Eten van de bomen uit het Nederlandse en Belgische bos

In het bos zijn veel bomen te vinden die voedsel kunnen leveren. Wel eens walnoten of hazelnoten gegeten? En tamme kastanjes en beukennootjes? Waarschijnlijk wel. Maar ook eikels zijn te eten, net als de bladeren van de ruwe berk. Het sap van de ruwe berk is drinkbaar. Er is een ruime voorraad eten te vinden in het bos. Hier worden de meest herkenbare soorten besproken en recepten gegeven om ze te verwerken. Eet smakelijk! Een boswandeling kan heerlijk ontspannend werken en het kan je een gratis maaltijd opleveren. De bomen uit het bos kunnen een goede voedselbron zijn, niet alleen voor dieren maar ook voor mensen. Vooral de zaden van bomen zijn veelal eetbaar, sommige zijn algemeen bekend, zoals tamme kastanjes en walnoten, maar anderen zijn minder bekend. Zo zijn ook eikels eetbaar, iets wat slechts weinig mensen weten en is het sap van de ruwe berk te drinken.

Eten verzamelen in het bos is een activiteit die voor iedereen leuk is. Kinderen vinden het geweldig om hun eigen gevonden producten te eten, maar ook voor volwassenen is het leuk. Maak er een dagje uit van. De producten die gevonden worden zijn vrijwel altijd gezond en de buitenlucht doet ook al wonderen.

Tamme kastanje

De kastanjes die ieder jaar van de tamme kastanjeboom afvallen zijn goed eetbaar. Ze hebben hoge voedingswaarden en zijn bijna ieder jaar in grote hoeveelheden te vinden. Tamme kastanjes zijn rauw te eten maar lekkerder als ze gepoft zijn of op een andere manier verwerkt zijn.

Let op: De tamme kastanje is eetbaar, de paardenkastanje niet. Deze laatste is vanwege zijn mooie vorm en bloei veel aangeplant in parken en langs wegen. De paardenkastanje heeft slechts kleine, afgestopte stekels aan zijn vrucht, de tamme kastanje heeft veel lange stekels.

Geroosterde kastanje

Maak in alle kastanjes een kruisje bovenin. Leg een vuur aan en laat dit vuur even goed branden. Plaats de kastanjes aan de randen van het vuur. Laat ze net zolang liggen totdat ze zwart worden. Ze zijn nu makkelijk te pellen. Pel ook het binnenste ‘vliesje’ mee voor de lekkerste kastanjes.

Kastanjepuree

Kerf weer eerst de kastanjes in. Kook ze vervolgens tien minuten op laag vuur. Pel ze. Een tip om ze makkelijker te kunnen pellen is ze even in koud water laten schrikken, net als een ei. Kook de kastanjes zonder hun huls nogmaals voor 45 minuten. Nu kunnen ze worden gestapt alsof het aardappelen zijn. Deze puree is erg machtig.

Variatietip Is deze puree te machtig? Meng het dan met aardappelpuree.

Beukennootjes

Iedere vijf tot tien jaar heeft de beuk een mastjaar. In dit jaar worden veel meer nootjes als in andere jaren geproduceerd. De beuk is in zo’n jaar een belangrijke voedingsbron voor veel dieren, maar ook erg populair bij mensen. Het nadeel van beukennootjes is dat het veel werk is om te pellen, maar als je de tijd neemt zijn ze erg lekker. Beukennootjes zijn rauw te eten, maar kunnen ook verwerkt worden tot verschillende producten. Wanneer je veel beukennootjes rauw eet kan dit een hallucinerende werking hebben, daarbij zit er blauwzuur in de nootjes. Dit is echter zo’n kleine concentratie dat je kilo’s zou moeten eten om een werking te ondervinden.

Beukenkoekjes
Dit is een recept wat relatief lang duurt om te bereiden, houd hier rekening mee voor je eraan begint. De ingrediënten zijn:

• 250 gram bloem
• 200 gram havermout
• 150 gram roomboter
• 150 gram suiker
• 100 gram pure chocolade
• 50 gram bruine bastaardsuiker
• 150 gram beukennootjes, gepeld
• ¾ theelepel bakpoeder
• Snufje zout
• 2 eieren
• Vanillesuiker
• Cacaopoeder

Rooster de beukennootjes in een pan zonder olie gedurende ongeveer tien minuten. Let op dat ze niet verbranden. Dit om bepaalde stoffen in de beukennootjes te neutraliseren. Hak vervolgens de beukennootjes en de chocolade in kleine stukjes. Verhit de oven voor op 180 graden. Meng het bloem, de havermout, cacaopoeder, bakpoeder, baksoda en een mespuntje zout in een kom. Voeg vervolgens alle suiker, boter en ei toe en meng het geheel nogmaals. Voeg de chocolade en de beukennootjes als laatste toe en kneed het kort, zodat de chocolade niet tijdens het kneden smelt. Maak kleine balletjes van het deeg (ongeveer 50 stuks) en sla deze plat. Bak ze in iets minder dan een kwartier bruin. De koekjes zijn ongeveer een week houdbaar.

Beukennootpesto

• 2 eetlepels beukennootjes, gepeld
• 2 bosjes peterselie
• 8 eetlepels olijfolie
• Snufje zout
• Peper
• Knoflook

Deze pesto is eenvoudig te bereiden. Stop alle ingrediënten in de blender en mix tot er een grove pasta ontstaat. Eet deze pesto met pasta, salade, stokbrood of geroosterd brood. Als variatie kun je er een teentje knoflook doorheen doen.

Eikels

Eikels zijn elk jaar in grote hoeveelheden te vinden. Tal van dieren eten deze vruchten, maar ook mensen kunnen ze eten. Eikels smaken uit zichzelf bitter en hebben best veel bewerking nodig voordat ze lekker zijn. In grote hoeveelheden is de bittere stof uit eikels giftig, dus het is belangrijk ze goed te wassen.

Tip: Als je eikels gaat verzamelen, verzamel dan alleen eikels die er gaaf uitzien, er mogen geen gaatjes inzitten. Wanneer er gaatjes in zitten, kan dit wijzen op de eikelboorder.

Eikelpap

Verzamel eerst zoveel mogelijk eikels en laat ze drogen. Pel ze, zowel de harde schil als het dunne bruine velletjes. Maal de eikels fijn en was het in een zeef. Was het lang, om de bittere stoffen eruit te halen. Stopt de fijne eikels in een pan en voeg hier water aan toe. Als richtlijn geldt dat je evenveel water als eikelmeel toevoegt. Meng het geheel tot een papje en kook het een half uur. Voeg eventueel bessen en honing toe vlak voor het eten.

Eikelbrood

Kook de eikels en pel ze. Stamp ze weer fijn tot bloem en was het geheel. Laat de bloem drogen alvorens het te mengen met gewone bloem, ongeveer een 1 op 1 verhouding . Maak er schijfjes van. Voeg een snufje zout en wat water toe en bak ze in een pan met een klontje boter.

Ruwe berk

De ruwe berk is een echte pionierssoort. Het is een van de eerste soorten die opkomt als een kale vlakte niet meer gemaaid wordt. De boom is goed te herkennen aan het witte, ruwe schors.

Berkenbladsla

Van maart tot juni is het blad van de ruwe berk goed eetbaar. Het is te gebruiken in een frisse salade als vervanger voor de sla. Lekker te combineren met nootjes, ei of zalm.

Berkensap

Het sap van de ruwe berk bevat vooral water en suikers, maar ook vitamine C en etherische oliën. Een volwassen boom kan op een dag wel anderhalve liter vocht leveren. Het aftappen kan eenvoudig gebeuren, door een gaatje van 2 tot 3 centimeter diep te boren. Hieruit begint het vocht meteen te sijpelen. Met een gootje kun je het sap sturen, bijvoorbeeld in een bakje dat je onder de boom hebt staan.

Als je voldoende vocht hebt afgetapt, is het belangrijk het gat weer te dichten. Doe dit door een stukje hout op de goede grootte te snijden en in het gat te duwen, of er met een tak in te slaan. Snij uitstekende stukken af en je kunt de boom weer achterlaten. Op deze manier voorkom je grote schade aan de boom. Tap dezelfde boom niet te vaak achter elkaar af.

Walnoot

Walnoten zijn algemeen bekend. Ze zijn in veel winkels te verkrijgen maar in Nederland en België ook sporadisch in het wild te vinden. De noten vallen vanzelf als ze rijp zijn. Het openbreken vereist enig moeite, maar er zit dan wel een lekkere, gezonde noot in.

Hazelaar

De hazelaar is vermoedelijk door de Romeinen naar Nederland en België gebracht. Hij heeft het hier naar zijn zin en groeit goed. De hazelnoten – die van deze struik komen – zijn eetbaar. Hazelnoten bevatten veel vitamine E en veel vet, voornamelijk in de vorm van onverzadigde vetzuren. Hazelnoten zijn goed te combineren met noten in hartige gerechten of met chocolade in zoete gerechten.

Lees verder

• Eten uit de duinen
• Onkruid eten, eetbare onkruiden uit de tuin en moestuin