Zijn aardappelen gezond of ongezond?

Aardappelen maken een onmisbaar deel uit van onze voedselconsumptie. Niet alleen gekookte aardappels worden veelvuldig gegeten, maar ook de verwerkte aardappel in bijvoorbeeld friet. Veel mensen denken dat aardappels niet gezond zijn; ze bevatten namelijk veel zetmeel. Is dit echter wel zo? Als aardappels ongezond zijn en dik maken, zouden we ze dan wel zoveel moeten eten? Het goede nieuws is dat aardappels juist zeer gezond zijn en een goede toevoeging op een gezonde maaltijd zijn!

Wat zijn aardappelen?

Hoewel de aardappel niet meer weg te denken is uit de typisch Hollandse keuken, groeide de aardappel oorspronkelijk niet in Nederland. De aardappel is dan ook in feite een exotisch product, dat door ontdekkingsreizigers naar Europa is meegenomen. Het vroegste bestaan van aardappels als voedsel dat we kennen, is in de tweede eeuw. Vanaf die periode weten we dat de Inca's in Zuid-Amerika gebruikmaakten van de aardappelplant als hoofdvoedsel. Ze hadden hierbij verschillende soorten aardappels, die men ook at vanwege het gemak waarmee ze geteeld konden worden.

Hoe is de aardappel in Europa gekomen?

Met de ontdekking van Amerika en de daarop volgende veroveringstochten van de Spaanse conquistadores, kwamen de Europeanen voor het eerst in contact met de aardappel. Men denk dat Diego de Amalya de eerste is geweest die de aardappel meebracht naar Europa. Toch duurde het nog even voordat de aardappel echt aan zou slaan. De eerste keer hierna komen we de aardappel tegen in de botanische tuinen van Filips II van Spanje, in 1565. Vanuit deze botanische tuin verspreidde de aardappel zich naar meerdere botanische tuinen over heel Europa.

Hoe zijn aardappels zo belangrijk geworden voor onze voeding?

Diverse experts zagen in de aardappel een ideale remedie voor de hongersnoden die het Europese vasteland regelmatig over zich heen kreeg. De eenvoud waarmee de aardappel geteeld kon worden werd bijna als een wonderoplossing gezien; een grootschalige teelt zou een einde maken aan alle hongersnoden. Toch werd ook nu de aardappel nog niet meteen omarmd. Het Europese volk moest er namelijk nog niks van hebben. De aardappel werd in de achttiende eeuw nog steeds beschouwd als voedsel voor varkens en de allerarmsten.

Zelfs experimenten met verplichte teelt in bijvoorbeeld Duitsland leverden niets op. Het duurde dan ook tot het einde van de achttiende eeuw voordat de aardappel aan aantrekkingskracht begon te winnen voor de Europese burger. Dit had verschillende redenen. Zo had een Duitse heerser bepaald dat de aardappel verboden was voor het normale volk en alleen voor koninklijk gebruik was (niets zo goed om consumptie te doen groeien dan het te verbieden!) en de aardappel bleek ook goed te werken tegen scheurbuik op schepen. Deze ziekte werd veroorzaakt door een tekort aan vitamine C, een vitamine die in aardappels rijkelijk aanwezig is, terwijl de aardappel ook nog eens langer houdbaar is dan fruit waar deze vitamine ook in zit. Uiteindelijk duurde het tot het begin van de negentiende eeuw voordat de aardappel pas echt een basisvoedsel werd.

Wat is een aardappel?

De aardappel zit in feite aan de wortel van de aardappelplant. Aan de bovenzijde zit zichtbaar de plant, terwijl onder de aarde aan de wortels de aardappels als ronde knollen groeien. Rauwe aardappels kunnen het beste niet gegeten worden. Net als de plant, bevat de rauwe aardappel een giftige stof die ongezond is. Aardappels die groen zijn geworden, door ze lang in het licht te laten liggen, bevatten deze stof in hogere mate en zijn dus ook niet aan te bevelen. Kiemende aardappelen kennen deze stof ook, echter kunnen de uitlopers weggesneden worden waardoor het eten van de aardappel geen probleem meer is.

Welke gezonde eigenschappen hebben aardappels?

Aardappelen zijn een gezonde toevoeging aan ons dieet, aangezien ze diverse gezonde eigenschappen bevatten:

• Vezels
• Vitamine B1
• Vitamine B6
• Vitamine C
• Carotenoïden
• IJzer
• Chroom
• Kalium
• Eiwitten

Vitamine C en antioxidanten

Vitamine C is een van de stoffen die we in de aardappel terugvinden die belangrijk zijn voor onze gezondheid en die we niet zelf kunnen aanmaken. Vitamine C moeten we dus via andere voeding binnenkrijgen, waarbij fruit een belangrijke leverancier van vitamine C is, maar ook met name aardappels. Tevens bevatten aardappels carotenoïden. Deze staan ook wel bekend als antioxidanten, een groep stoffen die een belangrijke taak heeft in ons lichaam, door vrije radicalen uit te schakelen. Dit helpt bij het verlagen van de kans op hart- en vaatziekten en kanker.

IJzer en vezels

IJzer heeft ons lichaam nodig voor het effectieve vervoer van zuurstof door ons lichaam. Een ijzertekort uit zich dan ook snel in futloosheid en slapheid. Hoewel voor een ijzertekort vaak het eten van spinazie wordt aanbevolen, heeft het dus ook zin om in het normale dieet ook aardappelen mee te nemen. Hierdoor kan een ijzertekort ook voorkomen worden. De vezels in aardappelen zijn ook nuttig voor onze gezondheid, aangezien deze onze darmen versterken.

Maken aardappels dik?

Goed, aardappelen zijn dus gezond. Maar van aardappelen word je toch dik? Dit is een veelgehoorde vraag, terwijl deze gedachte in feite onjuist is. Hoewel aardappelen inderdaad vol zetmeel zitten, zorgt dit er niet voor dat je dik wordt. Het aantal calorieën van aardappelen valt ook sterk mee; zo bevat 100 gram aardappel ongeveer 70 kcal (afhankelijk van het ras natuurlijk). Een ander alternatief, rijst bijvoorbeeld, bevat per 100 gram al snel zo'n 120 kcal. Wel is het zo dat aardappelen niet vaak alleen gekookt gegeten worden. Vaak worden aardappelen voorzien van jus, worden ze in roomboter gebakken of worden ze verwerkt in frites. Natuurlijk heeft dit ook een effect op het aantal kcal; bij friet bijvoorbeeld bevat 100 gram rond de 300 kcal.