Stoomkokers voor behoud van voedingsstoffen en smaak

Koken, braden en bakken gebeurt meestal op traditionele manier met pannen op een fornuis of door gebruik te maken van elektrische verwarmingsmogelijkheden. Toch is er een alternatief dat eigenlijk de voorkeur zou moeten hebben omdat de voedingsstoffen en smaak beter bewaard blijven. Dat alternatief is koken met een stoomkoker waarbij het voedsel wordt gegaard door middel van stoom. Het is tevens een gezonde manier van koken omdat er geen olie of vetten voor nodig zijn.

Voedzame stoffen verliezen of behouden

Koken op de traditionele manier gebeurt in de regel met veel water. Vooral bij het koken van groenten kunnen dan veel voedzame stoffen verdwijnen in het water wat na het garen meestal wordt weggegoten in een spoelbak of gootsteen. Dat kan anders. Bij het koken door middel van stoom blijven alle goede stoffen en vitamines behouden. Voor het koken met stoom is een speciale stoomkoker ontwikkeld.

Werking van stoomkoker

Een belangrijk onderdeel van de stoomkoker is het verwarmingselement dat zich onderaan in het apparaat bevindt. Daarboven bevindt zich een waterreservoir met daarboven een aantal mandjes voor de verschillende voedingsmiddelen. Doordat het verwarmingselement het water in het reservoir tot het kookpunt verwarmt ontstaat waterdamp (stoom) die door gaatjes in de mandjes naar boven dringt. De stoom zorgt op die manier voor het garingsproces waarbij de temperatuur in de mandjes nooit boven honderd graden uitkomt. Op die wijze blijven de voedingsstoffen en smaak bewaard.

Schalen van stoomkoker

Er bestaan stoomkokers waarbij enkele schalen op elkaar kunnen worden geplaatst voor verschillende ingrediënten. Op die manier kunnen bijvoorbeeld groenten die langer stoom nodig hebben in de onderste schaal worden gedaan en kan zo bij het opstapelen verder met de gaartijd rekening worden gehouden. De inhoud van de schalen is soms verschillend en ook zijn er schalen met een vlakverdeling waarbij enkele ingrediënten tegelijk in één schaal kunnen worden bereid.

Speciale rijstkoker

Een stoomkoker wordt vooral gebruikt voor de bereiding van groenten en vis maar een speciaal soort stoomkoker is bestemd voor het garen van rijst. In dat geval beschikt de koker over slechts één mandje en wordt gesproken over rijstkoker. Eigenlijk zou er dan beter gesproken kunnen worden over een rijststomer. Immers, het garingsproces is stomen en niet koken hoewel bij beiden water te pas komt. Ook bij het stomen van de rijst blijven alle smaak behouden. Overigens is dat ook het geval als bij het koken van rijst precies de hoeveelheid water wordt gebruikt die nodig is om de rijst te garen. Er wordt dan geen water meer afgegoten. Soms wordt bij een rijstkoker een maatbeker meegeleverd om de juiste hoeveelheid water af te passen. In het mandje bevindt zich vaak een streepjesaanduiding voor de hoeveelheid rijst.

Geen vetstoffen en zout

Stomen is een gezonde manier van voedselbereiding omdat er geen vetstoffen voor nodig zijn. Ook hoeft geen zout te worden toegevoegd. Mocht er toch behoefte zijn aan smaaktoevoeging dan kan in plaats van water bijvoorbeeld bouillon worden gebruikt of kunnen kruiden worden toegevoegd aan het water die door de stoom in het voedsel kunnen trekken.

Alternatief voor stoomkoker

Een simpel alternatief voor een stoomkoker is om voedsel gaar te stomen in een stoommandje dat op een pan of kookpot wordt geplaatst waarin water aan de kook wordt gebracht. In principe kunnen dan zelfs enkele mandjes op elkaar worden geplaatst.

Gerechten die bereid kunnen worden in een stoomkoker

Groenten en aardappelen

De bereidingstijd hiervoor is ongeveer gelijk aan het koken in water maar er wordt geen water afgegoten waardoor alle voedingsstoffen en smaak behouden blijven.

Vis

Het stomen van vis heeft het grote voordeel dat de vis zijn structuur behoudt. Een ander voordeel is dat geen olie of vet hoeft te worden gebruikt en het stomen dus minder calorieën oplevert.

Rijst en couscous

Door slechts één mandje te gebruiken is een stoomkoker geschikt voor het koken van rijst en couscous die daardoor de smaak beter behoudt en luchtiger wordt. Rijst en couscous kunnen ook in een speciale rijstkoker worden gegaard.

Vlees

Alleen vleessoorten die snel garen kunnen in de stoomkoker worden bereid zoals varkenshaas en biefstuk. Maar deze en zeker ook andere vleessoorten zullen naast mals ook bleek blijven wat velen zal tegenstaan.

Andere mogelijkheden

In een stoomkoker kunnen ook producten worden ontdooid en opgewarmd of warm worden gehouden.