De oer Hollandse stamppot (vegetarisch)

Een stamppot is de ideale winterkost. Stamppotten zijn gebaseerd op aardappels. De aardappels worden gekookt en vervolgens met een beetje water en melk of room gestampt tot een moes. In plaats van melk kun je ook sojamelk gebruiken. Aan de stamppot worden vervolgens groenten toegevoegd welke meegestampt worden. Om het op smaak te brengen zijn er allerlei keuzemogelijkheden. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoudsopgave

• Zuurkoolstampot, de basis
• Complete maaltijd
• Tropische variant zuurkool
• Banaan en Kaas
• Met gebakken ui
• Italiaanse variant stamppot
• Vegetarische jus

Zuurkoolstampot, de basis

Een stamppot zuurkool kan in veel variëteiten gemaakt worden. Voor een stamppot voor vier personen kook je een kilo aardappels en een halve kilo zuurkool. De aardappels stamp je het eerst. Je stampt de aardappels een voor een fijn en je voegt er water of melk bij. Het mengt en stampt het beste met een stamper maar het mag ook met een electrische keukenmachine. Aan de aardappelbasis kun je zuurkool toevoegen en er doorheen mengen. Je krijgt dan een stamppot zuurkool. Traditioneel voegen mensen jeneverbessen toe aan stamppot zuurkool.

Complete maaltijd

Stamppotten zijn complete maaltijden; dat wil zeggen dat er alle benodige stoffen in zitten die het menselijk lichaam nodig heeft. Vleeseters doen stukjes dood dier door de stamppot. Vegetariërs doen allerlei eiwitrijke produkten door een stamppot zoals nootjes, kaas, tempeh, ei en banaan. In dit artikel worden alleen vegetarische toevoegingen behandeld.

Tropische variant zuurkool

Een zuurkool stamppot kun je een tropisch tintje geven door er ananas aan toe te voegen. Ananas is enigszins zoet en de smaak laat zich goed combineren met de zuurkool. Een extra toevoeging is cashewnoten, een tropische noot. Het is raadzaam de cashewnoten en ananas niet mee te stampen maar ze als laatste toe te voegen en het er licht doorheen te husselen. Zo behouden de verschillende elementen hun smaak en wordt de stamppot niet een brei van smaken. Een variant is om de ananas even vantevoren een half uurtje in de kerriepoeder te laten staan zodat de kerriekruiden in de ananas doordringen maar niet in de rest van de stamppot worden geproefd. Maak het niet té gekruid want het moet wel een geheel smaakpalet blijven en niet een stamppot met losse kerrie-ananas componenten. Cashewnoten kun je 30 seconden in een koekepan bakken met peper voordat je ze bij de stamppot zuurkool doet.

Banaan en Kaas

Een andere lekkere variant is stamppot met banaan en kaas. De zoetige baan laat zich goed samengaan met de zurige kool. Als een kind zegt dat het geen zuurkool lust is het toevoegen van een banaan een goede optie om het lekkerder te maken. Het is het beste jonge kaas te gebruiken, die heeft betere smeltkwaliteiten en een meer neutrale smaak dan belegen kaas. De kaas en banaan voeg je als laatste toe. Je mengt ze met de rest van de stamppot zonder het er doorheen te stampen. De hitte van de zuurkool doet de kaas smelten. Na een minuut of 5 is de kaas volledig gesmolten en kun je de zuurkool met banaan en kaas opdienen. Een variant op dit gerecht is om de banaan te bestrooien met kaneelpoeder. In plaats van jonge kaas kun je ook ricotta of roomkaas gebruiken.

Met gebakken ui

Wanneer je de zuurkoolstamppot extra lekker wilt maken maar geen vruchten wilt gebruiken kun je er ook voor kiezen om een uitje met een teentje knoflook te bakken in roomboter. Je laat het een paar minuten op een laag vuurtje sudderen totdat de uitjes licht bruin worden. Dit mengsel voeg je toe aan de stamppot en stamp je er doorheen. Het geheel krijgt nu een vollere smaak. Bakken in roomboter vereist wel aandacht; in een te hete pan zal de roomboter verbranden, te snel bruin worden. Doe daarom de gesneden ui en knoflook in de pan vlak voordat alle roomboter gesmolten is. Dat voorkomt dat de roomboter donkerbruin wordt. Natuurlijk moet je er voor zorgen dat je het vuur laag houdt.

Italiaanse variant stamppot

Met de aardappelstamppot als basis kun je in plaats van zuurkool allerlei groenten gebruiken zoals boerenkool, andijvie en spinazie. Deze kun je ook mengen met andere ingrediënten. Vooral spinazie-kaas en andijvie-kaas zijn goede combinaties. Voor deze groenten kun je ook kiezen om met roomkaas te werken. Of wat dacht je van een stamppot quattro formaggi? Een spinazie stamppot met jonge kaas, roomkaas, mozzarella en gorgonzola is erg lekker. De smaakcombinatie roomkaas en zuurkool werkt weer niet zo goed samen. Wel geldt dat je van alle ingrediënten slechts een kleine hoeveelheid toevoegt aan de aardappelbasis. Het geheel moet wel een stamppot blijven; een groot geheel. Doe je er teveel dingen bij dan valt de stamppot uiteen.

Vegetarische jus

Stamppotten zijn lekkerder met een kuiltje jus. Vegetarische jus bestaat niet. Toch kun je zelf een groentejus maken door een uitje en knoflookteentje klein te snijden en te bakken. Je kookt water en maakt een kopje groentebouillon waar je een theelepeltje bloem aan toevoegt om het dikker te maken. Wanneer de uiensnippers lekker gaar zijn doe je het vuur uit. Daarna doe je het kopje bouillon in de koekenpan en giet je het geheel direct weer in een schaaltje. De jus is nu klaar. Met een juslepel duw je een kuiltje in de stamppot op je bord. Daar doe je de jus in; eet smakelijk!

Lees verder

• Aardappelvariaties