Richtlijnen voor de tafel en voor aan tafel

Een goede keuken alleen volstaat niet meer voor de fijnproever. Van belang zijn een verzorgd kader, een hartelijke sfeer en een smaakvol gedekte tafel. Vandaag de dag wordt er van de gastheer en gastvrouw verwacht dat ze creativiteit gebruiken in de keuken en versiering van de tafel. Ontvangen met alles erop en eraan betekent dan niet alleen de weergave van een persoonlijkheid, maar ook de uitdrukking van een geesteshouding, van een totale levensstijl.

Algemene richtlijnen

Het schikken van de tafels gebeurt volgens de grootte en de vorm van de plaats waar de maaltijd plaats vindt. Zitten de gasten aan beide zijden van de tafel, moet de tafel breed genoeg zijn. Dat wil zeggen minstens 90centimeter tot 1meter. Zorg er ook voor dat er niemand aan de tafelpoot terechtkomt. Dit is hinderlijk.

Iedere gast zou over minstens 70-80 centimeter plaats moeten kunnen beschikken.
Alles wat je gebruikt moet ook schoon en onbeschadigd zijn.

Het tafellinnen

Om het tafelblad te beschermen wordt er eerst een moltonkleed of een andere tafelbeschermer gelegd. Naast het beschermend heeft dat ook een geluiddempend effect. Daarop komt dan het tafelkleed. Heb je een tafel met een blad in marmer of iets vergelijkends, kan je onderleggers of tafellinnen in stroken gebruiken, zodat een deel van de marmer onbedekt blijft. Een glazen tafelblad wordt vaak voor de doorzichtigheid volledig bedekt.

Gebruik als tafelkleed een fijn tafelkleed. Dit kan bijvoorbeeld een smetteloos, wit, gesteven tafelkleed zijn. Je kan ook werken in kleur, wel dan in één kleur. Daarmee bereik je subtiele effecten. Let daarbij wel op het servies. Is het servies wit zonder versiering, zijn er weinig problemen. Heb je servies met allerlei kleuren, moet het tafelkleed wel goed harmoniëren. Geef je de voorkeur aan een wit tafelkleed, dan kan aan het geheel kleur gegeven worden door glazen, bestek, servetten, gerechten, dranken en tafelversiering.

Welke kleur het tafellaken ook heeft, het moet aan alle kanten ten minste 20 centimeter overhangen. Het is ook mogelijk om met twee tafelkleden boven elkaar te werken. Het onderste hangt dan meer over dan de bovenste. Dit geeft de mogelijkheid om met verschillende kleuren te werken. Het bovenste tafelkleed kan in een fijne doorzichtige stof zijn, zodat je de kleur van het onderste tafelkleed door het bovenste ziet.

De servetten zijn van dezelfde stof als het tafelkleed en kunnen van dezelfde kleur zijn. Je kan echter met andere kleuren werken dan de kleur van het tafelkleed. Het totaal van de kleuren moet echter wel harmoniëren. Servetten zijn het gemakkelijkst in gebruik als ze van ‘lichte’ stof zijn, zo vouwen ze ook makkelijk. Servetten kan je op verschillende manieren vouwen en legt ze op het bord of links van het bord, of vouwt ze in het wijnglas.

Het serviesgoed

De borden

Al vaker worden onderborden gebruikt. Dit is het grote bord dat gedurende heel het feestmaal, tot net vóór het serveren van het dessert, op tafel blijft staan. Op het onderbord komen de borden met verschillende gerechten. Deze borden bestaan uit tin, zilver, wit of in gekleurd porselein. Heb je geen onderborden, dan kan een groot plat bord uit je servies dienst doen als onderbord. Verder heb je nodig: soepborden of diepe borden, grote platte borden, kleine borden of dessertborden. Geef je een aantal desserten op één bord, dan vervang je het kleine bord door een groot plat bord.

Het bestek

Eetlepels, messen en vorken vormen het bestek. Tijdens een feestmaaltijd gebruikt men nooit éénzelfde bestek voor verschillende gerechten. Dus voor ieder nieuw gerecht een ander bestek. Voor visgerechten leg je visbestek op tafel, voor de soep een eetlepel. Voor de hoofdschotel geef je een mes en een vork, voor voorgerechten en/of tussengerechten die niet uit vis bestaan geef je eveneens een mes en een vork. Voor desserten voorzie je een kleine eetlepel en/of een kleine vork en mes, dit afhankelijk van het soort dessert. Verder zijn er oestervorkjes, kreeftvorkjes, slakkentangetjes en vorkjes, botermesjes en ga zo maar door.

Al het bestek wordt van bij de aanvang bij de borden gelegd.

• Links: vorken
• Rechts: messen en eetlepels
• Boven: dessertbestek

Het bestek dat als eerste gebruikt wordt, ligt aan de uiterste buitenkant van het bord. Het wordt telkens weggenomen als het gerecht op is. Vertrekkend aan de uiterste buitenkant dan heb je eerst het bestek voor het voorgerecht, dan de eetlepel voor de soep, daarna het bestek voor het tussengerecht en het dichtst bij het bord het bestek voor de hoofdschotel.

De snijkanten van de messen wijzen allemaal naar het bord toe en vorken en eetlepels liggen met de holle kant naar boven. Voor het dessertbestek boven aan het bord plaats je eerst de eetlepel met de steel naar rechts, daarboven de vork met de steel naar links en daarboven het dessertmes met de lemmet naar links.

Messen en eetlepels neem je tijdens de maaltijd in de rechterhand, vorken in de linkerhand. Wil je van een gerecht nog een tweede portie, dan leg je mes en vork kruislings over het bord: de vork boven met de steel naar links wijzend en de tanden omlaag, het mes naar rechts wijzend en met de snijkant naar binnen gericht.

Het je voldoende, leg je mes en vork naast elkaar en schuin over het bord. De stelen komen rechts, de vork onderaan en met de tanden naar boven. Het mes bovenaan en met de snijkant naar de vork gekeerd.

De eetlepel van de soep plaats je in het lege soepbord met de steel naar rechts.

De glazen

De glazen worden rechts boven het onderbord geplaatst, in een groepje bij elkaar. Je kan ze in een rechte lijn, in een schuine lijn of in een driehoek plaatsen. Het glas dat je het eerst gebruikt, staat uiterst rechts. Het meest links is het waterglas. Wordt er bij het nagerecht champagne gedronken, komt het champagneglas links naast of onder het waterglas. Na iedere wijnsoort worden de gebruikte glazen afgeruimd.

Verder tafelgerief

Meestal worden broodjes geserveerd. Die liggen dan op een klein bordje, links boven het onderbord. Voorzie er een mesje bij om het brood te smeren en leg een aantal boterkuipjes op de tafel. Zet bovendien een mooi zoutvaatje en een kleine pepermolen op de tafel. Zijn er gerechten die met de vingers worden gegeten, zet je een vingerkommetje met lauw water met daarin een schijfje citroen op tafel. Je kunt ook kiezen om een rozenblaadje in het lauwwarme water te leggen.

Tafelversiering

Je kan naamkaartjes voorzien. Laat je eigen creativiteit de gang gaan. Verder kan je menukaarten op tafel zetten. Of maak je de menukaarten persoonlijk door er de namen van de gasten op te plaatsen. Pas ze aan aan het soort feest/ gelegenheid. Kaarsen horen op tafel aanwezig te zijn. Ze geven een romantische stemming. Pas de kleur en de vorm aan de tafel aan. Zorg er wel voor dat ze niet om kunnen vallen. Leg er bloemen omheen.
Bloemen zijn de glimlach van een goedgedekte tafel! Deze glimlach moet wel natuurlijk en harmonisch zijn.

Houd de volgende regels in acht:

• De bloemendecoratie moet in overeenstemming zijn met het geheel: tafelkleed, borden, bestek, ruimte enzovoorts.
• Overlaadt de tafel niet met bloemen. De tafel is geen tuin en het moet speciaal blijven.
• Gebruik geen sterk geurende bloemen die snel verwelken. Je wordt niet vrolijk van levenloze bloemen aan het eind van het diner.
• Gebruik geen exotische of dure bloemen bij een tafeldecoratie in landelijke stijl.
• Let op dat de bloemen niet te hoog zijn! Als deze de gasten hinderen, kan dat behoorlijk vervelend zijn. De hoogte mag maximaal 30 centimeter zijn.
• Vergeet niet dat de bloemendecoratie van álle kanten wordt bekeken.
• Speel met kleuren.
• Contrasten geven vrolijkheid aan tafel
• Harmonie van een éénkleurige schildering in verschillende tonen verleent aan de tafel meer zachtheid en verfijning.
• Vermijd een mengeling van bloemen op een bedrukt tafelkleed. Beter is het een éénkleurige ruiker van een dominante kleur uit het tafelkleed te nemen. Dat tekent zich met meer kracht af.
• Op een effen tafelkleed past alles. Zoek naar associaties of tegenstellingen tussen het bijzonderste element van de tafel, het serviesgoed, het servet.
• Als je kiest voor een individueel boeket, geplaatst voor elke gast, neem dan bij voorkeur bloemen die de tint hebben van het tafelkleed, het serviesgoed, de kaarsen enzovoort. Je kan op de servetten een kleine corsage voorzien.

De plaatsen aan tafel

Gaat het om een vriendenetentje of een etentje onder familie, kan je zeggen dat iedereen plaatsneemt waar hij of zij zelf wil. Gaat het om een groot of een formeler diner, dan worden de plaatsen aangeduid. De gastvrouw en de gastheer nemen meestal plaats aan de korte zijden van de langwerpige tafel. Ofwel zit de gastvrouw in het midden van één der lange zijden en de gastheer aan het korte hoofdeinde.

De belangrijkste vrouwelijke gast zit aan de rechterzijde van de gastheer, de daaropvolgende vrouwelijke gast aan de linkerzijde. De belangrijkste mannelijke gast aan de linkerzijde van de gastvrouw; de daarop volgende mannelijke gast aan haar rechterzijde. Plaats de overige gasten volgens de regels van de voorrang. Plaats zo mogelijk de dames en heren afwisselend. Bij een huwelijksfeest of huwelijksjubileum nemen de bruid en de bruidegom of de feestelingen naast elkaar de ereplaatsen in. De tafelschikking dient vooral zorgvuldig te worden geregeld. Geschreven naamkaartjes worden op de servetten gelegd.

Lees verder

• Richtlijnen voor het opdienen en het eten