Wat is Slow Food? Geschiedenis, ideeën & voedingstips

In de stressvolle westerse maatschappij van de 21ste eeuw blijft er alsmaar minder tijd over om een gezonde maaltijd te bereiden en rustig van je eten te genieten. Veel mensen zoeken hun toevlucht in fastfood en kant-en-klare maaltijden om vooral niet te veel tijd te verliezen. Slow Food biedt hier een antwoord op door het plezier van het eten te benadrukken en de traditionele gastronomie te herontdekken. De tijd nemen om samen met je tafelgenoten van een maaltijd te genieten is hierbij cruciaal. Typische streekproducten ontdekken, contact leggen met lokale voedselproducenten en respect voor het milieu zijn bij Slow Food van groot belang. Wat zijn de belangrijkste ideeën van de Slow Foodbeweging en welke voedingstips zijn hierbij interessant?

Geschiedenis Slow Food

Tegen fastfood

De Slow Foodbeweging ontwikkelde zich op het einde van de jaren tachtig en kwam op tegen de groeiende populariteit van fastfood. Fastfood – oftewel een snelle, vettige hap – was een onmisbaar deel gaan uitmaken van de eetgewoonten in een alsmaar sneller evoluerende westerse maatschappij. Geleidelijk aan werd de consumptie van fastfood en kant-en-klare maaltijden echter in verband gebracht met overgewicht, eetstoornissen en andere gezondheidsproblemen. Denk hierbij aan hoge bloeddruk, diabetes en een slechte lichamelijke conditie. Diëtisten, wetenschappers, gezondheidsgoeroes en artsen gingen dan ook meer en meer wijzen op de gezondheidsrisico's van snel en vet eten.

Trager eten

Deze kritische houding leidde tot verschillende organisaties en groepen die zich gingen concentreren op het belang van natuurlijke voedingsmiddelen en een gezonder eetpatroon, waarbij de nadruk ligt op trager eten. Deze ideeën vormen het achterliggende principe van de internationale beweging Slow Food, dat letterlijk "trage voeding" betekent. Het was de Italiaan Carlo Petrini die in 1989 de Slow Foodbeweging oprichtte. De Slow Foodbeweging moest een reactie zijn op de industriële productie van voedsel en de cultuur van fastfood en kant-en-klare maaltijden. In 1989 ondertekenden 15 landen het "Slow Food Manifest" en wereldwijd telt de Slow Foodbeweging anno 2020 zo'n 100.000 leden.

Organisatie Slow Foodbeweging

"Convivia"

De Slow Foodleden zijn gegroepeerd in lokale community's of verenigingen die ook wel "convivia" genoemd worden. Deze verenigingen organiseren allerlei activiteiten op plaatselijk niveau om de principes van de Slow Foodbeweging in de praktijk te brengen. Dat kan gaan om educatieve programma's over voeding, het proeven van streekproducten of bezoekjes aan producenten van lekkers uit de streek. Het bijzondere aan de Slow Foodbeweging is dat het niet alleen de oudere generaties aanspreekt, maar ook de jongeren die met fastfood zijn grootgebracht.

Slow Food Nederland en België

Ook in Nederland en België is de Slow Foodbeweging actief. Anno 2020 zijn er in Nederland 19 lokale Slow Foodverenigingen en is er een Slow Food Youth Network, dat in contact staat met plaatselijke voedselproducenten, ondernemers en koks. Tezamen organiseren ze interessante evenementen zoals proeverijen, meetings, diners en workshops. In België zijn er 10 Slow Foodconvivia, en dit onder meer in Brussel, Leuven en Luik.

Ideeën Slow Food

Traagheid

Het principe van de Slow Foodbeweging is om een antwoord te bieden op de snelle eetcultuur en de massaconsumptie van industriële voedingsproducten. Het gaat erom dat je de tijd neemt om rustig te eten, om na te denken over wat er precies op je bord ligt, waar het vandaan komt en wat de waarde van je maaltijd is voor je gezondheid. Niet voor niets is het symbool van de Slow Foodbeweging een slak, het ultieme symbool van traagheid.

Eetplezier

Het komt erop aan de tijd te nemen om je maaltijd te nuttigen en ervan te genieten. Om die manier kan je de smaak van eenvoudige voeding weer appreciëren. Het principe van Slow Food wordt niet alleen bekeken vanuit het perspectief van gezondheid, maar ook vanuit het perspectief van het genot van het eten.

Streekproducten

Bovendien wordt de aandacht gelegd op de traditionele troeven van de streek, zoals typische dranken en streekproducten. Slow Food heeft de doelstelling om de kleine producent naar waarde te schatten en ervoor te zorgen dat hij een eerlijke prijs krijgt. Dit wil de Slow Foodbeweging onder meer bewerkstelligen door het contact tussen producent en consument te bevorderen.

Authentiek

Als de consument weet welke moeilijkheden de producent ondervindt om zijn producten met de beste kwaliteit aan de man te brengen, dan groeit het respect voor zijn werk. Dat kan de gastronomie van de streek alleen maar ten goede komen. Daarbij wordt ook het plezier van het proeven op zich niet over het hoofd gezien. Verder wordt ook onze verantwoordelijkheid tegenover moeder natuur in acht genomen. Zo staat Slow Food ook voor voedsel dat een authentieke smaak heeft en op je bord is terecht gekomen zonder schade toe te brengen aan het milieu.

Slow Food voedingstips

Nieuwe recepten

Lijken de ideeën van de Slow Foodbeweging je interessant, dan kan je daar in je dagelijks eetpatroon rekening mee houden. Een van de eerste tips is om je klassieke eetgewoonten te laten varen en vooral nieuwe recepten uit te proberen. Als je gewoon bent om steeds zout en peper te gebruiken, gooi het dan eens over een andere boeg. Laat zout en peper weg en kies bijvoorbeeld voor visolie en/of specerijen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan oregano, chilipepers of kurkuma. Sommige specerijen en kruiden zijn zo lekker en pittig dat je peper en zout niet echt mist. Dat kan interessante nieuwe smaakcombinaties opleveren. Op die manier ontwikkel je nieuwe voorkeuren wat smaak betreft en kan je andere combinaties van voedingsmiddelen ontdekken.

Natuurlijke smaak

Zout en suiker weglaten in je gerechten kan daarnaast ook interessant zijn om de natuurlijke smaak van voeding te (her-)ontdekken. Soms is die natuurlijke smaak veel lekkerder als je het product zonder toegevoegde middelen eet. Hou hierbij wel rekening dat je groenten en fruit van het seizoen eet, zodat je zout of suiker zeker niet mist. Misschien smaken aardappelen zonder zout wel beter dan met zout, of leveren aardbeien zonder suiker heerlijke smaaksensaties op.

Lokale producten

Sommige mensen denken dat ze de voedingsproducten uit eigen streek wel zo ongeveer kennen, en dat ze nieuwe recepten ver moeten gaan zoeken. Toch zijn er in je eigen streek mogelijk nog typische lokale producten die de moeite waard zijn en waarvan je misschien nog nooit hebt gehoord. Zo kan je bijvoorbeeld nog heel wat typische kazen of vleesproducten ontdekken op allerlei markten of proeverijen in je buurt waar je traditionele producten kan proeven en kopen.

Tip: slow cooker

Een belangrijk begrip bij Slow Food is het begrip "tijd". Zoals de naam al zegt staat Slow Food voor langzaam eten en rustig genieten. Maar Slow Food staat ook voor traag koken en de tijd nemen om een maaltijd te bereiden. Hoe meer tijd je neemt om te koken, hoe meer liefde en passie je in je maaltijd kan brengen, en hoe meer je ervan kan genieten. Een nuttige tip hierbij is om te koken met een zogenaamde "slow cooker" of "crockpot". Een slow cooker is een soort van ketel waarin je je eten rustig kan laten garen en stoven. Het voordeel van een slow cooker is dat je de ingrediënten op een lage temperatuur kan laten koken, waardoor er een evenwicht tussen de smaken van de verschillende voedingsmiddelen ontstaat. Ook vlees dat je in de slow cooker bereidt smaakt heerlijk mals en kan niet aanbranden zoals in een klassieke pan.