De gewone laurier is een aromatisch kruid voor in de keuken

De gewone laurier is de Laurus nobilis. Ook wordt de laurier Prunus laurocerasus laurier of laurierkers genoemd. De laurierkers wordt echter gebruikt als groene plant in de tuin en de bladeren zijn giftig. De bladeren van de gewone laurier zijn echter geschikt om te gebruiken in de keuken als toevoeging voor verschillende gerechten. Het blad van de gewone laurier is een onderdeel van het bouquet garni. Een bouquet garni van verschillende kruiden als basis voor de meest heerlijke stoofpotten of soepen.

• Het Laurus geslacht
• De laurier of Laurus nobilis
• Kenmerken laurierboom
• Blad
• Zelf drogen
• Bloem
• Bessen
• Culinair gebruik
• Bouquet garni

Het Laurus geslacht

Het lauriergeslacht (Laurus) is familie van de Lauraceae (laurierfamilie) en bestaat uit drie soorten laurier, de:

• Laurus azorica;
• Laurus novocanariensis;
• Laurus nobilis of gewone laurier.

De laurier of Laurus nobilis

De Laurus nobilis of gewone laurier is een wintergroene struik waarvan de bladeren te gebruiken zijn als keukenkruid. De laurier is familie van de Lauraceae (laurierfamilie) en van het geslacht Laurus. De familie heeft wereldwijd zo'n twee- à drieduizend soorten en zo'n vijftig geslachten. De verschillende bomen van de laurierfamilie hebben met elkaar gemeen dat er een aantal aromatisch zijn. Bekende soorten uit de laurierfamilie die aromatisch zijn:

• kaneelboom, waarvan de gedroogde bast een kostbare specerij is;
• avocadoboom (Persea americana);
• Persea indica (niet in Nederland).

Van de Laurus nobilis of gewone laurier gebruiken we de bladeren als keukenkruid. Laurierbomen zijn afkomstig uit landen rond het Middellandse Zeegebied zoals Turkije, Griekenland, Israël, Libanon, Syrië. Van oorsprong komt de wintergroene heester uit Mediterrane landen en deze is in Nederland dan ook niet winterhard. Haal de laurierboom in strenge winters daarom naar binnen of dek in de tuin de plant goed af.

Smaak

De smaak van een laurierblad is kruidig en enigszins licht bitter. Wanneer de kruidige bladeren verwarmd worden geeft het een smaak dat doet denken aan het aroma van oregano en tijm. Wanneer het blad gekneusd wordt is de geur goed ruikbaar. Laurierblad wordt toegevoegd bij:

• sauzen;
• bouillon voor soepen;
• zoet-zuur;
• marinades;
• stoofgerechten;
• visgerechten;
• verschillende groenten zoals rode kool, zuurkool en rode biet.

Laurier heeft een niet overheersende smaak maar geeft een verbinding en verdieping aan andere smaken.

Beschrijving laurierboom

Een laurier verlangt in de volle grond of in een pot, humusrijke en goed doorlatende grond. De plant groeit zowel in de zon als in de halfschaduw in licht vochtige grond. De laurier is net als de buxusvormen een plant die gemakkelijk in een vorm gesnoeid kan worden tijdens het groeiseizoen. Een laurierboom op stam kan het best in april / begin mei gesnoeid worden en om de laurier op stam de mooie bolvorm te laten behouden is het zaak om elk jaar de uitstekende takken weg te snoeien met een snoeischaar.

Laurier als symbool

Het laurierblad wordt gezien als een symbool voor de overwinning. In de Klassieke Oudheid, zo rond 800 - 700 voor Christus tot in 476 na Christus, was een krans van laurierbladeren een symbool voor een winnaar. Winnaars van veldslagen of van de Olympische spelen werden geëerd met een lauwerkrans.

Kenmerken laurierboom

De groenblijvende laurierbomen kunnen groeien tot enorme bomen. Ze kunnen wel vijftien meter hoog en 100 jaar oud worden. De boom heeft donkergroene glanzende, leerachtige bladeren die aromatisch zijn. De brede kegelvormige kroon wordt steeds breder wanneer de boom ouder wordt. De boom is niet winterhard en kan tot ongeveer –vijf graden vorst overleven. Een boom in de volle grond op een redelijk beschutte plaats, tot – tien graden vorst. Bij langdurige vorst moet de laurierboom wel afgedekt worden met een winterhoes.

Blad

De donkergroene ovale bladeren hebben een lichtere nerf in het midden met zij-nerven, die op een veer lijken. Het blad heeft geen insnijdingen (ongedeeld) en de bladrand is gaafrandig en enigszins gegolft. De ovale bladeren zijn gemiddeld vijf tot acht centimeter lang. Wanneer je eroverheen wrijft komt een aromatische geur vrij omdat het blad — naast looi- en bitterstoffen — veel etherische olie bevat.

Gedroogd of vers

Laurierblad is in de keuken gedroogd te gebruiken en vers. Gedroogd blad heeft een minder sterk aroma en is minder bitter dan het verse blad. Om de smaak van een gedroogd blad te intensiveren, kan het blad worden verkruimeld voor in een kruidenzakje of thee-ei.

Zelf drogen

Het zelf drogen van de bladeren van een laurierboom in de tuin is niet moeilijk. Oogst in de lente de laurierblaadjes van jonge takken die minstens twee jaar oud zijn. Doe dat in de ochtend nadat eventuele dauw verdampt is. Leg het verse blad op een laagje keukenrol op een dienblad of ovenbakplaat zonder dat ze elkaar aanraken. Laat dit twee weken in een warme kamer met voldoende ventilatie staan. Draai de laurierbladeren een keer om zodat de andere kant ook goed droogt. Bewaar de gedroogde bladen in een glazen pot met sluitdeksel.

Bloem

De laurierboom heeft kleine, geurende, geelgroene en stervormige bloemen die in kleine trossen in de bladoksels groeien. De plant is tweehuizig wat inhoudt dat mannelijke en vrouwelijke bloemen op verschillende planten zitten. Vandaar dat een laurierboom niet spontaan zal gaan bloeien in Nederland. In de mediterrane landen bloeit de plant van mei tot juli. Wanneer een mannelijke en een vrouwelijk plant bij elkaar in de buurt staan ontwikkelen zich steenvruchten bij de vrouwelijke bloemen. Vruchten waaruit het zaad ontstaat.

Bessen

De eivormige vruchten kleuren rijpen in de herfst tot zwarte bessen. Uit de bessen van de laurierboom wordt laurierolie gewonnen en gedroogde bladeren en takken leveren een etherische olie met een warme scherpe kruidige geur.

Vermeerderen

Naast het zaaien van het zaad uit de bessen is de meest gebruikte vermeerderingswijze het nemen van stekken. Dit gebeurt in september door niet verhoute takken van ongeveer tien centimeter te snoeien. Verwijder alle bladeren behalve de bovenste. Snij de stek schuin af, doop deze in stekpoeder en zet deze in vochtige stekgrond. Doe er een plastic zak overheen en de stek zal ongeveer zes weken nodig hebben om te wortelen.

Culinair gebruik

Laurierblad is een kruidig blad en een gezond, aromatisch-bitter kruid, dat bij de vertering helpt. De laurierbladeren worden mee verwarmd in een gerecht en geven zo hun smaak af. Zodra het gerecht klaar is, worden de blaadjes verwijderd. In culinaire termen is laurier een los bestanddeel van het bouquet garni.

Bouquet garni

Een bouquet garni is een gebonden boeket van kruiden en is de basis voor een bouillon of een smaakmaker bij verschillende gerechten. Een klassiek bouquet garni bevat harde kruiden als tijm, rozemarijn, oregano (of marjolein), salie en bonenkruid. De zachte kruiden gaan in een kruiden-ei (een extra groot thee-ei) en de harde kruiden worden met een touw samengebonden. Samen met het laurierblad en groenten als een prei, wortel en ui met kruidnagel, wordt dit alles toegevoegd aan het water om er bouillon van te trekken of te gebruiken als smaakmaker bij stoofpotten of andere gerechten. De aromatische smaak van de vele kruiden komen zo het meest tot zijn recht en geven een heerlijke smaak. Bij zachte kruiden gaat het om kruiden zoals;

• basilicum;
• dille;
• kervel;
• koriander;
• munt;
• marjolein of marjoraan;
• peterselie.

Weetjes

Uitdrukkingen die op laurier gebaseerd zijn, is bijvoorbeeld:

• op zijn lauweren rusten;
• gelauwerd zijn;
• lauweren oogsten.