Alles over spruitjes

Alles over spruitjes. Want spruitjes is meer dan alleen spruitjeslucht. Het woord wordt gebruikt om oubolligheid en bekrompenheid aan te duiden. Maar spruitjes zijn niet oubollig als ze maar goed klaar worden gemaakt. En dat betekent niet urenlang koken, maar heel kort. Bovendien zijn spruitjes heel gezond.En spruitjes zijn gewoon heel lekker, mits goed bereid.

Spruitjes moeten niet worden doorgekookt, maar moeten knapperig zijn

Spruitjes werden vroeger altijd urenlang op het vuur gezet en werden dan opgediend. Maar juist dan zijn spruitjes niet lekker en liggen ze bovendien zwaar op de maag. Wie spruitjes bovendien lang kookt krijgt een vieze lucht in huis. Kort koken dus of roerbakken is het beste om spruitjes het lekkerst op tafel te krijgen.

Wat is spruitjeslucht en waar komt de benaming vandaan?

Spruitjeslucht is de typische koollucht die vroeger altijd in huizen hing als er uren spruitjes of andere koolsoorten hadden opgestaan. De lucht wordt door velen geassocieerd met de bekrompen regels uit de jaren vijftig toen alles moest blijven zoals het was, inclusief dat groenten lang gekookt dienden te worden.
De typische spruitjeslucht is overigens heel goed te verklaren. Koolsoorten hebben altijd veel behoefte aan zwavel. Ze halen dat uit de bodem en groeien er heel goed op. De geur die vrijkomt bij het koken van koolsoorten (spruitjes heten eigenlijk spruitkool) is die van vluchtige zwavelverbindingen zoals waterstofsulfide. Deze geur doet denken aan rottende eieren. De verbindingen komen overigens vrij bij lang koken. Waarschijnlijk liggen die doorgekookte spruiten daarom ook zo zwaar op de maag en lusten kinderen die spruiten dan ook vaak niet.

De goede stoffen in spruiten

Spruiten zijn heel gezond. Ze bevatten per 100 gram:

• 5 gram koolhydraten
• 4 gram eiwit
• 0,5 gram vet
• 1 mg caroteen
• 0,12 mg vitamine B1
• 0,12 mg vitamine B2
• 150 mg vitamine C

Hoge dosis vitamine C in kool

Spruiten zijn dus vooral rijk aan vitamine C. Er wordt gezegd dat ze bovendien een positief effect hebben bij het voorkomen van kanker omdat ze glucosinolaten bevatten. Dit is een krachtige organische verbinding die planten beschermt. Ook in mosterd, mierikswortel en andere koolsoorten zitten deze glucosinolaten. Zij veroorzaken overigens ook een scherpe smaak aan de planten. Op dit moment wordt wetenschappelijk onderzocht of glucosinolaten inderdaad een positieve werking op kanker hebben.

Wanneer is het spruitentijd?

Spruiten zijn vanaf half – tot eind september goed verkrijgbaar omdat de groente dan volop geoogst kan worden. De spruiten van een plant worden overigens allemaal in één keer geplukt. Bedrijfsmatig gebeurt dat door de afgehakte stam in de snijkop van een plukmachine te steken waardoor de spruiten er af worden geritst.

Waar komt het spruitje vandaan?

Spruitjes of spruitkool werd in 1821 voor het eerst geteeld in de omgeving van Brussel. Vanaf dat moment werd het in heel Europa in de winter veel gegeten. De naam waaronder de groente werd geteeld was Choux de Bruxelles. In het Engels heet de groente overigens nog steeds Brussels Sprouts.

Waar worden spruiten geteeld?

Spruiten worden in Europa vooral verbouwd in:

• Nederland
• Frankrijk
• Engeland

Bekende spruitenteler: Henk Angenent

Nederland kent een hele belangrijke spruitenteler die ook nog eens bekend is onder een groot publiek. Het is Henk Angenent uit Woudbrugge. Hij was de winnaar van de Elfstedentocht van 1997.

Spruitjes hebben een andere smaak dan vroeger

Door veredeling van de spruitjesrassen smaken spruiten tegenwoordig niet meer zoals ze dat vroeger deden. Het publiek wil groenten die minder uitgesproken smaken en daarom zijn rassen ontwikkeld die minder scherp smaken dan vroeger. Met witlof is dat eveneens het geval.

Spruiten en vorst

Wie spruiten op de tuin heeft staan hoeft ze er niet uit te trekken omdat het gaat vriezen. Spruitjes kunnen namelijk heel goed tegen vorst. In de plant worden op dat moment zetmelen omgezet in suikers. Zij zorgen ervoor dat de cellen van de spruiten niet bevriezen. Veel mensen vinden spruiten ook lekkerder als er eerst wat vorst overheen is gegaan. Dit geldt ook voor boerenkool overigens.

Lees verder

• Groenten: Alles over groenten (special)