Minder zout en toch smakelijke gerechten

Zout is niet alleen een smaakmaker maar ook een stof die ons lichaam nodig heeft. Maar een hoeveelheid van 1 tot 3 gram per dag is al voldoende voor ons lichaam. Teveel zout kan de bloeddruk verhogen tot een ongewenst niveau. Naast de bloeddrukverhogende werking van zout houdt het ook vocht in ons lichaam vast. Gezondheidsdeskundige raden daarom aan om maximaal slechts 6 gram zout per dag te eten. Er bestaan ook goede alternatieven als smaakmakers.

Zoutwinning voor keukengebruik

Zout dat in de keuken gebruikt wordt, ook wel keukenzout genoemd, wordt onder meer gewonnen in tropische en subtropische gebieden door indampen van zeewater of water van zoutmeren. Een andere methode om zout te winnen is door water in ondergrondse zoutafzettingen te pompen, daarna terug te winnen en in te dampen. Deze techniek vindt plaats bij Delfzijl en Hengelo.

Gemiddeld zoutgebruik te hoog

Ons lichaam heeft zout nodig voor het regelen van het vocht en voor de transport van voedingsstoffen. Tevens heeft zout een gunstig effect op de spieren maar teveel zout is een risicofactor voor hartziekten en vaatziekten en voor nierschaden. Het gemiddelde gebruik van zout is bij volwassenen echter 10 tot 11 gram en dat wordt algemeen als teveel beschouwd. Om die reden is het sterk aan te bevelen om te minderen. Minder zout eten begint eigenlijk al met op het etiket te kijken van de producten die voor het bereiden van de maaltijd worden gebruikt.

Zout is aangeleerde smaak

Een goede manier om te leren aan de smaak van minder zout in de gerechten te wennen is om steeds hele kleine beetjes minder zout toe te voegen. Op die manier kan aan een onopvallende gewenning worden gewerkt. Zet bijvoorbeeld ook geen zoutvaatje meer op tafel waar tamelijk automatisch naar kan worden gegrepen. Zout is overigens een aangeleerde smaak waarvoor voldoende andere smaakmakers beschikbaar zijn.

Kruiden als alternatieven voor zout

Wie denkt dat het eten met minder zout smakeloos is kan toch eens proberen om alternatieven toe te passen zoals:

1. Gebruik verse kruiden als peper, kaneel, kurkuma, gember, jeneverbessen, paprikapoeder, cayennepeper, korianderbessen, komijn, kruidnagel enz. ter vervanging van zout.
2. Gebruik geroosterde pijnboompitten en sesamzaadjes om een gerecht op smaak te brengen.
3. Vermijd bouillonblokjes en gebruik zelfgemaakte (ingevroren) bouillon.
4. Vermijd kant-en-klare maaltijden waar veel zout in zit en kook zelf met minder zout.
5. Kies alternatieven voor zoute chips zoals bijvoorbeeld rauwkost.
6. Serveer in plaats van gerookte zalm carpaccio.
7. Voeg in plaats van zout vinaigrettes en pittig smakende olijfolie of notenolie toe.
8. Kies diepvriesgroente in plaats van blikgroente omdat daar veel minder zout in is verwerkt.
9. Kook rijst en pasta met toevoeging van gesnipperde ui in plaats van zout.
10. Maak een smaak pittiger met toevoeging van een scheutje azijn of citroensap.
11. Gebruik zo min mogelijk smaakmakers als ketjap, ketchup en curry.
12. Voeg pas op het eind van de bereiding van een gerecht fijngehakte verse keukenkruiden toe.

Grootste zoutinname tamelijk ongemerkt

Het gebruik van zout lijkt voor het grootste deel in zicht als het in de keuken wordt toegepast en op tafel uit een zoutvaatje op het eten wordt gestrooid. Toch is dat maar 25 procent van het zout dat we dagelijks innemen. De overige 75 procent zit namelijk in voedingsmiddelen die we kant en klaar kopen met name brood, vleeswaren, soep, groeten of complete maaltijden. Ook zit er erg veel zout in ketjap, sojasaus, maggiblokjes, bouillonblokjes, mosterd, sambal, gemengde kruidenmixen zoals gehaktkruiden, nasikruiden of bamimix.