Whisky, een paar weetjes

Naast de wijn, champagne en cognac is whisky een erg gewilde drank. Deze drank krijgt alleen de naam Scotch whisky als ze ook daadwerkelijk in dat land gemaakt en gerijpt is. Niet iedere whisky is een Scotch, dus waar komt die dan vandaan. Het is bekend dat in 1493 de eerste whisky´s gestookt zijn. Wat is er tussen toen en nu allemaal op whisky gebied gebeurt.

Algemeen

Het was in Schotland heel gewoon, en ook toegestaan, dat de boeren in de wintermaanden alcoholische dranken stookten. In de zomermaanden verbouwden zij gerst en verzorgden zij hun vee. Het gerst werd verbouwd om hun vee in de wintermaanden mee te kunnen voeden. Het gerst dat overbleef werd gebruikt voor het maken van alcoholische dranken voor in de koude wintermaanden.

Geschiedenis

• 1494: De eerste whisky die bekent is dateert uit dit jaartal. Er was een broeder van de abdij van Lindores (bij Newburgh) die 8 bolts mout kocht. Hiermee kon hij 35 kistjes whisky produceren
• 1505: Dit is het jaar dat het gilde van Surgeon Barbers in Edinburg (Schotland) het alleen recht krijgt op het distilleren en verkopen van whisky
• 1608: De eerste distilleerderij in Noord Ierland krijgt een vergunning voor het produceren van whisky; Bushmills disttileerderij. Dan volgen een hele reeks van Schotse distilleerderijen die in de loop van de volgende jaren worden opgericht en geopend
• 1644: De Schotse regering neemt een wet aan waarin accijnsen op alcoholische dranken worden geheven. De belastinginners, de redcoats (genoemd naar hun rode uniform), werden begeleid door Engelse soldaten. De distilleerderijen maakte er namelijk een sport van om deze “redcoats” te slim af te zijn. Een illegaal stooktoestel kon namelijk vrij snel worden afgebroken en weggehaald. Iedere distilleerderij zal zijn eigen anekdotes hebben over deze belastinginners. Een leuke anekdote van het verbergen van de whiskyvoorraad voor de redcoats is wel van Magnus Eunson uit 1798; Deze man was niet alleen een whisky smokkelaar, maar ook de plaatselijk predikant op Orkney. Hij verstopte zijn smokkelwaar in de kerk. Toen hij hoorde dat de heren belastinginners zijn streek binnen kwamen, bracht hij de vaten whisky over naar zijn woning, verstopte ze onder een wit laken. Onder dit laken werd door medewerkers van Eunson eerst een deksel van een doodskist over de vaten gelegd en men begon de uitvaartdienst. De belastinginners wilde ook de woning van de predikant doorzoeken, maar toen zij hoorde dat de dode van de uitvaartdienst gestorven was aan de pokken, vertrokken zij met gezwinde spoed
• 1757: Kibeggan distillerderij, de eerste distilleerderij van Ierland wordt gebouwd
• 1775: Glenturret disttillerderij wordt opgericht
• 1816: Sikes watermeter wordt aangenomen
• 1823: Er wordt een wet aangenomen die distillatie legaliseert, mits men een vergunning betaalde en meer dan 40 gallons (Amerikaanse maat) whisky produceerde
• 1840: Er werd een begin gemaakt van belastingheffing op iedere fles whisky die verkocht werd. Deze belastingheffing is tot op heden nog steeds van kracht in het Verenigde Koninkrijk
• 1879: Door een ziekte in de Europese wijngaarden zo´n 15 jaar eerder is er niets meer van de druifenteelt over. De wijn en cognac productie lag geheel stil en de drankliefhebber was genoodzaakt iets anders te gaan zoeken. Adrian Usher uit Edinburgh was aan het experimenteren met het mengen van whisky met als resultaat een lichtere drank
• 1886: Glendiddich distilleerderij ogpericht
• 1898: De Blending Maatschappij Pattisons gaat failliet en veel distilleerderijen zijn genoodzaakt hun zaak te sluiten. De broers Pattisons verdwijnen de gevangenis in. Te hoge uitgaven en een economisch achteruitgang wordt veel andere distileerderijen fataal
• 1909: het Red Label van Johnny Walker wordt gelanceert
• 1959: Tormore is de eerste distilleerderij die in de 20e eeuw wordt opgericht. Tevens is dit jaar het jaar waarin de rantsoenering van whisky in Groot Brittanië wordt beeïndigd
• 1994: 500e verjaardag van de Schotse whisky productie
• 2000: Introductie van het Scotchwhisky internetsite

The High- and Lowlands

De Schotten delen hun land middels een denkbeeldige lijn net boven Edinburgh in het oosten en Glasgow in het westen in twee delen: De Hihghlands (boven de lijn) en de Lowlands (onder deze lijn). Dit zijn twee whiskyregio´s, vooral in en rond de vallei gevormd door de rivier de Spey worden heel veel whisky´s geproduceerd. Ook op de eilanden Islay en Jura (de Binnen Hebriden) wordt whisky gemaakt, deze worden islaywisky´s genoemd.

Whisky

Ondanks dat er veel whiskydistilleerderijen in handen zijn van grote organisaties zijn er nog steeds een aantal kleine distilleerderijen. In het dorpsleven spelen deze nog steeds een belangrijke rol met betrekking tot de bron van werkgelegenheid.

Wanneer een alcoholische gestookte drank de naam whisky wil krijgen, moet de drank gemaakt zijn van water en granen, een alcoholich volume van minder dan 94,8% hebben, gerijpt zijn in vaten met een maximale inhoud van 185 Amerikaanse gallons gedurende een periode van minimaal 3 jaar vanaf de datum van distillatie in een entrepot.

Alleen de whisky geproduceerd en gerijpt in een distilleerderij in Schotland mag de naam Scotch whiskey dragen.

Single malt whisky

Dit is een drank gedistilleerd in een individuele distilleerderij, gemaakt van gemoute gerst. Bij het bottelen mogen producten van diverse jaren van dezelfde distilleerderij worden gebruikt. Op het etikel staat een leeftijd die aangeeft hoe lang de jongste whisky die bij het bottelen is verwerkt, gerijpt is in het vat.

Vatted malt whisky

Een whisky door meerdere whisky´s van meerdere distilleerderijen met elkaar te mengen. Vaak bevatten deze drank producten van distilleerderijen uit één en dezelfde streek. De benaming van deze drank is dan ook vaak “Pure Malt” of “Schotch Malt Whisky”.