Waarom kalkoen met Kerstmis?
Hebt u er al eens bij stilgestaan waarom er traditioneel kalkoen op het menu staat als we Kerstmis vieren? Er gaat wel een stukje geschiedenis aan vooraf.
De naam
De naam is zogenaamd verbonden met de afkomst van het beestje: in het Frans is dat zonneklaar: dinde of dindon (‘uit India’). Bij ons is het een samentrekking van de Indiase stad Calicut en hoen (kip) ‘Calicut-hoen. Vreemd genoeg komt de
kalkoen voor de Engelsen uit Turkije (turkey) en voor de Portugezen uit Peru (peru).
In werkelijkheid klopt geen van voorgaande verklaringen: de kalkoen is een soort van hoen (kip) die zich miljoenen jaren geleden zelfstandig ontwikkelde bij de Azteken en de Maya’s.
Verkeerde etymologie
De naamsverwarring valt toch logisch te verklaren. Immers, toen Columbus voet op Amerikaanse bodem zette, dacht hij India ontdekt te hebben. Hij zag er de onbekende hoen en het verband tussen India en deze vogelsoort bleef hangen.
Engelse handelaars deden in de 16de eeuw in de Levant zaken. De Ottomanen die er de plak zwaaiden werden Turken genoemd. En deze naam bleef ook voor de kalkoen hangen.
De Portugezen dachten dat de vogel uit het Zuid-Amerikaanse indianenrijk voortkwam. Vandaar dat ze ‘peru’ voor kalkoen gebruiken.
Alles begint bij Thanksgiving
De
Pilgrim Fathers waren religieuze extremisten die bij het begin van de 17de eeuw Engeland ontvluchtten en in Noord-Amerika ‘Nieuw Engeland’ stichtten. Zij voerden de traditie van het kalkoen eten op
Thanksgiving Day in op de vierde donderdag van november. Dan wordt God bedankt voor de goede oogst.
Hoe kwam de kalkoen op ons feestbord terecht?
Hoewel de jezuïeten de vogel reeds in de 16de eeuw bij ons introduceerden en hij reeds hier en daar met Kerstmis gegeten werd, werd hij nooit echt populair. Het duurde tot vorige eeuw vooraleer de kalkoen bij ons hoge toppen begon te scheren voor het kerstfeest. De aanzet werd gegeven door de Amerikaanse bevrijders aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Amerikanen die begrijpelijkerwijze in hoog aanzien stonden, introduceerden hun eet- en leefcultuur en brachten behalve sigaretten en chocolade ook kalkoenen mee. Vermits het voor hen een feestgerecht was (en is) werd het op deze manier ook bij ons een traditie. Omdat het een grote, dikke vogel is en hij dus vele monden kan spijzen, bleek hij bijzonder geschikt voor familiefeesten.
Bereiding
Het duurt gemiddeld anderhalf uur om een stevige kalkoen van enkele kilo te braden. Een kalkoen van twee à drie kilo volstaat ruimschoots voor zes personen. Het is de gewoonte om de vogel te vullen met gehakt of kastanjes of gedroogd fruit of champignons of truffels of een combinatie ervan.