Recept Bourgondisch lekkere kruidnootjes en pepernoten

Zo richting december zijn pepernoten en kruidnoten onmisbaar. De koekjes zijn maandenlang ongelooflijk populair in Nederland en een deel van België. De kwaliteit kan soms beter. Daar kun je eenvoudig zelf voor zorgen. Door deze mini-speculaasjes zelf te maken, kun je een smaakvol tussendoortje op tafel zetten. Met het gebruik van spelt en ghee worden de nootjes zelfs Bourgondisch lekker! Zo is het met Sinterklaas extra genieten.

Herkomst

Kruidnoten en pepernoten zijn al eeuwenoud en vooral bekend door de viering van Sint Nicolaas, een heilige die belangeloos voor arme mensen zorgde. Het verhaal van de Sint en Pieten werd door kerken en rijkelui gebruikt om minderbedeelden en kinderen te trakteren op iets extra’s. Hiertoe strooiden de Pieten – de hulpen van de Sint – pepernoten, kruidnoten, marsepein, taaitaai en ander lekkers uit in de schoenen van armen die hun schoen in de kerk hadden mogen zetten. Ook werden kleine benodigdheden gegeven. In de loop der jaren is Sint-Nicolaas met zijn knechten vooral een gezellig familiefeest geworden, waarbij men lief en gul is voor elkaar. Het mysterieuze van de goedheiligman met zijn helpers is er af. Belangrijker is het beeld van de warme opa met zijn grappige hulpen. Er is minder aandacht voor ‘wie stout is, krijgt de roe’. De zelfgemaakte cadeaus zijn vervangen door surprises en cadeaus met gedichten. Het is al jaren gebruikelijk om hulpsinten en hulppieten op scholen en bij bedrijven of aan huis te ontvangen en daarbij een handje kruidnootjes uitgedeeld te krijgen. Kruidnoten en pepernoten worden gebakken van gekruid koekjesdeeg. Kruidnoten zijn knapperig en bevatten voornamelijk speculaaskruiden. Een pepernoot lijkt op een zachte peperkoek, waarbij anijs de boventoon voert.

Ghee

Ghee is een Indiase variant op geklaarde boter – boter dat door verhitting ontdaan is van eiwitten, zouten en vocht. Ghee bevat dus geen melkeiwitten en is caseïne- en lactosevrij. Veel mensen die intolerant zijn voor boter kunnen wel tegen ghee. Ghee smaakt wat toffee- en nootachtig. Met ghee krijgen koekjes een volle, ronde smaak. Een meer intense smaak dan met roomboter. Door de speciale bewerking is ghee bestand tegen zeer hoge temperaturen – net als kokosolie – zonder de gezondheidsvoordelen te verliezen. Het wordt bij verhitting ook niet bruin en bitter, zoals bij gewone boter wel het geval is. Ghee bevat essentiële vetzuren, antioxidanten en vitamines. Het heeft een positieve invloed op de spijsvertering en de opname van vitamines en mineralen. Potjes ghee zijn te koop in Aziatische supermarkten en natuurwinkels. Laat de plantaardige ghee of combinaties met andere oliën staan. Die kunnen op basis van transvetten zijn en dus ook minder gezond.

Recept Bourgondisch lekkere kruidnootjes

Kruidnootjes zijn niet weg te denken in het najaar. Deze krokante mini-speculaasjes worden tegenwoordig ook ‘pepernootjes’ genoemd. Vanaf september ligt dit lekkers al in de winkels. Kruidnoten kun je gemakkelijk zelf maken. Een voordeel als je naast dit seizoensproduct grijpt. Door het traditionele tarwemeel te vervangen door speltmeel, krijgen de kruidnootjes meer textuur. Bovendien is speltmeel minder bewerkt en zorgt het voor een betere verzadiging. Ghee zorgt voor een meer intense smaak dan roomboter. Rietsuiker verdiept de smaak van de speculaaskruiden. De combinatie levert smaakvolle, luxe kruidnootjes op.

Nodig

Voor circa 30 grote kruidnoten of 70 normale kruidnootjes

• 100 gram speltmeel
• 40 gram rietsuiker
• 2 theelepels speculaaskruiden
• 1 theelepel bakpoeder
• ½ theelepel zout
• 50 gram ghee
• 3 eetlepels kokosmelk

Voorbereiden 5 minuten

Meng alle droge bestanddelen in een diepe kom. Smelt de ghee op een zacht vuur en giet dat op het mengsel. Kneed goed door. Als het deeg te hard is, doe je er een scheutje kokosmelk bij. Net zo lang, tot je een donkere, soepele bal hebt. Het koekjesdeeg is nu klaar voor gebruik. Je kunt de kruidnootjes meteen maken. Of de ingrediënten een uur of langer in laten trekken voor een rijke smaak. Zet het deeg dan afgedekt tot gebruik weg in de koelkast.

Bereiden 10 minuten en oventijd 10 minuten

Oven voorverwarmen op 175⁰C. Bekleed een bakplaat met bakpapier. Kneed het deeg naar wens nog een keer door. Verdeel het deeg in kleine stukjes. Rol elk stukje tussen de handpalmen in de vorm van een bal en druk elk balletje licht aan op het bakpapier. Bak de kruidnootjes in het midden van de oven in circa 10 minuten bakken. De baktijd is afhankelijk van de grootte. Als de nootjes een krokant laagje lijken te krijgen, zijn de koekjes klaar. De kruidnootjes worden pas hard na het afkoelen. Haal ze dus bijtijds uit de oven, want ze branden snel aan. Nog warm geserveerd zijn ze ook erg lekker!

Recept Bourgondisch lekkere pepernoten

Tegenwoordig worden kruidnootjes ook pepernoten genoemd, maar van oudsher zijn pepernoten de wat taaie brokken, op basis van roggemeel en stroop. Het is een peperkoek, waarbij de smaak van anijs overheerst. Pepernoten zijn snel te bereiden. Uitrollen is niet nodig, het vormen van ballen ook niet. Gewoon stukjes deeg samenknijpen in je hand en op de bakplaat leggen.

Nodig

Voor circa 30 pepernoten

• 70 gram speltmeel
• 30 gram roggemeel
• 1 theelepel speculaaskruiden
• 1 theelepel bakpoeder
• ½ theelepel gemalen anijs
• ½ theelepel witte peper
• ½ theelepel zout
• 60 gram ghee
• 40 ml schenkstroop
• eventueel scheutje kokosmelk

Voorbereiden 5 minuten

Meng alle droge bestanddelen. Smelt de ghee op een zacht vuur en giet dat op het mengsel. Doe de schenkstroop erbij en kneed goed door. Eventueel kun je er nog een scheutje kokosmelk bij doen. Maak een soepele bal van het deeg. Het koekjesdeeg is nu klaar voor gebruik. Je kunt de brokken meteen maken. Of de kruiden een uur of langer in laten trekken voor een betere smaak. Zet het deeg dan afgedekt tot gebruik weg in de koelkast.

Bereiden 5 minuten en 10 minuten oventijd

Oven voorverwarmen op 175⁰C. Bekleed een bakplaat met bakpapier. Kneed het deeg naar wens nog een keer door. Verdeel het deeg in circa 30 stukjes. Mocht het mengsel teveel plakken aan je vingers, strooi dan een beetje meel over je vingers. Knijp elk stukje in je hand goed samen. Schud eventueel het overtollige meel af van het brokje en leg het op de bakplaat. De vorm van de pepernoten zijn niet belangrijk. In het midden van de oven in circa 10 minuten bakken. Haal de pepernoten bijtijds uit de oven, want de brokken moeten zacht blijven. Ze worden hard bij een lange tijd in de oven. Zo uit de oven geserveerd, zijn ze erg lekker!

Tips

Ghee, speltmeel, roggemeel en kokosmelk zijn te koop bij natuurwinkels en tropische supermarkten. Natuurlijk kun je in plaats van ghee ook roomboter gebruiken. De smaak wordt dan wel minder rijk. Rietsuiker kun je vervangen door bruine basterdsuiker voor een meer intense karamelsmaak. Je kunt ook de suiker en stroop vervangen door geraffineerde suikervrijvarianten, zoals honing, agavestroop, kokosbloesemsuiker, appelstroop, appelmoes of fijngeprakte banaan. Anijszaadjes of gemalen anijs kun je vervangen door anijshagel of door een paar anijsblokjes te verpulveren.

Lees verder

• Flensjes en appelbeignets bakken met boekweit
• Recept verschillende smaken romige chocolade fudge