Wat betekent het als eten 'biologisch' is?

Supermarkten hebben tegenwoordig hele schappen en gangpaden vol met biologische producten. Biologisch eten is steeds populairder aan het worden en je ziet, hoort en leest er steeds meer over in de media. Maar wat betekent dat 'biologisch' nu eigenlijk? Je hebt misschien wel een vaag idee over dat het gezonder zou zijn maar verder weet je het eigenlijk niet echt. En waarom zijn deze producten vaak duurder geprijsd dan eenzelfde niet-biologisch product dat een schap verder ligt? Misschien is het dan toch tijd om je er even wat beter in te verdiepen.

Biologisch

Bij biologische etenswaren is er met het maken hiervan zoveel mogelijk rekening gehouden met het welzijn van mensen, dieren en het milieu. Dat betekent kort gezegd dat vee lekker buiten kan grazen, dat fruit, groente en andere gewassen niet bespoten worden met pesticiden en er producten worden geproduceerd waar alleen natuurlijke ingrediënten in zijn verwerkt. Alle biologische producten zijn te herkennen aan het EKO- of Bio+ keurmerk.

Wat is biologisch eten?

In de biologische landbouw wordt zoveel mogelijk een natuurlijke kringloop gevormd door verschillende bedrijven die met elkaar samenwerken. Zo wordt bijvoorbeeld de mest van een veehouderij gebruikt om het nabijgelegen akkerbouwbedrijf te bemesten die op zijn beurt weer stro en voer produceert en levert voor zijn vee.

Bij de productie van biologische producten mogen alleen hulpstoffen worden gebruikt die onmisbaar zijn in het proces. Er mogen geen chemische kleur-, geur-, en smaakstoffen worden toegepast en alle ingrediënten moeten zoveel mogelijk biologisch zijn. Het gebruik van genetisch gemodificeerde ingrediënten, enzymen en diervoer horen niet in het natuurlijke beeld van biologisch en zijn daarom verboden.

Groente en fruit

Voor groente en fruit betekent dit dat de boeren geen chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruiken. In plaats daarvan wordt echte mest als voeding gebruikt en worden er insecten ingezet die zelf niet schadelijk zijn voor de gewassen om insectenplagen en ziekten te bestrijden. Ook door minder gevoelige rassen te gebruiken en verschillende soorten gewassen te mengen op een stuk land houdt de boer zijn oogst goed. Er wordt alleen op echte grond geteeld en niet op een kunstmatige ondergrond.

Vlees en zuivel
Voor vlees en melkproducten betekent dit dat de dieren alleen biologisch voer te eten krijgen en er minder vaak preventief antibiotica wordt toegediend. De dieren in een biologische veehouderij hebben een beter bestaan met meer ruimte en krijgen dan ook het Beter Leven-keurmerk van de dierenbescherming met drie sterren. Deze dieren groeien in een natuurlijk tempo en krijgen geen groeihormonen toegediend zoals bij de welbekende plofkip wel het geval is.

Is biologisch eten beter voor de gezondheid?

Hoewel er wel degelijk een aantal positieve kanten aan biologisch voedsel zit is het niet wetenschappelijk bewezen beter voor de gezondheid te zijn dan niet-biologische producten. De grootste verbeterende effecten zijn van toepassing op de gezondheid van het milieu en de dieren.

Groente en fruit
Natuurlijk klinkt het niet erg gezond dat al het gewone groente en fruit met pesticiden is behandeld en je daarvan resten kunt binnenkrijgen als je het eet. Om gevaar voor de gezondheid te voorkomen is er daarom een wet met een maximale hoeveelheid bestrijdingsmiddel die nog op groente en fruit mag zitten bij de verkoop ervan. Tevens zijn alleen bestrijdingsmiddelen die het lichaam ook weer geheel kan afbreken toegestaan zodat er ook geen opstapeling in het lichaam kan voorkomen. Echter is wel bewezen dat biologische groenten en fruit meer antioxidanten bevatten en een hoger gehalte aan vitamine C.

Het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan ook een negatief effect op het milieu hebben. Zo kan het het oppervlaktewater en het bodemleven aantasten en onschuldige insecten doden. In de biologische sector worden daarom alleen natuurlijke middelen ingezet en is op die manier dus beter voor het milieu en de natuur.

Vlees en zuivel

Biologische veehouderijen gebruiken veel minder antibiotica en andere geneesmiddelen zodat de kans dat resten hiervan in melk- en vleesproducten terechtkomen erg klein is. Omdat de dieren in betere omstandigheden leven bouwen ze een hogere natuurlijke weerstand en is ook salmonellabesmetting een veel kleiner risico voor de consument. Biologische melkproducten bevatten doorgaans een hoger omega-3 gehalte en betere vetzuren.

Kunnen er E-nummers in biologisch voedsel voorkomen?

Een E-nummer is een hulpstof om de kwaliteit of houdbaarheid van etenswaren te optimaliseren. Alle E-nummers zijn gekeurd en veilig bevonden door de overheid. Er bestaan zowel natuurlijke als kunstmatige E-nummers. Kunstmatige E-nummers zijn afkomstig uit een laboratorium en de natuurlijke variant is afkomstig van plantaardige, dierlijke of minerale bronnen. De hulpstof E162 is bijvoorbeeld simpelweg de rode kleurstof van bietjes. Niet alle E-nummers zijn per definitie dus gelijk slecht en bij biologische etenswaren wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de natuurlijke soort.

In de ingrediëntenlijst van een biologisch product kunnen dus wel degelijk E-nummers voorkomen. Ook de kunstmatige nummers mogen toegepast worden als dit de voedselveiligheid garandeert. Echter zijn maar een beperkt aantal E-nummers toegestaan en mogen deze vaak ook alleen in kleinere hoeveelheden in biologisch voedsel voorkomen.

Waarom zijn biologische producten vaak duurder?

Biologische producten zijn gemiddeld zo’n 30% duurder dan reguliere producten. Maar daar zijn goede redenen voor. Voor die 30% extra kunnen dieren en gewassen op een natuurlijke manier groot groeien en verbetert hierdoor de smaak en kwaliteit van het eindproduct. Ook het milieu blijft beter behouden wat gemeentelijke kosten scheelt voor bijvoorbeeld waterzuivering. Biologisch is arbeidsintensiever en dus duurder.

Voor vlees is de prijs hoger omdat de dieren een natuurlijker leven leiden met meer ruimte en betere omstandigheden waardoor ze langer leven en dus langer zorg en voedsel nodig hebben. Het voedsel dat deze dieren krijgen is tevens biologisch en duurder. Zodanig is de uiteindelijke prijs voor biologisch vlees hoger voor de consument maar van betere kwaliteit. Er kan echter een groot prijsverschil tussen verschillende supermarkten en natuurwinkels voorkomen. Prijzen vergelijken is hierbij dus belangrijk.

Lees verder

• Bewust vlees eten met het Beter Leven-keurmerk
• De Schijf van Vijf 2016, de veranderingen in voedingsadvies