Gelatine: ideaal bindmiddel maar niet voor iedereen

Iedereen is bekend met de term gelatine. Het komt veelvuldig voor in het dagelijks voedsel dat we tot ons nemen. Wat zijn de belangrijkste eigenschappen? Is het gezond? Wat zijn de nadelen? Maar ook: is het wel voor iedereen geschikt? Vele mensen weten niet eens waar gelatine van gemaakt is. Juist omdat niet iedereen het mag nuttigen is het ook belangrijk te weten wat voor alternatieven er zijn voor dit bindmiddel.

Wat is gelatine?

Gelatine is een handig bindmiddel dat er bijvoorbeeld voor zorgt dat gerechten stevig blijven. Het is een doorzichtig goedje dat makkelijk in gebruik is en een sterke bindingskracht heeft. Gelatine wordt gewonnen uit collageen: een eiwit dat voorkomt in bindweefsels zoals huiden, kraakbenen en botten van zoogdieren. Nadat de gelatine is gewonnen uit het slachtafval van bijvoorbeeld runderen en varkens wordt het getrokken in heet water. Vervolgens wordt het ingedikt, gefilterd en gedroogd. In de gedroogde vorm kan er worden gekozen om het te vermalen tot poeder zodat de gelatine op een andere manier kan worden toegepast in gerechten en voor andere doeleinden. Gelatine zal, zodra het in contact komt met heet water, altijd veranderen in gel, ook nadat het gedroogd is. Let op! Voor het verkrijgen van gelatine worden er geen dieren geslacht. Het wordt verkregen uit het slachtafval, dus uit hetgeen overblijft nadat het dier is geslacht voor het verkrijgen van vlees.

Of er gelatine wordt gebruikt in gerechten of in producten is te lezen op het etiket dat op de verpakking van het product is geplakt. Vroeger werd gelatine vermeld met het E-nummer E441. Een E-nummer is niet voor iedereen duidelijk wat er mee wordt bedoeld. Dat gelatine wordt herkend in producten is echter wel heel belangrijk. Rekening houdend met het feit dat niet iedereen dierlijke producten mag nuttigen, is het verplicht gesteld dat gelatine niet meer als E-nummer mag worden vermeld op de etiketten van producten, maar voluit moet worden geschreven.

Waarvoor wordt gelatine gebruikt?

Gelatine wordt voor veel doeleinden gebruikt.

• In voeding wordt het gebruikt om de gerechten stevig te houden. Bijvoorbeeld in snoep of in pudding en soms in vruchtensappen.
• In capsules wordt het gebruikt om de vloeibare middelen of stof in poedervorm te omsluiten. Olie uit badparels wordt omsloten door de gelatine eromheen. Geneesmiddelen in poedervorm worden bijeen gehouden door een capsule gemaakt van gelatine.
• Op fotopapier wordt het soms ook gebruikt.
• Zwemmers gebruiken vaak gelatine in het haar om het strak naar achteren te binden. Er kan hier worden gedacht aan schoonzwemmers die de haren altijd strak naar achteren dragen. Er wordt hier gebruik gemaakt van grote hoeveelheden gelatine die als gel in het haar fungeert. Het zwemwater is koud, dus blijft het middel goed stijf, waar gewone gel uit zou spoelen uit het haar.

Gelatine: het bindmiddel dat niet voor iedereen geschikt is

Er zijn zeker alternatieven in het leven geroepen voor mensen die om religieuze of andere redenen geen of nauwelijks dierlijke producten mogen nuttigen.

• Uit zeewier kan een soortgelijk bindingsmiddel worden gewonnen. Dit wordt Agar Agar genoemd.
• Het middel pectine vaak toegevoegd aan producten zoals jam. Pectine wordt verkregen uit de celwanden van vruchten en planten.
• Er kan ook worden gekozen voor producten waarin het bindingsmiddel Arabische gom is gebruikt. Arabische gom wordt gewonnen uit de acaciaboom.
• Tot slot is er nog guargom of guaran die als bindingsmiddel wordt gebruikt in verschillende producten als alternatief voor het gebruik van gelatine. Het middel Guaran of guargom wordt gewonnen uit de zaden van de guarplant.

De voordelen

Gelatine heeft een aantal kenmerken die in sommige gevallen voordelen met zich meebrengt voor de gezondheid of het lichaam:

• De huid wordt er elastischer van. Het verbetert de huid en vermindert rimpels.
• Haren, nagels, botten en tanden worden er sterker van.
• Het heeft een positieve invloed op de lever en het stimuleert de darmflora.

De nadelen

Het rijtje van de de voordelen van gelatine is groot, maar er is ook een aantal nadelen verbonden aan gelatine:

• Alhoewel de bindingskracht van gelatine erg groot is, gaat het ook niet langdurig mee. Na zo'n twee dagen verliest de gelatine enige bindingskracht.
• Gelatine is niet geschikt voor iedereen om te gebruiken. Mensen die om religieuze of om andere redenen geen of nauwelijks dierlijke producten mogen nuttigen, kunnen geen gebruik maken van producten waarin het bindingsmiddel gelatine in verwerkt is.

Lees verder

• Verborgen dierlijke ingrediënten in het eten