Wat is fair trade?

Misschien is het je wel eens opgevallen in de supermarkt dat er op sommige producten staat dat ze 'fair trade' zijn. Bijvoorbeeld bij koffie of chocola. En misschien ben je dan wel eerder geneigd om dat product te kopen, dan het huismerk van de supermarkt. In natuurwinkels hebben ze vaak ook meer fair trade producten, en in bijvoorbeeld de Wereldwinkel verkopen ze alleen maar fair trade producten. Maar wat betekent het nu precies als er ergens fair trade op staat? En wat betekenen alle verschillende keurmerken?

Wat betekent Fair Trade

Er zijn verschillende fair trade keurmerken. Als er een fair trade keurmerk op een product staat, betekent dat de boer ook beter is geworden van de verkoop van dit product. Het betekent dat de boer een eerlijke prijs heeft gekregen voor zijn gewas en niet is uitgebuit. Fair traden keurmerken en organisaties proberen de wereldhandelsrelaties eerlijker te maken, en uitbuiting tegen te gaan. Alle fair traden keurmerken hebben net andere voorwaarden, maar vaak betekent het ook dat de producten op een veilige manier zijn geproduceerd, zonder kinderarbeid, en vaak ook op een milieuvriendelijke manier. De organisaties van de keurmerken zorgen vaak ook voor bijvoorbeeld scholen voor de kinderen van de boeren, voor gezondheidszorg, voor modernisering van het boerenbedrijf, voor betere wegen en beter vervoer. Vaak organiseren ze trainingen voor de boeren om hen te helpen meer uit hun land te halen, meer samen te werken, en beter te leren onderhandelen.

Waarom is niet alles Fair Trade

In Nederland worden veel producten geïmporteerd, zoals bijvoorbeeld koffie, chocola, thee, en exotische vruchten en groenten. Dit is voornamelijk omdat we het hier zelf niet kunnen verbouwen (omdat het te koud is), of omdat het ergens anders goedkoper geproduceerd kan worden.
Chocola, koffie en thee komen vaak uit Afrika en Zuid-Amerika, uit plaatsen waar veel dingen anders georganiseerd zijn dan hier. Vaak zijn het arme gebieden waar de boeren het niet voor het zeggen hebben. Grote bedrijven kopen de gewassen zo goedkoop mogelijk op, zodat ze ze met winst kunnen doorverkopen en exporteren. Boeren zijn vaak afhankelijk van de bedrijven en tussenhandelaren die hun gewassen opkopen, en dan zijn het dus niet de boeren die de prijs zetten, maar de opkopers. Dit betekent vaak dat boeren hun gewassen moeten verkopen voor een prijs die de productiekosten niet dekt. Dit is niet altijd eerlijk, maar in een wereld waar het vaak draait om geld verdienen is dit wel de realiteit. En aangezien de producten zonder keurmerk vaak goedkoper zijn, worden deze toch het meest gekocht en verhandeld. Ook consumenten kiezen uiteindelijk toch vaak voor de goedkopere producten, en niet voor de fair trade producten die iets duurder zijn.
Verder kost het de boeren vaak geld om gecertificeerd te worden. Dus soms voldoen boeren wel aan de voorwaarden voor een bepaald keurmerk, zoals een fair trade keurmerk of een duurzaamheidskeurmerk, maar mogen ze het keurmerk niet op hun producten zetten omdat ze de benodigde controles die aan de certificering vooraf gaan niet kunnen betalen. Ook is het voor veel boeren moeilijk om aan de voorwaarden te voldoen. Ze mogen bijvoorbeeld bepaalde bestrijdingsmiddelen niet gebruiken, en moeten dan duurdere alternatieven kiezen. Ze mogen niet te veel kunstmest gebruiken, en ze moeten hun afval milieuvriendelijk afvoeren. Ze moeten hun seizoensarbeiders een bepaald uurloon geven wat voor veel boeren te hoog is. Ook mogen ze geen gebruik maken van kinderarbeid, en dus mogen hun eigen kinderen ook niet meehelpen.

Verschillende keurmerken

Fairtrade van Max Havelaar

Dit keurmerk bestaat al sinds 1988 en is een van de bekendste keurmerken. Fairtrade biedt boeren minimumprijzen voor hun gewassen, en daarmee worden de boeren enigszins beschermd tegen prijsschommelingen op de wereldmarkt. Fairtrade focust vooral op de sociale aspecten, zoals goede arbeidsvoorwaarden, maar je kunt er vanuit gaan dat de producten ook op een duurzame wijze zijn verbouwd en geproduceerd. Ze certificeren vooral kleinere boerencoöperaties. Maar het Fairtrade keurmerk vind je niet alleen op voedingsmiddelen, maar ook op bijvoorbeeld goud en textiel.
Het Fairtrade keurmerk vind je op producten in de lokale supermarkt, maar ook bij natuurwinkels, Wereldwinkels, Oxfam winkels, en nog veel meer.

UTZ

UTZ is opgericht door Ahold (onder meer van Albert Heijn) en koffieproducenten uit Guatamala, en bestaat sinds 1999. In de Maya-taal betekent UTZ 'goed'. De UTZ-gecertificieerde koffie wordt nu in zo'n 25 landen geproduceerd, en verkocht in ruim 50 landen. Hoer in Nederland vind je het UTZ logo onder andere op koffie van Douwe Egberts en Van Nelle.

Rainforest Alliance

De Rainforest Alliance zet zich in voor het behoud van de regenwouden, en het bevorderen duurzame landbouw. Ze proberen regenwouden in stand te houden, en tegelijk genoeg ruimte te creëren voor boeren om in harmonie met het regenwoud hun gewassen te verbouwen.

Organic
Dit keurmerk wil duurzaamheid bevorderen en het gebruik van pesticiden en kunstmest zoveel mogelijk tegen gaan.