Fladderak, een eigenzinnig Gronings drankje

Groningers zijn eigenwijs en dat geldt ook voor dit typisch Groningse drankje: Fladderak. Een eigenzinnig destillaat dat al eeuwenlang gedronken word, eind vorige eeuw op sterven na dood was en sindsdien een wonderbaarlijke heropleving heeft doorgemaakt. Fladderak… het zit al in de naam: uniek, bijzonder. Dit typisch Groningse drankje is oorspronkelijk afkomstig uit het dorp Onderdendam, gelegen ten noorden van de stad Groningen, in de gemeente Bedum. Onderdendam werd ooit Lutje ’n Hoag, klein Den Haag, genoemd, omdat het dorp als hoofdplaats van Hunsingo en zetel van de rechtbank van grote betekenis was voor de streek. De rechtbank is jaren geleden opgeheven en ook Fladderak wordt tegenwoordig ergens anders gemaakt: in de stad Groningen.

Oud en eigenzinnig

Fladderak is eeuwenoud en bezit een bijzondere en eigenzinnige smaak. Het is een gedestilleerde drank op basis van getrokken citroenschillen en 30% alcohol. Hoewel het vergelijkbaar is met citroenjenever, krijgt het door toevoeging van kruiden als kaneel, anijs en kruidnagel zijn karakteristieke smaak. Fladderak werd ooit volop gedronken: rond 1900 werd er jaarlijks meer dan 10.000 liter van verkocht. Bij de viering van 300 jaar Gronings ontzet (1972) was dat nog 6.000 liter, maar sindsdien liep de verkoop alleen maar verder terug.

Fladderak bijna verdwenen

In 1997 overwoog de producent, Hooghoudt, serieus om te stoppen met de productie van deze unieke Groninger drank. In juli van dat jaar verkocht het bedrijf niet meer dan dertien flessen en zelfs voor de Groninger destilleerder, die al jaren moest bijbetalen om Fladderak op de markt te houden, werd dat teveel van het goede. ‘De oudere generatie heeft het drinken van Fladderak niet overgedragen aan de jongere’, luidde de analyse van Hooghoudt. Bij slijters en in de café’s was het nog nauwelijks verkrijgbaar. Bij wijze van laatste reddingspoging werd er een speciale Fladderak-dag georganiseerd, waarop liefhebbers de drank rechtstreeks bij de destilleerder kon kopen. Dit bleek een schot in de roos, want er ontstond een ware stormloop op dit ambachtelijke product. Sindsdien is de verkoop van Fladderak weer stabiel te noemen en lijkt een stukje cultuurhistorie gered.

De producent

Fladderak wordt geproduceerd door het stad Groninger bedrijf Hooghoudt. Het familiebedrijf, opgericht in 1888 door Hero Jan Hooghoudt, produceert verschillende soorten sterke drank, zoals jenever en beerenburg. Het bedrijf, dat oorspronkelijk gevestigd was aan de Nieuwe Ebbingestraat, bevindt zich nu aan de rand van de stad, aan de Hooghoudtstraat. Voor het bedrijf staat een hooghoutje, de houten voetgangersbrug die zo karakteristiek is voor de Groninger kanalen.

Hooghoudt, dat Fladderak nu als Groningse specialiteit vermarkt, stelt dat de authentieke smaak van Fladderak gekoeld of op kamertemperatuur het beste tot zijn recht komt. Fladderak is een typische, klassieke borrel die zich uitstekend laat combineren met een stukje kaas of een plakje worst.

Lees verder

• Ede Staal, troubadour van het Hogeland
• Asperges uit Groningen
• De molens van het Groninger Landschap