Asperges uit Groningen

In Nederland wordt de teelt van asperges vooral geassocieerd met Limburg, waar men het ‘witte goud’ sinds een eeuw volop verbouwt. Minder bekend is dat ook Groningen een verdienstelijk leverancier van asperges is. Sinds 1985 worden in Groningen weer asperges geteeld. Weer, want in de 18e eeuw was Groningen de enige provincie waar op grotere schaal asperges gekweekt werden, en wel door welgestelden die op de zeer geschikte losse zandgronden woonden. De aspergeteelt raakte echter in het slop en zou pas veel later weer een renaissance beleven. Het was echter niet de eerste come-back van de asperge.

Romeinen

Al in 2.700 voor Christus werd de asperge gegeten, en ook de Romeinen wisten wel raad met deze groente, die ook wel bekend staat als de koningin onder de groenten. Met de teloorgang van het Romeinse rijk verdween ook de asperge van het menu, maar de kennis van de aspergeteelt bleef in de Levant (het westelijk deel van het Midden-Oosten) bewaard. Tijdens de middeleeuwen deed de asperge haar herintrede in Europa. In het Frankrijk van Lodewijk XIV werd de witte asperge op grote schaal gekweekt, niet in de laatste plaats in opdracht van de koning zelf. Behalve de aanleg van uitgestrekte aspergevelden liet de koning kassen bouwen om de asperge al in maart te kunnen oogsten. Via Frankrijk kwam de asperge in de 18e eeuw in Groningen terecht.

Na Groningen was het gebied rond Rijnsburg de eerste streek waar men ook asperges ging verbouwen en via Bergen op Zoom werd de aspergeteelt na de Eerste Wereldoorlog voornamelijk in Noord-Limburg geconcentreerd. De aspergeproductie in de andere landsdelen nam in de daaropvolgende jaren langzaam af.

Terug in Groningen

Sinds dertig jaar is de asperge in Groningen weer aan een opmars bezig, wat niet alleen de landelijke productie ten goede komt, maar de Groninger in staat stelt om van half maart tot 24 juni verse asperges te halen bij één van de vele aspergeboeren in de provincie.

Van maart tot Sint Jan

In april worden de kostbare zaadjes van de asperge machinaal gezaaid. De jonge plantjes worden het volgend jaar, in maart, in geulen geplaatst, waarna de heuvels worden opgeploegd die zo karakteristiek zijn voor de aspergevelden. In deze heuvels kunnen de asperges uitlopen zonder dat hun kop boven de grond uitkomt, want vangt een asperge zonlicht, dan kleurt deze groen.
In het eerste jaar na aanplant wordt er niet geoogst, zodat de jonge plant de tijd te krijgt om zich te ontwikkelen. In het tweede jaar wordt een voorzichtig begin gemaakt met de oogst en in het derde jaar kan er worden geoogst tot 1 juni. Van het vierde tot het tiende jaar kan er volop worden geoogst tot de dag van Sint Jan, 24 juni. Na tien jaar is de grond aspergemoe, en moet een ander perceel in gebruik genomen worden.

Als de bodemtemperatuur in de loop van maart boven de tien graden komt, gaan de asperges groeien. Sommige bedrijven proberen, door de grond met warmtebedden te verwarmen, dit proces eerder op gang te brengen, waardoor het seizoen verlengd wordt. Het seizoen eindigt op 24 juni, de plant heeft dan rust nodig om reservevoedsel te kunnen produceren in de wortel. Met dit voedsel kan de plant in het voorjaar weer jonge scheuten produceren. De stengels die na 24 juni achterblijven groeien boven hun bed uit en sterven uiteindelijk af. De wortels, veilig onder de grond, wachten daarna het volgende voorjaar af.

Lees verder

• Ede Staal, troubadour van het Hogeland
• Fladderak, een eigenzinnig Gronings drankje
• De molens van het Groninger Landschap