Mosselen: geschiedenis en recept

Wat is een mossel, hoe ontstaat een mossel, hoe is de mosselkwekerij ontstaan en hoe maak je mosselen klaar. Op deze vragen geeft dit artikel een antwoord; vanaf de leefwijze van de mossel tot aan een basis recept voor het klaarmaken van mosselen worden de belangrijkste punten behandeld. Hierdoor kan er een lekker gerecht op tafel gezet worden, waarbij ook wat achtergrondfeitjes bekend zijn.

Hoe leven mosselen

De mossel behoort tot de groep der weekdieren en voedt zich voornamelijk met plankton; dit doen ze met de trilharen die zich bevinden op hun kieuwen. Mosselen zetten zichzelf vast op de zeebodem of op andere harde objecten zoals rotsen of zelfs houten palen. Dit vastzetten doen ze door middel van de zogenaamde byssusdraden; deze byssusdraden worden vloeibaar geproduceerd door de mossel, maar zodra deze vloeistof naar buiten wordt gespoten wordt het hard. Hierdoor kan de mossel zichzelf stevig verankeren aan een hard oppervlakte, waar de mossel dan ook meestal blijft zitten. Mosselen bezitten echter wel de mogelijkheid om te verkassen, ze kunnen hun eigen byssusdraden weer verwijderen, om een nieuwe geschiktere plek te vinden. Dit gebeurt bijvoorbeeld als de mosselen bedekt raken door zand. Opvallend is dat mosselen vaak in grote groepen bij elkaar zitten, waardoor vaak grote oppervlaktes volledig bedekt zijn met mosselen; deze plekken noemt men dan ook mosselbanken

Voortplanten van mosselen

Voortplanten doen de mosselen in het voorjaar en de zomer; er ontstaan dan grote groepen larven, die zich langzaam ontwikkelen terwijl ze rondzweven in de zee. Als de schelp zich dusdanig ver ontwikkeld dat deze te zwaar wordt, zinken de larven naar beneden; deze gezonken larven noemt men ook wel mosselzaad. Zodra dit gebeurt beginnen de nieuwe mosselen zich vast te zetten. Het duurt vanaf dan nog ongeveer twee jaar voordat de mosselen de juiste grootte hebben om door ons opgegeten te worden.

Geschiedenis mosselcultuur

Het opeten van mosselen gebeurt al zover men in de geschiedenis terug kan gaan. In het begin verzamelde men gewoon de mosselen als het water terugtrok bij eb, maar later begon men ook de mosselen op te vissen in de natuurlijke mosselbanken die zich gevormd hadden langs de kust. Het duurde niet lang voordat men erachter kwam dat men ook mosselen kon opvissen om ze op een eigen plek weer verder te laten groeien. Hiermee werd de vangst veilig gesteld en konden de mosselen zich ontwikkelen tot grotere en smakelijkere vormen. Men beschouwde de mossel in die dagen nog altijd als het voedsel voor de armen; mosselen waren goedkoop.

Vanaf het moment dat men ontdekte dat mosselen gevangen konden worden om ergens anders weer uitgezet te worden, ontwikkelde zich langzaam de huidige mosselcultuur. Het zou uiteindelijk echter nog tot 1825 duren voordat men de visserij op mosselen echt aan regels begon te onderwerpen; in die tijd ontstonden er namelijk spanningen tussen de vissers als gevolg van overbevissing. De overheid reguleerde de mosselvangst en kweek, welke culmineerde in de vaste kweekgronden zoals deze nu door de overheid verpacht worden door de mosselkwekers.

Recept mosselen

Voor het klaarmaken van mosselen bestaat een grote variatie aan mogelijkheden en recepten; welke echter meestal zijn terug te leiden op een basisrecept voor het koken van de mossel. Allereerst is er een mosselpan benodigd, welke vaak rond het mosselseizoen te vinden is bij enkele grotere supermarktketens, of vaak goedkoop te vinden is op internet. De mosselpan vult men met een klein laagje water of witte wijn, zo'n halve centimeter hoog. Dit moet op een hoog vuur aan de kook gebracht worden.

Ondertussen moeten de mosselen gereed gemaakt zijn. De meeste mosselen die tegenwoordig te koop zijn, zijn reeds panklaar; hier wordt dan ook nu vanuit gegaan. De panklare mosselen moeten toch nog eerst gewassen worden om de smaak te verbeteren; was iedere mossel apart schoon en verwijder eventuele draden. Kapotte mosselen kunnen meteen worden weggegooid. Doe vervolgens alle mosselen in een bak met koud water, om ze nogmaals te wassen, maar ook om de mosselen te kunnen controleren. Het koude water zorgt ervoor dat de mosselen zichzelf dichttrekken; het teken van een gezonde mossel. Doe alle dichte mosselen in een bak. Als een mossel niet dichtgaat, klop dan even met de bolle kant van een lepel op de mossel. Als deze dan nog steeds niet langzaam dicht begint te gaan, gooi de mossel dan weg. De mossel is dan niet meer goed.

Als alle mosselen gereed zijn, kunnen ze in het kokende water/wijn gegooid worden. Doe de deksel op de pan en wacht totdat de deksel iets omhoog komt; dit duurt meestal nog geen vijf minuten. Pak de pan van het vuur (laat de deksel erop), schudt de pan een paar keer en zet de pan terug. Wacht vervolgens 10 seconden, haal de deksel eraf en controleer de mosselen. Als ze allemaal open zijn, zijn ze goed. Het klopt dat sommige mosselen uit de schelp vallen, dit is normaal.

Welke sauzen en dranken bij mosselen

Om de smaak te verbeteren kunnen er soepgroenten, of een bouillonblokje (of allebei) in het water of de witte wijn worden gedaan. Ook kunnen er allerlei sauzen gemaakt worden. Standaard hoort er eigenlijk een mosterdsausje bij de mosselen, deze is vaak kant en klaar verkrijgbaar.

De overgebleven witte wijn kan vervolgens bij de mosselen gedronken worden; juist witte wijn past qua smaak uitermate goed bij de mosselen.