Zout, schadelijk en ongezond

Zout is de smaakmaker van ons eten. Maar wat veel mensen niet weten is dat zout, en dan vooral te veel zout, erg ongezond is en schadelijk is voor bepaalde ingewanden. Wat veel mensen ook niet weten is dat wij veel te veel zout op een dag eten. Maar in de meeste gevallen kunnen wij daar niets aan doen, omdat zout in de veel gevallen al in het product aanwezig is.

Wat is zout?

Zout is een verzamelnaam van meerdere substanties. Magnesium, gips, kalk en ammoniumzouten vallen hier onder. Maar keukenzout is verreweg de meest bekende onder de zouten. Keukenzout heet eigenlijk natriumchloride en is de meest gebruikte soort zout. Een gram keukenzout bestaat uit 400 mg natrium en 600 mg chloride.

Waar komt zout vandaan?

Het meeste zout word uit de zee of bodem gewonnen. Maar in Nederland wordt het meeste zout in het noorden en oosten van het land uit de bodem gehaald. Keukenzout word bijna altijd uit de bodem gehaald. Het keukenzout word via de mijnbouw uit de bodem gehakt. Een andere mannier om zout uit de bodem te halen is water in de bodem spuiten en dit vervolgens weer naar boven pompen. Zout lost goed op in water. Als het water weer naar boven is gepompt, wordt het water verdampt en blijft het zout achter. Zeezout word gewonnen door grote bekkens te vullen met zeewater en het water laten ze vervolgens verdampen. Het zout blijft achter in de bekkens.

Waarom is zout ongezond?

Op zich is zout zelf niet ongezond. Maar een teveel aan zout is wel ongezond. Mensen hebben ongeveer 2 tot 6 gram zout per dag nodig. Zout zorgt er voor een goede zenuwprikgeleiding. Vanuit je hersenen word een seintje naar spieren in je nek gegeven om je hoofd te draaien. Ook zorgt zout voor een goede vochtbalans in je lichaam en heeft het een rol bij het regelen van je bloeddruk.

Maar wij krijgen veel meer zout binnen dan we eigenlijk nodig hebben. Wij krijgen ongeveer 2x zo veel zout binnen dan we daadwerkelijk nodig hebben. Hier kunnen we helaas weinig aan doen. Ongeveer 75% van het zout wat we binnen krijgen komt van bewerkte producten. Denk maar eens aan brood, kaas, vleeswaren, chips. 15% van het zout krijgen we binnen door zelf zout toe te voegen aan het eten en 10% van het zout krijgen we binnen van onbewerkt eten.

Het teveel aan zout kan verschillende gezondheidsproblemen met zich meebrengen. De gemiddelde Nederlander krijgt ongeveer 9 tot 10 gram zout per dag binnen. Een te veel aan zout word door je nieren gefilterd en komt in het bloed terecht. Door al dit zout in je bloed wordt je bloedzoutgehalte hoger en dan is de verhouding van vocht en zout uit balans. Door deze verkeerde balans krijg je dorst en ga je drinken. Het drinken zorgt er voor dat de balans weer goed komt. Je nieren zorgen er voor dat het extra vocht samen met het zout word afgevoerd. Geen probleem toch zou je denken. Maar al dit afvoeren is een belasting voor je nieren en te veel belasten is niet goed voor je hart. Je kan dan hart en vaatproblemen krijgen.

Hoge bloeddruk

Mensen die gevoelig zijn voor zout, krijgen bij het eten van zout meteen een hoge bloeddruk. Bij deze mensen helpt het inderdaad door minder zout te eten de bloeddruk te verlagen en hog bloeddruk te voorkomen. Er werd jarenlang gedacht dat zout een hele grote veroorzaker was van een hoge bloeddruk. Maar deze theorie is achterhaald. Bij de meeste mensen zorgt minder zout eten niet voor een daling van de bloeddruk. Mensen met een te hoge bloeedruk hebben meestal overgewicht. Alleen afvallen zal er dan voor zorgen dat de bloeddruk daalt. Mensen met een te hoge bloeddruk wordt aangeraden om maximaal 2 gram zout per dag te eten.

Oedeem

Naast een te hoge bloeddruk kan te veel zout ook een oedeem veroorzaken. Een oedeem is dat je vocht in bepaalde plekken in je lichaam slecht wordt afgevoerd. Het vocht hoopt zich op en er ontstaan dan zwellingen. Vooral dikke enkels komt dan vaak voor.

Waar zit veel zout in?

In heel veel producten zit veel zout. Er zit zelfs veel zout in producten waarvan je het niet verwacht. Pizza voert de lijst aan van het gehalte aan zout. Maar ook in kant en klaar maaltijden zit erg veel zout in. Wat veel mensen niet weten is dat er in brood ook veel zout zit. Je kan zelf uitrekenen hoeveel zout je per dag binnen krijgt. Op alle verpakkingen staat hoeveel zout er in het product zit. Dit wordt meestal aangeduid als natrium. Schrijf alles op wat je per dag eet en bereken vervolgens de hoeveelheid zout. Het zal niet vaak voor komen dat je op of onder de 6 gram per dag zit.

Gezond alternatief

Veel mensen zien zeezout als een gezonder alternatief voor keuenzout. Maar ook zeezout bestaat voor het grootste gedeelte uit natriumchloride. Je kan beter het zout weglaten en kruiden en specerijen gebruiken als smaakversterker voor je eten. Ook zijn er zout vervangers als lowsalt. Dit is een zout waar minder natriuchloride in zit.

Ook fabrikanten zijn op hun vingers getikt om minder zout in hun producten te stoppen. Alleen de fabrikanten zijn bang dat de consumenten hun producten dan minder lekker zullen gaan vinden. Het zout word dan ook stapje voor stapje uit de producten gehaald. Heel langzaam gaan we naar steeds gezonder voedsel toe.

Zeezout wordt door sommige mensen beschouwd als gezonder alternatief voor keukenzout. Zeezout is geen zuiver keukenzout, hoewel natriumchloride wel het hoofdbestanddeel is: 99,9% van het zeezout bestaat uit natriumchloride. Verder bevat zij magnesiumsulfaat, calciumcarbonaat, kaliumbromide, strontiumzouten en fluoriden.
Het kan zijn dat men om medische redenen zout moet vermijden. In deze situatie gaat het niet om het vermijden van zout in totaal, maar alleen om het natrium. Een zoutarm of zoutbeperkt dieet wordt daarom meestal ook een natriumarm of natriumbeperkt dieet genoemd. Natuurlijk kan er ook om andere gezondheidsredenen gekozen worden minder zout te gebruiken.