Koffiesoorten: het verschil tussen arabica- & robusta-bonen

Er zijn veel verschillende varianten koffiebonen die gebruikt kunnen worden om koffie te bereiden. Binnen het geslacht van planten genaamd 'Coffea' zijn er twee soorten koffieplant waarvan koffiebonen afkomstig zijn, namelijk de arabica- en robusta-koffieplant. Beide planten hebben elk eigen kenmerkende eigenschappen, en verschillen in het gebied waar ze worden geteeld en de klimaatomstandigheden die er zijn. Al deze factoren zijn van invloed op een verschil in smaak tussen arabica- en robusta-koffiebonen. De smaak van arabica- en robusta-koffie is doorslaggevend voor de populariteit van de koffiesoorten.

Vergelijking arabica- & robusta-koffiebonen

Er zijn grote verschillen tussen koffiebonen van de arabica- en robusta-plant. De planten verschillen van leefgebied en opbrengst, en de bonen verschillen van smaak, vorm, kleur en gebruik.

Productiegebieden van arabica- en robusta-koffiebonen

Het klimaat waarin arabica- en robusta-koffieplanten graag groeien is het subtropisch klimaat. De arabica-plant groeit in wat hogere gebieden en de robusta-plant groeit in lagere gebieden. Robusta-planten kunnen beter tegen warmere omstandigheden. Beide planten groeien graag in gebieden rond de evenaar, maar wel vaak in verschillende gebieden; gebieden die het meest optimaal zijn voor de groei van de soort koffieboon. Op de wereldkaart zijn de verschillende gebieden afgebeeld waar robusta (rood), arabica (groen) of beide soorten koffies (geel) worden geproduceerd.

De koffieplanten Coffea arabica en Coffea canephora

Er zijn grote verschillen tussen de koffieplanten waar arabica- en robusta-koffiebonen van afkomstig zijn. Arabica-koffieplanten, ofwel Coffea arabica, groeien in hoge gebieden in het subtropisch klimaat. De koffiebonen groeien laag in de plant en de plant is gevoelig voor ziektes en plagen. De bessen waar de koffiebonen van afkomstig zijn groeien in 7 tot 9 maanden en de oogst van een plant is dan ongeveer 1 kg koffiebonen. De robusta-koffieplant, of wel Coffea canephora, groeit daarentegen op lagere gebieden in het subtropisch klimaat (met hoogtes van 0 tot 700 meter). De koffiebonen groeien hoog in de plant en de plant is nauwelijks gevoelig voor ziektes en plagen. De bessen waar de koffiebonen van afkomstig zijn groeien in 10 tot 11 maanden en de oogst van een plant is meer dan 1 kg bonen zoals bij de arabica-plant (de precieze opbrengst is onbekend). Omdat de robusta-koffieplant minder gevoelig is voor plagen en ziektes, en ook meer koffiebonen per plant produceert, is de opbrengst bij het telen van robusta-koffiebonen groter.

De arabica- en robusta-koffieboon

Er is een aanzienlijk verschil van smaak en vorm tussen de arabica- en robusta-koffieboon. De arabica-koffieboon smaakt milder en zachter, en heeft een cafeïnepercentage van ongeveer 1,5%. De robusta-koffieboon heeft een meer krachtige en bittere smaak en het cafeïnepercentage is dan ook 2 tot 2,5%. Arabica-koffie wordt zowel in pure vorm gedronken als in een melange, terwijl robusta-koffie enkel in een mengeling wordt gedronken. De koffiebonen zijn van elkaar te onderscheiden door de vorm: de arabica-boon is ovaal, lichtbruin en groter dan de robusta-boon. De robusta-boon daarentegen is meer gebogen, donkerbruin en kleiner dan de arabica-boon.

Toelichting verschil in populariteit

Omdat planten die robusta-koffiebonen produceren over het algemeen een hogere opbrengst hebben, is de prijs van robusta-koffiebonen lager. Dat de prijs lager is zou in veel gevallen betekenen dat het product ook populair is. In dit geval is dat niet zo; robusta heeft een marktaandeel van maar 25% naast een marktaandeel van 75% van de arabica-koffieboon. Dit heeft te maken met de smaak van robusta. Over het algemeen is robusta-koffie erg krachtig en bitter, een smaak die minder geliefd is in koffie. Ook het percentage caffeïne in robusta-koffiebonen is hoger. Robusta-koffiebonen worden daarom bijna alleen maar in combinatie met arabica-bonen gebruikt (in melanges). De arabica-koffie heeft een mildere smaak, die de sterke smaak van de robusta-koffie verzacht.