Komkommer in de keuken

Eén van de weinige groenten die je in de salade doet en op vermoeide ogen, komkommer. Lekker gemakkelijk, je snijdt een komkommer (natuurlijk ongeschild) in plakjes en je bent al klaar. Voor de calorieën hoef je het niet te laten, die zitten er amper in, ongeveer 8 per 100 gram. In komkommer zit vooral water, weinig vitaminen en ook geen noemenswaardige hoeveelheid vezels.

Inhoud

• De familie van de komkommer
• Het verhaal van de komkommer
• Wat is komkommer?
• Wat zit erin?
• Hoe bewaar ik komkommer?
• De komkommer die ik koop moet...
• Hoe eet je komkommer
• Komkommersla
• Het gaat de komkommer voor de wind
• Komkommer voor de huid
• Het is komkommertijd

De familie van de komkommer

De komkommer is één van de leden van de Cucurbitaceae, een niet zo uitgebreide komkommerfamilie. Deze familie bestaat uit ongeveer 800 soorten. Familieleden zijn onder meer de courgette, meloen, pompoen en augurk.

Het verhaal van de komkommer

De komkommer die wij kennen werd voor het eerst gegeten in India, in het Himalayagebergte. In Azië wordt de vrucht al drie eeuwen verbouwd. Hij deed zijn intrede bij de Egyptenaren, de Grieken en tenslotte de Romeinen. Vooral keizer Tiberius (hij leefde rond het jaar 0) was er dol op en daaraan danken we het begin van de glastuinbouw. Tiberius wilde iedere dag een komkommer op zijn bord en daarvoor werden mobiele kassen gemaakt. Wanneer het koud werd werden de ‘kassen’ in grote loodsen gezet.

Via de Romeinen kwam de komkommer in Frankrijk terecht en daarna in de rest van Europa. Karel de Grote schijnt een grote fan geweest te zijn evenals Lodewijk XIV. Lodewijk was een groente- en fruitliefhebber. Zijn ‘groentetuin’ de ‘Le Potager du Roi’ werd rond 1680 opgezet, onder leiding van Jean-Baptiste La Quintinie, één van de bekendste telers uit die tijd. In de tuin werden enorme serres gebouwd waarin onder andere komkommers werden geteeld. Columbus zorgde voor de invoer van de komkommer in Amerika.

Wat is komkommer?

Komkommer is een vruchtgroente en het hele jaar te koop. In Nederland worden de komkommers het liefst geteeld onder glas want ze houden van warmte. Het is een eenjarig plant waaraan verschillende vruchten kunnen groeien. Het is een klimplant maar in je eigen groentetuintje kun je ze ook op de grond laten groeien. Komkommers worden donkergroen geoogst, de vrucht verkleurd naar de oogst iets naar geel.

Wat zit erin?

Voedingswaarde: 100 gr komkommer.

• Energie 8 kcal.
• Koolhydraten: 2g
• Vet 0 g
• Eiwit 0.6 g
• Water 94 g
• Vitamine B1 0.03 mg
• Vitamine B2 0.01 mg
• Vitamine C 10 mg
• Calcium 14 mg
• Kalium 124 mg
• Vezels 300 mg

In komkommer zit dus behalve water niet erg veel. Vooral het lage aantal calorieën maakt de vrucht populair. De hoeveelheid vitaminen en mineralen is ook niet echt noemenswaardig.

Hoe bewaar ik komkommer?

Komkommers bewaar je buiten de koelkast. Niet in de felle zon leggen maar ergens op een koel plekje. Een komkommer ‘rijpt’ nog na, de kleur wordt iets geler. Eenmaal gekocht is een komkommer nog een week houdbaar.

De komkommer die ik koop moet...

Vrij donkergroen zijn, stevig en glad. De meeste komkommers in de supermarkt zijn verpakt in plastic om uitdroging tegen te gaan.

Hoe eet je komkommer

Komkommer wordt meestal rauw gegeten en het liefst ongeschild. Maakt het waarschijnlijk ook tot één van de snelste gerechten om op tafel te zetten. Wassen, de uiteinden eraf snijden en in plakjes snijden. Wanneer je niet houdt van de pitjes kun je de komkommer halveren en met een lepel de binnenkant eruit scheppen.

Zeker voor een salade kan een komkommer te vochtig zijn. Snij de komkommer eerst in repen of schijfjes. Strooi 1 theelepel zout over de schijfjes en doe alles over in een zeef. Eventueel kun je er een bord overheen leggen. Laat dit zeker een uur staan. Het zout onttrekt vocht aan de komkommer. Daarna afspoelen, laten uitlekken en verwerken.

Komkommers zijn niet alleen voor in de salade. Ze kunnen gestoofd worden, gebakken, gegrild, gevuld en gekookt.

Komkommersla

Het simpelste recept voor komkommersla:

• Schaaf 1 komkommer in dunne plakjes (met een kaasschaaf).
• Vermeng 3 eetlepels olijfolie met 3 eetlepels azijn.
• Zout en peper bij het mengsel, vooral peper, zuinig zijn met het zout.
• Komkommer bij het mengsel doen en de sla bestrooien met verse peterselie.

Het gaat de komkommer voor de wind

Vroeger waren komkommers een beetje bitter, zeker bij de steel. De komkommers die nu worden geteeld hebben geen bittere smaak meer. Komkommer eten zou leiden tot winderigheid en oprispingen. Hierover verschillen de meningen nogal. In oude kookboeken wordt aangeraden om de komkommer te schillen om winderigheid te voorkomen. Misschien is het een optie wanneer je last hebt van dergelijke genante bijwerkingen.

Komkommer voor de huid

Niets helpt beter voor gezwollen ogen dan een koud schijfje komkommer. Wanneer je te lang in de zon hebt gelegen helpen plakjes komkommer tegen de pijn. Voor die positieve werking van komkommer is geen enkel bewijs maar het is zeker niet schadelijk. Of je gezichtshuid nu daadwerkelijk verbetert door een crème met komkommerextract is maar de vraag. Maar de beroemde Cleopatra kon niet zonder haar komkommercrème, een betere referentie is er niet.

Het is komkommertijd

Het is weer komkommertijd, de rustige zomerperiode met weinig nieuws en werk. Nu gebruiken we de term vooral voor nieuwsberichten die zomers in de kranten verschijnen en die betrekking hebben op licht absurde gebeurtenissen. Het monster in Loch Ness verschijnt altijd rond deze tijd en een verdwaalde UFO is ook een dankbaar onderwerp.

Is de zomer voor veel mensen een betrekkelijke rustige periode, voor de komkommertelers was het juist een drukke tijd. Maar de term precies vandaan komt is niet duidelijk. Misschien een vertaling van het Engelse cucumber time, een tijd waarin vooral de Engelse kleermakers weinig te doen hadden en dus ook weinig verdienden. Sinds een eeuw wordt de uitdrukking ook in Nederland gebruikt maar er zijn verschillende andere landen die een dergelijke periode benoemen, het Franse ‘la morte-saison’ is wel de duidelijkste.