De traditionele Turkse keuken

De Turkse keuken is zeer uitgebreid. Er is wat wils voor iedereen: vegetarische schotels en licht verteerbare slaatjes, uitgebreide vleesgerechten en niet te vergeten: de Turkse zoetigheid. In dit artikel de geschiedenis van de Turkse keuken en een woordje uitleg over Turkse maaltijden.

De geschiedenis

In Turkije wonen verschillende (Turkse) volkeren die verenigd zijn onder de Turkse vlag. Ze spreken allemaal dezelfde taal met kleine lokale verschillen. Elke streek heeft zijn eigen specialiteiten en eigen bereidingen van geliefde Turkse gerechten. Daarom is de Turkse keuken zeer uitgebreid.

Het grote aanbod aan gerechten heeft het Turkse volk ook te danken aan de Ottomanen die echte levensgenieters waren: ze aten graag lekker en veel. Hun koks bedachten vele nieuwe gerechten of bereidingen die intussen ingeburgerd zijn. Ze haalden ook vaak inspiratie buiten de grenzen om hun "padisah" lekkers voor te kunnen schotelen. De vele variantenTurkse zoetigheid is één van de erfenissen van die periode.

Een Turkse maaltijd

Een Turkse maaltijd is uitgebreid. Vaak wordt een "nat gerecht" (stoofschotel met of zonder vlees) gegeten samen met een "droog gerecht" (zoals pasta, rijst, bulgur of andere graansoorten) en een vers slaatje of tursu (ingemaakte groenten) of cacik (yoghurt met komkommer en kruiden) of hosaf (ingemaakt fruit) en brood (met soms gewone yoghurt erbij). Hier zijn ook vele variaties op zoals de vleesgerechten (kebab), gefrituurde groenten en börek die de maaltijd vervangen of aanvullen. In de zomer wordt soms ook wel een koude maaltijd gegeten bestaande uit watermeloen of druiven met fetakaas of soms allerlei rauwkost met kaas en olijven.

Voorgerechten worden niet gegeten in Turkije. Enkel soep wordt soms als voorgerecht gegeten, maar soms ook als bijgerecht. De gekende "meze" zijn eigenlijk geen voorgerechten. Dit zijn gerechten die alcoholische dranken (meestal "raki") begeleiden. Alcohol wordt zelden zonder meze geserveerd. Omdat de buitenlandse toeristen vaak uit landen komen waar voorgerechten vanzelfsprekend zijn, serveert men in Turkije meze als voorgerecht. Meze zijn vaak groenten, soms met yoghurt geserveerd en soms met kaas.

Turks brood (pide of somun) hoort bij elke maaltijd. Deze broodsoorten helpen bij de vertering. Ook bij zetmeelgerechten (zoals gefrituurde aardappelen of rijst bijvoorbeeld) wordt brood gegeten. Enkel bij het ontbijt eet men boter op het brood.

Als nagerecht wordt vaak fruit gegeten. Als er geen vers (seizoens)fruit is wordt ingemaakt fruit gegeten. Andere nagerechten zijn pudding of dikke rijstpap of helva. Zoetigheden als baklava horen bij de koffie of thee na de maaltijd en worden zelden als nagerecht gegeten.

De maaltijden

Er zijn geen vaste etenstijden: je eet wanneer je honger hebt. De vrouw des huizes heeft altijd eten klaarstaan voor als iemand honger krijgt of als er onverwacht gasten komen (gasten die van ver komen, krijgen altijd een maaltijd voorgeschoteld). Zo kan het gebeuren dat op sommige dagen 4 of 5 keer de tafel wordt gedekt.

Het ontbijt is eenvoudig: fetakaas, olijven, boter en soms eieren, tomaten, paprika's of andere groenten met zout en soms brood met confituur of smeerpasta. Soms eet men ook wel eens tost (een soort croque monsieurs) of omelet als ontbijt. Er is geen verschil tussen middageten en avondeten: de samenstelling is hetzelfde. Tussendoortjes bestaan vaak uit fruit of stukken groenten (komkommers met zout bijvoorbeeld in de zomer).

In Turkije vind je op straat ook veel eetgelegenheden (naast gewone restaurants en snackbars rijden er ook mobiele eetgelegenheden rond (vaak met fiets) waar je tost of köfte met brood of vis met brood (aan zee) of zoetigheid kan kopen). Als je honger krijgt tijdens het winkelen kan je altijd ergens een snack vinden. Naast de kant van de grote wegen wordt ook vaak eten en drinken verkocht. In de zomer vind je zo veel standjes met o.a. gekookte maïs of ayran (yoghurtdrank).

Aanraders

Vleesgerechten

• Döner kebab: dit is (biefstuk)vlees dat rond een spil is gewikkeld en geserveerd wordt met pide of als dürüm (wrap)
• Adana kebab: pikante gehaktmengeling op een stokje
• Sis kebab: de gekende satés, vaak met paprika en ajuin
• Köfte: platte gehaktschijfjes (hier bestaan ontzettend veel bereidingen van: sommige zijn zeer gekruid, andere bereidingen eerder zoetig)
• Pirzola: zoute rundsribben
• Kavurma: gebakken stukjes vlees, vaak met komijn of enkel peper en zout

Groenten

• Sarma: gerolde wijnbladeren gevuld met rijst (de vulling is soms zoet, soms pittig en soms vegetarisch of met vlees, afhankelijk van de streek)
• Dolma: groenten gevuld met rijst en vlees (paprika, tomaat, aubergine of courgette)
• Imam bayildi: aubergines gevuld met rijst en gehakt (bestaan ook vele lokale varianten van)
• Kizartma: gefrituurde groenten
• Cacik: yoghurt met komkommer (vaak met verse munt)

Andere

• Bulgur: tarwe, vaak bereid met tomatensaus en soms met groenten eronder
• Börek: groenten in (blader)deeg

Zoetigheid (tatli)

• Baklava: bladerdeeg met noten in dik siroop (veel varianten: met pistache of walnoten of andere noten)
• Kadayif: zeer dun deeg (draadjes) met dik siroop en vaak geserveerd met room
• Tulumba tatlisi: lange blokjes (of soms hoefijzervormig) in dik siroop