Oesters eten, lekker en gezond

De een is er helemaal weg van en de ander moet er niets van hebben. Oesters eten is niet zo gangbaar als het eten van gewoon vlees of vis en het is vaak een kwestie van leren eten. Ze behoren tot de schelpdieren en zijn behalve gezond voor veel mensen dus ook een lekkernij. Oesters zijn op verschillende manieren klaar te maken, zijn goed te combineren en zijn ook nog eens gezond. Voor oesters geldt zeker: onbekend maakt onbemind.

De oester

De gewone oester ofwel de Amerikaanse oester (officieel genaamd Ostrea edulis) is een tweekleppig weekdier. De oester is bij voorkeur op ondiepe plaatsen (niet dieper dan 60 meter) op de warmere plekken in de oceaan te vinden is. Ze zijn ook bekend onder de naam platte oester.

Uiterlijk van de schelp

De schelp van de oester is dik en heeft geen vaste vorm. De oester is over het algemeen rond of vrijwel rond. Het onderste gedeelte van de schelp is hol en het bovenste gedeelte is vrijwel plat. De oppervlaktestructuur van de schelp is ietwat schilferig. De kleur kan verschillen van beige/wit tot grijs of bruinpaars. Ze kunnen ietwat vlekkerig zijn. De binnenkant is meestal heel licht, wit of blauwgrijs.

De schelpen worden meestal geoogst bij een grootte van rond de 22 centimeter. De Zeeuwse oesters worden overigens voor consumptie al bij circa 10 centimeter geoogst.

De meeste oesters vallen in Europa in een classificatiesysteem, dit is genummerd en gesorteerd. Hiervoor geldt de volgende opbouw:

• De grootste, nummer 0, weegt meer dan 151 gram
• De tweede, nummer 1, weegt tussen de 111 en 150 gram
• De derde, nummer 2, weegt tussen de 86 en 110 gram
• De vierde, nummer 3, weegt tussen de 66 en 85 gram
• De vijfde, nummer 4, weegt tussen de 46 en 65 gram
• De kleinste, nummer 5, weegt tussen de 30 en 45 gram

Gezondheidsaspecten van de oester

De smaak van de oester kan je aanstaan of niet. Overigens heeft de bereidingswijze ook vaak invloed op de smaak. Dat neemt niet weg dat de oester ook een bron van vitamines en mineralen is en dat maakt dat dit schelpdier prima in de lijst van gezonde voeding meegenomen kan worden.

Vitamines en mineralen

De oester is zonder meer gezond. Omdat niet iedere oester even groot is, moeten we bij de voedingswaarde uitgaan van het aantal gram. Bij 100 gram bevat de oester zo’n 200 kilocalorieën, waarvan 13 gram vet (1/3 verzadigd en 2/3 onverzadigd), 12 gram koolhydraten, 9 gram eiwitten. De volgende vitamines en mineralen zijn in een oester terug te vinden:

• Vitamine A, B6, B12 en C
• Calcium
• IJzer
• Kalium
• Magnesium
• Natrium
• Zink

Hoe te consumeren?

Er zijn nogal wat mensen die denken dat de oester maar op één manier te eten is. De oester geeft echter meer mogelijkheden. Je kunt de oester rauw eten, maar ook gestoomd en gegratineerd.

Openen van de oester

Er zijn mensen die niet weten hoe de oester gepresenteerd kan worden. Het gaat als volgt:

• De oester leg je met de bolle kant op een vlak oppervlak. Dit om het water in de oester zoveel als mogelijk te behouden.
• Open de oester met de punt van een (oester)mes bij het scharnier (waar de klep open en dicht gaat). Dit zit aan de smalle kant.
• Vouw een schone doek om de oester. Dit doe je om de oester stevig vast te kunnen houden.
• Het puntje van het mes dat tussen scharnier en onderkant zit, gaat nu met een ietwat trillende beweging de schelp in.
• Draai het mes een kwartslag en als het goed is voel je de schelp breken.
• Als je het mes doordraait snij je de sluitspier aan de zijkant los.
• Als de schelp helemaal open is, kan je de oester volledig uit de sluitspier snijden.

Kan je de oester bewaren?

Vooropgesteld dat je de oester in principe vers eet, zijn ze in de koeling nog wel even houdbaar. Een oester kan nog zeker ruim één week leven. Tot je ze consumeert moeten ze wel leven. Zorg dat ze goed dicht blijven. Staat er een open, dan geef je er een tik op. Gaat de oester dicht, dan leeft de oester nog. Anders is deze niet meer te consumeren.

Hoe te serveren?
We kennen oesters eten vaak alleen als exclusief eten, tezamen met het drinken van een glas (dure) champagne. Echter, oesters kan je ook gezellig thuis bij een feestje of aan tafel serveren.

Rauw

Als je de oesters gewoon rauw wilt serveren, dan is het goed ze in de schelp op een blad met ijsblokjes of gecrushed ijs te leggen. Zo blijven ze lekker vers en vallen ze niet om (dit in verband met de ietwat bolle onderkant). De ijsblokjes kan je ‘versieren’ met wat puntjes wasabi, enkele slierten zeewier of wat dunne partjes limoen. Je kunt dit samen met de oester nuttigen, maar het kan ook puur ter versiering toegevoegd worden.

Gratineren

Oesters die je gratineert zijn warm en kan je op gewone folie of aluminiumfolie die verkreukeld is, presenteren. De oester gratineer je eenvoudig door ze open enkele minuten op de grill te leggen met slechts een beetje zeezout erop of wat peper, kleingemaakte peterselie en een gesnipperd sjalotje. Maar met wat geraspte belegen kaas of Parmezaanse kaas kan ook lekker zijn. De smaak komt op deze wijze wat meer tot uiting.

Stomen

Stomen gaat eenvoudig door de oesters opengemaakt in een vergiet te leggen. Dit vergiet zet je in een pan met een laagje kokend water. Doe het deksel erop en laat het enkele minuten stomen. Heb je een stoomoven dan is het uiteraard nog eenvoudiger. In de geopende oester kan je wat cayennepeper strooien. Je kunt ook een dressing maken van een kleingemaakt rood pepertje, wat sap van een limoen of halve citroen en twee theelepels sojasaus. Meng het goed en giet dit voorzichtig in de geopende oesters. Door de oesters te stomen komt de smaak, eventueel aangemaakt met een dressing, net iets nadrukkelijker tot zijn recht.

Tot slot

De oester heeft het exclusieve imago, maar dat gaat eigenlijk allang niet meer op. Oesters kan je op verschillende manieren klaarmaken en als je toch meer schelpdieren en vis serveert, passen oesters perfect in een schaal met alles uit de zee. Oesters zijn leuk op te maken; puur zoals de oester smaakt of aangemaakt met een dressing, met wat kaas of gewoon wat (zee)zout. Gezond, lekker en weer eens wat anders op tafel.