Stamppotten: het is weer…, weer voor stamppot

Buiten vriest het, je bent net thuisgekomen van een vreselijke fietsrit door de sneeuw, of je hebt met de honden gewandeld door de kou. Misschien ben je lekker gaan schaatsen of heb je een sneeuwballengevecht gehouden. Je hebt staan wachten op de trein, die je naar huis moest brengen, maar door de gladheid was vertraagd. Je bent koud tot op het bot en je hebt honger. Wat is er dan lekkerder dan een stamppot?

Oorsprong van de stamppot

De stamppot een oer-Hollands gerecht… toch? Nou nee, niet helemaal. Toen de tachtigjarige oorlog op zijn eind liep, moesten de Spaanse bezetters Nederland verlaten. In oktober 1547 vertrokken de Spanjaarden halsoverkop uit Leiden, met achterlating van hun kamp. Toen de Leidenaren de volgende dag het verlaten Spaanse kamp binnenliepen, vonden ze onder andere een potje met daarin pastinaak, uien, wortelen en vlees. Toen ze ervan geproefd hadden, werden ze meteen enthousiast, het was lekker. Ze veranderden de inhoud een beetje en noemden het ‘hutspot’. De stamppot was geboren. Het nu zo onontbeerlijke ingrediënt, de aardappel kwam pas na 1570 naar Europa. Vanaf toen werd de echte oer-Hollandse variant geboren. Iedereen kent de zuurkoolstamppot, de andijviestamppot, de hutspot en de boerenkoolstamppot. Er zijn echter nog veel meer mogelijkheden voor stamppotten. Hieronder staan er enkele op een rij.

Hete bliksem (4 personen)

• 1 ½ kg aardappelen
• 1kg zoete appels
• 2 uien
• 2 klontjes boter
• 1 dl melk
• Nootmuskaat

Bereiding:
Schil en was de aardappelen, snijd ze in stukken en kook ze in 20 minuten gaar in een pan met water en zout. Schil de appels, boor de klokhuizen eruit en snijd ze in dunne plakken. Schil en snipper de uien en bak ze even kort in een klontje boter, schep ze uit de pan en doe de rest van de boter in de pan. Bak hierin de appelplakken om en om bruin. Giet de aardappelen af en stamp ze fijn met de melk. Breng op smaak met zout, peper en noodmuskaat. Vet een ovenschaal in en schep achtereenvolgens: de helft van de puree, de gefruite ui, de appel wat peper en zout en tot slot de rest van de puree erin. Dek de ovenschaal af met aluminiumfolie en zet het geheel in een voorverwarmde oven circa 25 minuten, op 180 graden.

American Hess: (4 personen)

• 1 ½ kg aardappelen
• 1 blik (340 gr) corned beef
• 2 grote uien
• 6 middelgrote augurken
• Peper en zout
• 2 klontjes boter
• Scheutje melk

Bereiding:
Schil en was de aardappelen, snijd ze in stukken en kook ze in 20 minuten gaar in een pan met water en zout. Schil de uien en snijd deze in grove snippers. Zet de koekenpan met een klontje boter op het fornuis en bak hierin de uien tot ze mooi lichtbruin zijn. Snijd ondertussen de augurken in blokjes. Snijd de corned beef in grove stukken. Giet de aardappelen af en zet de pan op zeer laag vuur op het fornuis. Stamp de aardappelen tot puree. Voeg er een klontje boter en een scheutje melk aan toe. Voeg er dan de corned beef aan toe en stamp deze door de aardappelpuree. Schep de gebakken uien door de massa en roer deze goed door. Haal de pan van het vuur, breng de stamppot op smaak met peper en zout en schep er de blokjes augurk doorheen.

Tip: Wanneer je niet van augurken houdt, kun je die er natuurlijk uitlaten. Als je van pittig houdt, kun je er eventueel wat chilipeper of sambal doorheen roeren.

Spruitenstamppot: (4 personen)

• 1 ½ kg aardappelen
• 750 gr grote spruiten
• 1 rode paprika
• 250 gr spekjes
• Klontje boter
• Scheutje melk
• Peper en zout

Bereiding:
Schil en was de aardappelen, snijd ze in stukken en kook ze in 20 minuten gaar in een pan met water en zout. Schil en was de spruiten en kook deze in 10 à 15 minuten gaar. Was de paprika en snijd hem in kleine blokjes. Doe de spekjes in een koekenpan en bak ze in hun eigen vet tot ze knapperig zijn. Giet de aardappelen af en zet ze op zeer laag vuur op het fornuis. Giet de spruiten af, doe ze bij de aardappelen en stamp alles door elkaar. Doe de boter en de melk erbij en roer goed door. Haal de pan van het fornuis en schep de rode paprikastukjes en de knapperige spekjes erdoor. Maak op smaak met peper en zout.

Nog meer stamppot

Er zijn ontzettend veel mogelijkheden als het om stamppot gaat. Wat dacht u van:

• Stamppot spinazie met rode paprika en roomkaas
• Bloemkool-preistamppot met mascarpone
• Preistamppot met kerrie, oude kaas en crème fresh
• Chinese koolstamppot met ananas en spekjes

Of de ouderwetse stamppotten in een nieuw jasje:

• Boerenkoolstamppot met satésaus
• Zuurkoolstamppot met stukjes appel
• Hutspot met spekjes en piccalilly
• Andijviestamppot met paprika en lente-ui

Al deze stamppotten worden nog lekkerder met worst! Zo komen we die koude winter wel door.

Lees verder

• Aardappels verrassend veelzijdig