Wild voedsel, eten uit de natuur

Voedsel zoeken in de natuur was heel lang geleden een noodzaak om te overleven. Nu liggen de supermarkten vol met glanzend fruit, glimmende groenten, tientallen broodsoorten en veel, heel veel verwerkt en verpakt voedsel. Is die overvloed een zegen of een vloek? En waarom zouden we daar nog extra overvloed uit de natuur aan toevoegen?

Waarom zouden we wilde planten willen eten?

Wat mij betreft alleen al om het plezier van het zoeken en het proeven, de oermens, de jager-verzamelaar in mij wakker maken. Ook het direct en ongecompliceerd contact met natuurlijk voedsel, zonder eindeloos veel tussenpersonen is een verrijking. Van de grond rechtstreeks in de mond!

En natuurlijk ook omwille van de extra gezondheidswaarde van wilde planten.Veel 'on'kruid zitten proppensvol vitamines en mineralen en zijn dus een welkome aanvulling op de overgecultiveerde kasgroenten die we elke dag eten. Bijvoorbeeld het blad van Look zonder look bevat tot 19.000 IE provitamine A per 100gr en 190 mg vit C. Naast de klassieke voedingsstoffen zijn het vooral de zogenaamde secundaire metabolieten zoals fenolen en mosterdolieglycosiden, die veel in wilde planten voorkomen en die er voor zorgen dat ons immuunsysteem beter functioneert. En wild voedsel is ook een beetje gratis voedsel. Dus, genoeg redenen om eens ‘wild’ te eten.

Maar is alles wel eetbaar in de natuur? Ik zou zeggen van wel en zelfs meer dan één keer! Giftige planten zijn er natuurlijk wel, maar gevaarlijk wordt wild en ander voedsel pas door gebrek aan kennis. Giftigheid is vooral afhankelijk van de hoeveelheid (dosis) en de bereidingswijzen. Peulvruchten bijvoorbeeld bevatten een giftig aminozuur fasine, dat bij het koken afgebroken wordt en dus zijn gekookte bonen niet meer gevaarlijk. Daarbij worden ze door het koken ook smakelijker.

Wild voedsel moet niet alleen gezond zijn, maar ook veilig en goed smaken. Daarom is net zoals bij klassieke groenten, het moment van oogsten en de manier van klaar maken erg belangrijk.

Moment van oogsten

De eetbaarheid van wilde planten is ook afhankelijk van het moment van het oogsten, het seizoen dus. Het smakelijkst zijn de jonge, niet vezelige wortels zoals pastinaak en morgenster,de zeer jonge of gebleekte bladeren (paardebloem, molsla), de scheuten (hop, wilde asperge) en zeker ook de bloemen van planten. Scheuten en jonge bladeren worden meestal in het voorjaar geoogst, wortels in het najaar en bloemen natuurlijk tijdens de bloei.

Bereidingswijze van wilde planten

Ook de bereidingswijze is, net zoals bij gewone groente, erg belangrijk. De soep is een interessant medium waarin je veel onzichtbaar kan laten verdwijnen, op voorwaarde dat de gebruikte ingrediënten niet bitter zijn. Fijngesnipperde jonge blaadjes van look zonder look, kers en andere zijn ideale toevoegingen aan de sla. Puree van aardappel tot spinazie kunnen ook veel in zich op nemen. Maar een van de interessantste bereidingswijze is het gebruik van een meelpapje, beslag, waardoor vooral ruw behaarde maar snel smeltende bladeren zoals smeerwortel in een knapperige tempura kunnen omgetoverd worden.

Een overzichtje van enkele lekkere wilde groenten

Wortels

• Grote klis / Arctium lappa, de wortel van deze 2jarige plant heeft een fijne schorseneerachtige smaak. Er zijn zelfs variëteiten ‘Globo’ die als groente gekweekt worden.
• Morgenster gele, wordt ook wel salsifis genoemd. De zwarte penwortels zijn geschraapt en gekookt zoals schorseneren smakelijk met een witte saus.
• Pastinaak, een ouderwetse groente die ook een inheemse wilde plant is.
• Teunisbloem / Oenothera biennis

Blad

• Brandnetel: het jonge blad in het voorjaar is zelfs rauw te beknabbelen, maar dat is toch meer iets voor overlevers. Het klassieke gebruik is onder vorm van soep, probeer het eens met room, basilicum en olijfolie. Ook op de boterham is het eetbaar als smeersel met olijfolie, knoflook of daslook. Speciaal is ook dat het oudere blad na het bakken een vissmaak krijgt, interessant om vegetarische groenteballetjes te maken
• Look zonder look, tweejarige plant waarvan het blad het eerste jaar en zelfs de hele winter door te oogsten is.
• Paardebloem / Taraxacum, gebleekte bladeren, die onder molshopen in de weilanden terecht gekomen zijn, vooral geschikt in salades met witlof en appel of appelsien
• Postelein / Portulaca oleracea, bevat zeer veel omega-3 vetzuren, vooral rauw te gebruiken.
• Veldkers kleine, heeft een fijne scherpe radijsachtige smaak. We kunnen het hele rozetje ook als decoratie in de sla gebruiken.
• Wilde rucola of grote zandkool / Diplotaxis tenuifolia), groeit veel in de duinen en is te gebruiken zoals Rucola.
• Winterpostelein / Claytonia, goed winterhard, te gebruiken als salade met witloof en in puree

Bloemen

• Goudsbloem / Calendula, wel eetbaar maar geen vervanging van saffraan zoals sommigen vertellen.
• Viooltje Maarts / Viola, geconfijt en als gelei zeer smakelijk maar je hebt wel veel bloemen nodig om een potje te vullen.
• Vlier /Sambucus nigra, als kruiderij in koek en gebak, gefrituurd in beignetbeslag en natuurlijk ook als limonade.

Vruchten

• Aardbei / Fragaria vesca, vers, veel vitamine C, blad als thee (looistof)
• Duindoorn / Hypophae rhamnoides, in siroop en in honing, bevat zeer veel vitamine C, maar de oranje bessen zijn wel moeilijk te plukken

Scheuten

• Hop / Humulus lupulus, de jonge scheuten geoogst in februari en maart.
• Wilde asperges

Een beetje eten uit de natuur is dus ook voor onze tijd of juist voor onze moderne tijd nuttig en zelfs noodzakelijk.