tekenen van het christendom in Schotland. Het is in de tweede helft van de achtste eeuw gemaakt. Het kruis is 2,65 meter hoog, de armen hebben een spanwijdte van 1,32 meter en het is 0,32 meter dik. Het kruis staat bij de Old Parish Church welk aan het eind 12de begin 13de eeuw werd gebouwd. De drie distilleerderijen liggen vlak bij de Old Parish Church en worden daarom de Kildalton distilleerderijen genoemd.

Hoofdstukken

• Laphroaig distilleerderij
• Geschiedenis
• Smaak
• Lijst van hedendaagse whisky's uitgegeven door de distilleerderij

.

Laphroaig distilleerderij

• Naam - Laphroaig - betekent vrij vertaald: De mooie holte bij de brede baai( wordt uitgesproken als La-froigk)
• Jaar van oprichting- 1815
• Adres - Port Ellen, Islay PA42 7DU
• Aantal stills - Drie wash still en vier spirit still (de distillatie ketels)
• Jaarlijkse productie - 2.700.000 liter
• Waterbron - Kilbride Dam
• Eigenaar - Fortune Brands

Geschiedenis

De Laphroaig distilleerderij is opgericht door de broers Alex en Donald Johnston. De gebroeders Johnston waren eigenlijk McCabes, afkomstig van de Donald Clan. De familie was naar Islay gevlucht na de mislukte Jacobitische opstand in 1745 (eigenlijk een burgeroorlog) en hadden hun naam veranderd. De twee zoons starten hun eigen boerenbedrijf in Laphroaig rond 1810. Voor het voeren van het vee in de wintermaanden, werd er traditiegetrouw gerst verbouwd. Net als wat de meeste Schotten deden werd er van het overschot aan gerst whisky gedistilleerd. Rond 1815 was op het hele eiland bekend geworden dat de whisky van Laphroaig van zeer goede kwaliteit was. Dit was mede te danken aan de waterbron waar de distilleerderij gebruik van maakt. De broers kwamen er al snel achter dat het winstgevender was om whisky te distilleren dan om vee te houden.

Donald Johnston

De distilleerderij is 'officieel' in 1815 geopend, maar onofficieel en naar alle waarschijnlijkheid waren ze dus al rond 1810 begonnen. De eerste officiële registratie dateert echter pas uit 1826. In 1836 kocht Donald zijn broer Alexander uit voor £350. Dus nu was Donald de enige eigenaar van een ondertussen goed lopende distilleerderij. Alexander is naar Australië geëmigreerd waar hij in 1881 overleed. Aangemoedigd door het succes van Laphroaig bouwden de broers James en Andrew Gairdner een distilleerderij naast die van Laphroaig. De gebroeders Gairdner gaven de leiding over de distilleerderij in handen van twee bekwame distilleerders, de broers James en Andrew Stein. Op het moment was Donald van plan de productie van Laphroaig op te gaan voeren. Maar dit kwam in het geding toen bleek dat de Ardenistiel distilleerderij van dezelfde waterbron gebruik wilde maken. De waterbron waar Laphroaig gebruik van maakt is mede verantwoordelijk voor de karakteristieke smaak van het eindproduct. De capaciteit van de waterbron was niet toereikend voor twee distilleerderijen. Dit leidde tot een hevig conflict tussen de nieuwe distilleerderij Ardenistiel en Laphroaig. Donald Johnston stapte naar de rechterlijke macht maar dit werd een langdurig gevecht. Het conflict duurde zes jaar en kwam abrupt aan een eind toen Andrew Stein ziek werd en niet veel later overleed. Zijn broer James kon de distilleerderij niet alleen runnen en vertrok naar Port Ellen. Donald zelf kwam door een tragisch ongeval, op de distilleerderij om het leven in 1847. Volgens de verhalen zou hij zijn verdronken in een wash back (vat waar de suikers worden omgezet in alcohol en er een soort bier ontstaat).

Ian Hunter & Bessie Williamson

Donalds zoon Dugald was op dat moment 11 jaar oud en te jong om de distilleerderij te runnen. De leiding kwam in handen van zijn oom John Johnston en een lokale boer Peter McIntyre. De gebouwen van Ardenistiel werden in 1853 toegevoegd aan de Laphroaig distilleerderij. In 1857 was Dugald oud genoeg en nam de leiding van de distilleerderij over. Tot 1954 bleef de distilleerderij familiebezit en de laatste in de Johnston lijn was Ian Hunter, een neef van Sandy Johnston. Ian Hunter werd in 1908 de manager van de distilleerderij. Ian vernieuwde de distilleerderij en verdubbelde de stills (distillatie ketels) van twee naar vier stuks en voerde de productie op. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de distilleerderij tijdelijk in de mottenballen gelegd. Na de Tweede Wereldoorlog zocht Ian naar nieuwe afzetmarkten. Ian en zijn secretaresse Bessie Williamson gingen o.a. naar Amerika om hun product te promoten. Deze Bessie Williamson was in 1934 naar Islay gekomen om er drie maanden te werken als secretaresse in de Laphroaig distilleerderij. Al snel bood Ian haar een vaste aanstelling aan en uiteindelijk zou zij 40 jaar op het eiland blijven. In 1951 veranderde Ian Laphroaig in een Ltd.(Britse versie van een naamloos vennootschap). Met Ian zelf als manager/directeur en Bessie als secretaresse/directeur. Ian Hunter stierf kinderloos in 1954 en hij liet de distilleerderij na aan Bessie Williamson. Bessie breide de distilleerderij verder uit met nog een still in 1967 en een wash still en een spirit still in 1972. Dit bracht het totaal op zeven stills. Er waren nog plannen voor een achtste, maar die is er nooit gekomen. Bessie verkocht haar aandelen aan Seager Evans, een dochteronderneming van Long John International. Ze bleef de distilleerderij leiden tot haar pensioen in 1972, ze stierf op 71 jarige leeftijd in 1982.

Overname

In 1975 werd het bedrijf overgenomen door British Whitbread die in 1982 het still house renoveerde. De volgende overname kwam in 1989 toen Allied Lyons (UK) de distilleerderij overnam en de legendarische Iain Henderson aanstelde als manager. In 1994 veranderd Allied Lyons in Allied Domecq(Brits/Spaans). En in hetzelfde jaar krijgt Laphroaig het predikaat hofleverancier (Royal Warrant) na een bezoek van prince Charles(met een ongelukkige landing). Prince Charles favoriete whisky was de toenmalige uitgave van de Laphroaig 15 year old. In 2005 volgt de volgende overname door het Franse Pernod Ricard en vervolgens door het Amerikaanse Fortune Brands, de huidige eigenaar. Laphroaig is tot nu toe de best verkochte Islay single malt whisky van de 21ste eeuw.

Smaak

De smaak van Laphroaig wordt over het algemeen omschreven als zijnde: turfachtig, rokerig, zilt en medicinaal met een lange afdronk.

Lijst van hedendaagse whisky's uitgegeven door de distilleerderij

Lees verder

• Islay distilleerderijen 1: Lagavulin
• Islay distilleerderijen 2: Ardbeg
• Islay's verloren distilleerderijen
• Het distillatieproces en whisky terminologie
• Koken met Whisky