Aioli: hoe bereid je het en hoe pas je het toe?

Aioli is bekend en toch ook weer niet. Het is een saus om lekker in te dippen, maar het is officieel een knoflooksaus voor specifieke gerechten. Toch is volgens menigeen aioli geen ‘gewone’ knoflooksaus. Aioli wint aan populariteit en je ziet aioli dan ook steeds meer in kant-en-klaarvorm in de winkel voor de verkoop. Het is toepasbaar op verschillende manieren. Waar komt aioli vandaan, wat kan je er mee en hoe maak je zelf lekkere aioli?

Waar komt aioli vandaan?

Dat het een mediterraanse saus is, is bij de meeste mensen wel bekend. Officieel is het een Catalaanse saus. Catalonië maakt deel uit van Spanje en is een van de meest toeristische gebieden van Spanje. Vooral het kustgebied, als je net over de Pyreneeën Spanje in rijdt. Daarnaast is hét centrum van Catalonië uiteraard Barcelona.

Aioli is Spaans, maar op zijn Catalaans schrijf je het als ‘allioli’. Verder is er nog een Franse versie, te weten: ‘aïoli’. Het is feitelijk het samenvoegen van de hoofdingrediënten knoflook en olie: ‘all i oli’.

Wat is de samenstelling van aioli?

Het gaat, net als bij zoveel gerechten, niet alleen om de ingrediënten, maar ook om de manier waarop je iets maakt. Toch begint het bij de basisingrediënten, te weten:

• 3 teentjes knoflook
• mespunt grof zout of zeezout
• 125 gram olijfolie
• 1 eidooier

Bereiding

Het begint met de vijzel. Als je geen vijzel hebt, wordt het lastig om aioli te maken. Begin met het pellen en fijnsnijden van de knoflookteentjes en maak er samen met het zout een smeuïge massa van. Het moet echt een ‘prutje’ worden. Dan voeg je de eidooier toe en je gaat verder met het smeuïg maken van het sausje tot het één geheel is. Heel langzaam doe je er wat scheutjes olijfolie bij. Het moet heel rustig gaan, anders wordt de olijfolie niet goed opgenomen in de saus. Dit doe je tot alle olijfolie is opgenomen en het één geheel vormt.

Als de saus goed in klaargemaakt is deze een beetje dun (het loopt goed van de lepel), de saus is een geheel zonder klontjes en ziet er ietwat glazig en glanzend uit.

Aanvullende informatie

• Een eigen gemaakte saus kan, mits goed afgedekt, zeker twee dagen in de koeling goed gehouden worden.
• Voor iets meer frisheid in de saus kan je er een beetje citroensap bij doen. Nooit meer dan één eetlepel.
• Meestal geeft het basisrecept voldoende smaak, maar sommige mensen vinden een beetje verse zwarte peper erbij lekker.
• Vanwege het rauwe ei is aioli voor de zwangere vrouw af te raden en dit geldt ook voor mensen met minder weerstand.

Waar eet je aioli bij?

Stokbrood en wijn

Wil je de echte en vooral pure smaak van verse aioli proeven, dan moet je eigenlijk niet veel andere smaken toevoegen. Gewoon wat stukken stokbrood dippen in de saus is voldoende om de heerlijke smaak binnen te laten komen, zeker in combinatie met een goed glas rode wijn. Wit stokbrood heeft de minste smaak van zichzelf, dus in deze is het beter wit stokbrood te nemen.

Verder vind je aioli ook steeds vaker bij allerlei tapasgerechten, maar je proeft door al die gerechtjes net iets minder van de typische smaak.

Vis

Catalonië ligt aan de kust (Middellandse Zee) en dan kan je er niet omheen … aioli moet je combineren met verschillende vissoorten. Denk hierbij aan:

• zeebaars
• kabeljauw
• tonijn
• ansjovis
• zeetong
• mosselen

De vis kan na het schoonmaken in kleine stukjes gesneden worden en al dan niet in combinatie met stokbrood of een beetje pasta (zonder toegevoegde specerijen) genuttigd worden.

Niet zelden zien we aioli ook als onderdeel van een vis- en salademaaltijd geserveerd worden. Een traditionele salade, een stukje verse vis, eventueel aangevuld met wat frietjes en een bakje aioli. Dit kan ook wel, maar het is goed stil te staan bij het gegeven dat de smaak van aioli uitgesproken is en het zonde is als deze smaak ‘op gaat’ in een maaltijd met meer uiteenlopende smaken. Als je een dergelijke combinatie maakt, dan moet de salade vrij neutraal zijn en aan de frietjes moet je geen kruiden toevoegen.

Vlees
Niet alles vleessoorten lenen zich voor een combinatie met aioli, maar bijvoorbeeld rood vlees wel. Enkele voorbeelden om te combineren met vlees:

• Rundercarpaccio op een bedje van rucola en over het flinterdun gesneden vlees wordt aioli gegoten.
• Varkenshaasje, met een klein beetje peper eroverheen. Opgemaakt met een fris aangemaakte salade van tomaat, komkommer, enkele reepjes gele paprika, wat pijnboompitjes en een schaaltje aioli erbij.
• Maximaal medium gebakken en zeer dun gesneden biefstuk, is ook prima te combineren met aioli. Eventueel aangevuld met wat gebakken aardappelschijfjes en wat zeezout eroverheen gesprenkeld

Conclusie

Aioli lijkt een eenvoudig sausje en hoewel eenvoudig klaar te maken, is het zeker geen eenvoudige saus om te combineren. Het heeft een uitgesproken smaak en om deze tot zijn recht te laten komen, is het belangrijk goed na te denken hoe aioli te combineren.