Kruiden en specerijen als alternatieve smaakmakers

Het meest bekende zout dat we kennen is het keukenzout. We gebruiken het om ons eten op smaak te maken, zowel tijdens de bereiding van ons eten, als ook er na. We hebben niet door dat we ongemerkt toch meer zout binnen krijgen, dan eigenlijk goed voor ons is. We strooien bijvoorbeeld extra zout op ons eitje of tijdens het koken van pasta of rijst, terwijl dit eigenlijk helemaal niet nodig is. We vinden ons eten al gauw te flauw en dat komt doordat onze smaakpapillen aan het zout eten gewend zijn geraakt. Maar zonder zout is het eten ook erg lekker. Er zijn namelijk genoeg alternatieve zoutvervangers!

Inhoud

• Keukenzout
• Smaakmakers en smaakversterkers
• Alternatieve smaakmakers; kruiden en specerijen
• Kruidenmixen zelf maken

Keukenzout

Het zout dat in onze voedingsmiddelen zit en dat we gebruiken tijdens de bereiding kennen we onder de naam keukenzout, of ook wel natriumchloride. Natrium is een mineraal dat ons lichaam nodig heeft om onze vochthuishouding in balans te houden, maar is ook nodig voor een goede samenwerking tussen spier- en zenuwcellen. Het zout dat we nodig hebben, krijgen we grotendeels al binnen, doordat er in de fabriek al zout wordt toegevoegd aan de producten. Dit is soms nodig, omdat zout ervoor kan zorgen dat bepaalde producten langer houdbaar blijven. Ondanks dat er al aan heel veel voedingsmiddelen zout wordt toegevoegd, gebruiken mensen alsnog extra zout om het eten op smaak te krijgen. Daardoor krijgen de mensen onbewust meer zout binnen dan goed is voor ze. Het is dus echt een gezonde aanrader om te minderen met zout.

Hoe kunt u minderen met zout?

Op de eerste plaats kunt u al beginnen in de supermarkt. Let goed op de etiketten en de labels van de voedingsproducten. In het begin kost dit natuurlijk even tijd, maar als u eenmaal weet hoeveel zout er in bepaalde voedingsmiddelen zit, die u altijd standaard in huis haalt, dan is het niet meer zo moeilijk. De richtlijn van het voedingscentrum voor volwassenen is, om niet meer dan 6 gram zout op een dag in te nemen. 6 Gram is hetzelfde als 2,4 gram natrium. Let dus goed op de verpakking. Als er meer zout inzit, dan nodig is, kies dan een vervangend product. Daarnaast kunt u er thuis ook rekening mee houden, door niet te koken met zout en gebruik te maken van andere smaakmakers.

Smaakmakers en smaakversterkers

Een smaakmaker of smaakversterker is niets anders dan een middel om het eten op smaak te maken, of om het voedsel meer smaak te geven. In de meeste smaakmakers zit zout, omdat zout de smaak sterker maakt en omdat zout erg goedkoop is. Er zijn een aantal smaakmakers, die de meeste mensen wel kennen en die extra gebruikt worden om het eten op smaak te krijgen, zoals:

• Bouillon
• Chilipoeder
• Ketchup
• Ketjap
• Kruidenzout
• Maggi
• Mosterd
• Sambal
• Sojasaus

Gezondere zoutvervanger

Het eten kunt u een lekkere smaak geven, door bijvoorbeeld zelf een bouillon te trekken. Deze kunt u als basis gebruiken voor verschillende soepen en sauzen, maar ook voor bijvoorbeeld de bereiding van risotto. Een zelf getrokken bouillon bevat veel smaak en weinig zout, dus een veel betere en gezondere vervanging voor de kant-en-klare soepen, drinkbouillon of een bouillonblokje. Ook kunt u ervoor kiezen om zelf een mengsel te maken van verschillende kruiden en specerijen. Het voordeel hiervan is dat u zelf kunt bepalen hoeveel u overal van gebruikt, omdat de juiste samenstelling afhangt van uw smaak.

Alternatieve smaakmakers; kruiden en specerijen

Kruiden en specerijen zijn plantaardige producten die gebruikt kunnen worden om het eten op smaak te maken. Het verschil tussen kruiden en specerijen is dat bij kruiden alleen het bladgroen en de stengels het meest gebruikt worden. Specerijen zijn voornamelijk smaakmakers van planten en kruiden uit tropische klimaten, waarvan de hele plant wordt gebruikt als smaakversterker, zoals ook de bloemknoppen, zaadjes, vruchten en de wortelstok.

Verschillende specerijen en kruiden

Er zijn in ons land verschillende kruiden en specerijen verkrijgbaar die gebruikt kunnen worden als vervanger voor zout. Denk bijvoorbeeld aan de kruidnagel, die ideaal is voor het zelf maken van een rundvlees ragout. Maakt u een eigen zoutvervanger, dan is kruidnagel een zeer goed alternatief. U moet het wel eerst goed fijn malen, of u kunt kiezen voor kant-en-klare kruidnagelpoeder. En ook de gewone zwarte of witte peper kan gebruikt worden of nootmuskaat. Er zijn verschillende soorten en smaken als het om kruiden en specerijen gaat. Sommige zijn zoet van smaak, andere weer pittig. Krachtige kruiden en specerijen die een goed alternatief zijn als vervanging voor zout, zijn:

Kruidenmixen zelf maken

Wilt u thuis zelf een kruidenmix maken, dan is het handig om in het bezit te zijn van een rasp, vijzel en een koffiemolen. Zo kunt u uw kruiden en specerijen, die u misschien in grove, pure vorm koopt, eenvoudig fijnmalen of vijzelen. Als u eenmaal uw zelfgemaakte kruidenmix heeft gemaakt, kunt u deze een jaar lang bewaren. De beste plek is een donkere en droge plaats. De temperatuur van de bewaarplaats maakt niet uit, maar het moet wel vochtvrij zijn. Vocht zorgt er namelijk voor dat bacteriën kunnen groeien. Heeft u veel over, dan kunt ook kleine porties maken en die in de vriezer doen. Producten die veel olie bevatten, zoals sesamzaad, kunt u beter koel bewaren. Als u met verse kruiden heeft gewerkt en u heeft hier wat van over, dan kunt u deze hangend laten drogen. Als ze eenmaal droog zijn, kunnen ze een aantal weken in de koelkast bewaard worden. In het begin kan het een beetje lastig zijn om zelf uw kruidenmix samen te stellen, omdat het erg afhankelijk is van uw smaak. De een houdt van pittige kruiden en de ander weer van zoete kruiden. Probeer een aantal kruiden bij elkaar een kijk of het u bevalt. Vindt u het lastig, dan zijn er ook al recepten te vinden om thuis zelf een kruidenmix te maken.

Kruidenmix voor nasi goreng

Voor het Indonesisch gerecht nasi goreng kunt u in de winkel kant-en-klare- zakjes met mix kopen. Met deze mix wordt de witte rijst aangemaakt. Maar het is eigenlijk heel erg eenvoudig om deze mix zelf te maken. U heeft het volgende nodig (voor 4 personen):

• 4 lente-uitjes of 1 rode ui
• 2 teentjes knoflook
• 1 rode peper
• 1 theelepel garnalenpasta (trassi)
• 1 theelepel gemalen komijnpoeder
• 1 theelepel Indiase geelwortel (kurkuma, koenjit, koenier)
• 2 theelepel gemberpoeder
• 2 theelepel gemalen koriander
• 2 theelepel laos

Bereiding
Snipper de rode peper en de knoflook en snijd de ui (lente-uitjes of rode ui) en bak ze alle drie tegelijk op hoog vuur.
Zet vervolgens het vuur op de laagste stand en roer de andere kruiden en specerijen door het hete mengsel en verhit ze kort.
Meng deze kruidenmix vervolgens met de witte rijst en klaar is uw nasi goreng

Kruidenmix voor pinda satésaus

In de winkel zijn er verschillende soorten saté saus te vinden. Kant-en-klare sauzen die alleen maar opgewarmd moeten worden, bij andere moet er weer water aan toegevoegd worden. Toch is een satésaus heel erg makkelijk zelf te maken. Om zelf een satésaus te maken kunt u gebruik maken van kant-en-klare pindakaas, gewoon een pot die u in een supermarkt koopt, maar u kunt ook gebruik maken van geroosterde pinda's die u van te voren eerst fijnmaalt. Dit mengt u dan met de verschillende kruiden en specerijen en ketjap manis. Dit kruidenmengsel wordt ook ook wel bumbu genoemd in het Indonesisch.
U heeft het volgende nodig:

• Pot 200 gram pindakaas
• 6 lente-uitjes of 1 rode ui; gesnipperd
• 2 teentjes knoflook
• 2 limoenblad
• 1 rode peper
• mespunt garnalenpasta (trassi)
• 100 ml ketjap manis

Bereiding
Fruit als eerste de ui, knoflook, limoenblad en peper kort in de olie. Meng daarna de pindakaas (of gemalen geroosterde pinda's) met de kruiden en verhit alles op een laag vuur. Voeg daarna nog een mespuntje garnalenpasta en de ketjap manis toe. Voeg hier water aan toe, net zolang tot u een mooie saus heeft. Te weinig water wordt een dikke brij en te veel water te waterig.