Wintertijd, stamppot op het vuur

Stamppot, in de wintermaanden kom je er niet omheen. Het recept is heerlijk overzichtelijk, aardappelen, groenten en eventueel vlees. De naam zegt het al, daarna alleen nog flink stampen en dan op tafel. Voor de donkere wintermaanden enkele eenvoudige recepten.

De aardappel

Eén van de basisingrediënten is een kruimige tot zeer kruimige aardappel. Ze worden ook wel afkokers genoemd of ‘bloemige’ aardappelen, aardappelen die uit elkaar vallen wanneer ze voldoende gekookt zijn.
Op zoek naar aardappelen die kruimig zijn, je kunt dan denken aan: Bintje, Frieslander, Gloria, Maritiema, Santé, Turbo, Bildtstar, Platina en vele anderen. Op de zak staat meestal wel of de aardappelen geschikt zijn. Of je zoekt aardappelen de heel kruimig zijn: Doré, Eigenheimer, Alpha, Irene, Malta, e.v.a..

Stamppot met zuurkool

• 1 kilo aardappelen
• 1 pakje zuurkool
• ½ liter water
• 4 speklapjes
• 1 verse worst

De zuurkool even afspoelen en samen met de aardappelen koken. Leg de verse worst bovenop de groenten. Haal na een half uur de worst uit de pan. Wanneer er nog genoeg vocht is, de aardappelen en kool stampen, anders een klein scheutje melk toevoegen. De speklapjes in repen snijden en aanbakken in een koekenpan. De spek door de stamppot roeren en het geheel afmaken met peper en (een beetje) zout. De worst eventueel in stukjes snijden en op de stamppot leggen of er apart bijgeven.

Grootmoeders variant: Wil je er een nog traditioneler tintje aan geven dan vervang je een deel van de aardappelen door gekookte witte bonen. De witte bonen moeten gaar zijn en komen pas bij het stampen in het gerecht. Witte bonen eerst een nacht in water laten weken. De volgende dag de bonen koken in het weekwater, ruim een uur. Daarna twee flinke theelepels zout toevoegen en nog een half uur laten koken. Met een schuimspaan de bonen uit het vocht halen. Daarna kun je ze gebruiken als vervanging voor aardappelen.

De jus

Bij stamppotten lijkt een kuiltje te horen met daarin een flinke scheut jus. Je kunt natuurlijk best een zakje gebruiken, maar wanneer je iets meer tijd hebt maak je het zelf. Jus is goed in te vriezen dus het hangt een beetje van de inhoud van de vriezer af hoeveel je maakt. Het braadboter restje dat je overhoudt bij het braden van bijvoorbeeld gehaktballetjes afblussen met ongeveer een halve liter bouillon. Ook mogelijk is een kwart liter rode wijn en deze aanvullen met bouillon. Dit geheel in laten koken met een blaadje laurier. Laten afkoelen en verdelen over vormpjes voor ijsblokjes. Ontdooien is simpel en pas dan doe je er andere kruiden bij.

Appel & aardappelstamppot

• 1/2 kilo zoete appelen & een 1/2 kilo zure
• 750 gr. aardappelen
• jus of boter
• 1/2 eetlepel stroop

• 750 gr. magere runderlapjes
• 1/2 liter appelsap

Maak het vlees en de groenten apart. Beginnen met de runderlapjes. Dep het vlees goed droog, bestrooi met peper en zout en bak ze in de pan in een beetje boter aan beide kanten bruin. Een halve liter appelsap bij het vlees doen en minstens een uur laten stoven. Voeg eventueel extra water bij. Het vlees moet bijna uit elkaar vallen. Het vlees met een schuimspaan uit de pan halen.

Zet de geschilde aardappelen op met water en iets zout. Na een kwartier de appelen toevoegen en deze ook nog een kwartier mee laten koken. Goed afgieten en daarna nog even op het vuur zetten.

Doe het vlees bij de aardappel/appelstamppot en stamp alles door elkaar. Als laatste een beetje boter en stroop toevoegen en even door laten warmen.

Andijviestamppot

• 1/2 kilo andijvie
• 1 kilo aardappelen
• 3 hardgekookte eieren
• 4 speklapjes

Kook de aardappelen in ongeveer een half uur gaar. Doe de rauwe andijvie bij de aardappelen, stamp het geheel goed door en laat het even staan met het deksel op de pan. Bak de speklapjes en haal ze daarna uit de pan. Giet het vet van de lapjes door de stamppot. Snij de eieren in grote stukken en meng deze ook door de stamppot. Geef de speklapjes apart. (Zout is meestal niet nodig)

(Nee, andijvie is geen echte wintergroente, maar in de herfst kan het nog best)

Variant met wel een wintergroente Neem eenzelfde hoeveelheid veldsla en laat de eieren achterwege. Heel klein beetje zout en verder peper en vooral nootmuskaat.