Mede, de honingdrank

Mede, ook wel honingwijn genoemd, is een alcoholische drank op honingbasis. Het alcoholpercentage van mede is meestal tussen de 8% en 20%. Doordat het relatief simpel te maken is wordt het wereldwijd al duizenden jaren gedronken.

Soorten mede

Er zijn vele verschillende soorten mede. Zo is er jonge mede die direct gedronken kan worden, als ook oude mede, die zijn rijke smaak onder andere te danken heeft aan het bewaarproces. Ook zijn er, net als met wijn, zoetere en drogere varianten. Of de mede zoeter dan wel juist droger is, dankt de mede vooral aan de soort honing die aan de basis van de mede staat. Zo zal een zoetere honing ook een zoetere mede opleveren. Mede is echter vergeleken met gewone wijn altijd aan de zoetere kant. Er zijn ook vele verschillende soorten mede met toevoegingen zoals fruit, kruiden, bloemen, planten en zelfs (half)edelstenen. Zo is er bijvoorbeeld:

• kersenmede
• lavendelmede
• vanillemede
• hennepmede en
• appel-kaneelmede

Vroeger en nu

Het oudste archeologische bewijs voor de productie van mede dateert van rond 2000 voor Christus. Honing was een deel van de vroegst bekende gisting, van ongeveer 9000 voor Christus. Aardewerken vaten met chemische sporen van een mengsel van honing, rijst en andere vruchten, samen met organische verbindingen van fermentatie werden gevonden in Noord-China. In Europa worden voor het eerst residuele monsters gevonden in de karakteristieke keramiek van de Bell Beaker cultuur (ca. 2800-1800 v. Chr.)

De vroegst overgeleverde beschrijving van mede is in de hymnen van de Rigveda, een van de heilige boeken van de historische Vedische religie en (later) het hindoeïsme gedateerd rond 1700-1100 v. Chr. Tijdens de gouden eeuw van het oude Griekenland, was mede het favoriete drankje. Aristoteles (384-322 v. Chr) besprak mede onder andere in zijn "Meteorologica". De Spaans-Romeinse natuuronderzoeker Columella gaf een recept voor mede in "De Re Rustica" (boek over agricultuur), omstreeks het jaar 60.

In het oude Engelse epische gedicht Beowulf, dronken de Deense krijgers mede. Na het jaar 700 hebben belastingen en regelgeving voor de ingrediënten van alcoholhoudende dranken er toe geleid dat mede op commercieel gebied een steeds meer obscure drank werd. Sommige kloosters behielden de oude tradities van het maken van mede als een bijproduct van de bijenteelt, vooral in gebieden waar druiven niet konden worden gekweekt. Een bekend voorbeeld hiervan is Lindisfarne, waar mede nog steeds gemaakt wordt tot op de dag van vandaag, zij het niet in het klooster zelf.

Vandaag de dag heeft bier voor een groot deel de plaats van mede ingenomen en is mede een vrij onbekende drank geworden. Toch vind je het bij de wat betere slijterijen nog wel terug. Ook zijn er verschillende winkels die zich volledig op het verkopen van mede hebben gericht. Door bepaalde groepen wordt mede dan ook nog steeds regelmatig gedronken. Zo is mede bijvoorbeeld onder mensen die aan LARP (Live Action Role Playing) of reënactment doen en mensen die een natuurgeloof aanhangen nog steeds een zeer populaire drank. Ook proberen steeds meer mensen zelf mede te maken omdat dit relatief gemakkelijk te doen is.

Zelf mede maken

Het is vrij simpel om zelf mede te maken. Op internet staan verschillende recepten voor verschillende soorten mede, maar de basis is vrijwel altijd hetzelfde:

1. Voeg honing en water (verhouding ongeveer een deel honing op drie delen water) bij elkaar in een pan.
2. Verwarm dit mengsel al roerende totdat er most ontstaat. Most is het nog niet vergiste sap.
3. Wanneer het geheel afgekoeld is voeg je gist toe en giet je het over in een vat of emmer en sluit deze af. Nu zal het gaan gisten.
4. Wanneer het een tijd gegist heeft giet je het over in een gistingsfles om verder te laten gisten.
5. Na verloop van tijd zal op de bodem van de fles wat bezinksel vormen, dit kun je eruit halen door het over te gieten in een andere fles met een filter ertussen.
6. De mede is klaar! Nu kan de mede gebotteld en gedronken worden.

Tot slot

Mede: een lekkere drank om eens uit te proberen! Ook een leuk cadeau, origineel en niet nutteloos. Net als met normale wijn kun je het zo goedkoop en duur maken als dat je zelf wilt. In het bijzonder is mede als cadeau geschikt om te geven bij een bruiloft. Het woord "honeymoon" vindt zijn oorsprong namelijk in de oude traditie dat in de eerste maand (moon) van het huwelijk de bruid mede kreeg om de vruchtbaarheid te bevorderen. Let wel op dat diegene waar het voor bestemd is houd van zoetigheid, of probeer een mede gemaakt van dennenhoning (aan de drogere kant). Laat het smaken!