Het verwerken en inpakken van oesters

Nadat oesters gevist zijn worden ze gesorteerd en tijdelijk opgeslagen in de oesterputten. Na een verwaterperiode, waardoor de oester de kans krijgt zich van het slib te ontdoen, kunnen ze worden ingepakt. Voordat dit gebeurt moeten ze worden schoongemaakt en naar de historische oesterloodsjes worden gebracht. Hier worden ze uiteindelijk ingepakt en op transport gezet naar de klant.

• Sorteren en schoonmaken van oesters
• Opslag en verwateren van oesters in de oesterput
• Oesterputten complex
• Eb en vloed
• Werken in de oesterput
• Zwaar, handmatig werk
• Traditionele oesterloodsjes
• Inpakken van de oesters
• Houten mandjes
• Grootte en soort

Sorteren en schoonmaken van oesters

Na het vissen van een lading oesters, worden ze gesorteerd op grootte en gewicht. Dit gebeurt bij de platte oester altijd. De Zeeuwse oester wordt ook wel handmatig, visueel op grootte gesorteerd. Daarnaast moet de platte oester, omdat dit de topper is onder de oesters, er mooi uitzien. Allerlei vormen van aangroei worden er daarom handmatig afgehaald. Dit noemt men het “kloppen” van de oester. Een erg tijdrovend werk!

Opslag en verwateren van oesters in de oesterput

Geviste oesters worden opgeslagen in de oesterputten. Deze putten dienen behalve als opslagplaats ook als verwaterplaats. Verwateren houdt in dat de oesters zichzelf zuiveren van slib. Dit gebeurt in het schone water van de Oosterschelde dat zich in de putten bevindt.

Oesterputten complex

De oesterputten zijn van cultuurhistorische waarde. Toeristen komen speciaal naar Yerseke voor rondleidingen over de oesterputten. Het terrein bestaat uit drie complexen van diverse oesterputten. Elk complex is onderverdeeld in allemaal kleinere, gemetselde, bassins. Elke oesterhandelaar heeft de beschikking over enkele putten.

Eb en vloed

Deze bassins staan allemaal in verbinding met de Oosterschelde door een systeem van kanaaltjes. Ze profiteren van het verschijnsel van eb en vloed. Twee keer per dag kan men de bassins leeg laten lopen. Dan kunnen de werkzaamheden plaatsvinden. Twee keer per dag lopen ze ook weer onder, als het vloed wordt. Dus elke dag wordt al het water in elk bassin twee keer ververst door zuiver Oosterscheldewater!

Werken in de oesterput

In de put worden diverse werkzaamheden uitgevoerd. Allereerst moet de geviste en gesorteerde oesters worden opgeslagen. Dit kan in plastic kratjes. Vaak wordt dit gedaan met de Zeeuwse oester. Maar platte oesters worden nog steeds “op ziften gezet”. Het “op ziften zetten” van de oesters, is het zo dun mogelijk verdelen van de laag oesters in bakken van ongeveer 2 x 1 meter, met aan de onderkant gaas. Oorspronkelijk van hout en vroeger geteerd, tegenwoordig van kunststof gemaakt. Op deze manier kan het slib uit de oesters door het gaas naar de bodem van de put zakken, waarna het later weer weggeveegd wordt.

Zwaar, handmatig werk

Voordat de oesters uit de put gehaald worden om te worden ingepakt, moeten ze eerst worden schoongemaakt. Met een bezem worden de platte oesters schoon geschuurd. Het schoonmaken van de Zeeuwse oester gebeurt tegenwoordig vaak m.b.v. een spoelmachine die het zand en vuil er afspoelt.

Vervolgens worden de oesters in manden geschept, die weer naar de oesterloodsjes worden vervoerd om te worden ingepakt. Tot slot volgt het schoonvegen van de putten. Dit gebeurt met het water uit een ander put en het slib wordt afgevoerd naar zee. Ook als het hoogwater is in de oesterputten kan er in worden gewerkt. De mensen dragen dan een zogenaamd waadpak!

Traditionele oesterloodsjes

Rondom de bassins staan allemaal kleine loodsjes. Hier worden de oesters ingepakt. De loodsjes zijn nog grotendeels zoals het vroeger was. Alleen binnen zijn ze aangepast volgens de regels van tegenwoordig. Vanaf enkele jaren geleden, is men zich hier ook meer gaan richten op het toerisme, met onder andere diverse proeverijen en verkooppunten.

Inpakken van de oesters

Tenslotte volgt dan nog het inpakken van de oesters als ze verkocht zijn. Juist voor dat ze verpakt worden, worden ze uit de putten gehaald. Bij het inpakken worden de oesters tegen elkaar getikt. Klinkt de oester hol, dan is deze niet geschikt om te worden verkocht. De oester is dan lek, waardoor het water uit de oester kan lopen, wat doodgaan tot gevolg heeft. De Zeeuwse oesters worden met de bolle kant naar beneden gelegd. Op deze manier blijft het vocht het best in de schelp zitten.

Houten mandjes

Veel oesters worden nog verpakt in de traditionele houten mandjes met wat zeewier er bovenop. Bovenop de verpakte oesters wat zeewier leggen, gebeurt om de oesters zo strak mogelijk te verpakken, zodat ze niet de kans krijgen zich te openen. Op deze manier houden ze hun vocht vast en blijft de kwaliteit zo lang mogelijk goed. Zeeuwse oesters worden verpakt in vierkante houten mandjes. De platte oester gaat in een rond mandje. Daarnaast worden veel oesters voor de supermarkten tegenwoordig in plastic bakjes verpakt. Dit noemt men verpakken onder “atmosferische bescherming”. Op deze manier krijgt men ook een zo lang mogelijke houdbaarheid.
De oesters worden verpakt in mandjes van 12, 25, 50 en 100 stuks.

Grootte en soort

De grootte van oesters wordt per soort anders aangegeven. Bij de platte oesters spreekt men van zogenaamde nullen: 1/0 t/m 6/0. De 1/0 is de kleinste en de 6/0 de grootste oester. De meest gangbare maten zijn 3/0 en 4/0. Bij de Zeeuwse oester drukt men de maten uit in cijfers. Een 1 is de grootste en een 5 de kleinste oester.