Voedselverspilling en Kliekjesdag
We koken vaak te veel en gooien goed voedsel weg. Ons oog is vaak groter dan onze maag en dat is zonde van het eten, kost onnodig veel geld en vult de groene of grijze afvalbak zonder dat dit nodig is. Elke Nederlander gooit jaarlijks ongeveer 50 kilo voedsel weg. Het jaar 2014 was het jaar tegen voedselverspilling, waarin verschillende campagnes los gingen om minder voedsel in de vuilnisbak te laten verdwijnen. Die bewustwording werkt na het Jaar van de Verspilling door. Het is nog goed voor de portemonnee ook.
Uitgekiend kopen en koken voorkomt afval
Voedselverspilling
Er wordt heel veel afval gescheiden: glas gaat in de glasbak, groenteafval komt op de composthoop of in de groene bak, papier gaat in de papiercontainer, batterijen komen in de batterijenbak en het overige huisvuil gaat in de huisvuilcontainer. De ontwikkelingen op het gebied van afval scheiden gaan gestaag door, maar nog beter is het om afval te vermijden. Bij het produceren van voedsel ontstaat al veel afval. Meer nog dan de consumenten weggooien. Elk stapje in het productieproces heeft zijn eigen afval. Dat betekent ook dat een kilo afval in de huiscontainer kilo’s afval elders achterlaat, voor het grootste deel voor de consumenten onzichtbaar afval.
Tandenborstel
Om het zichtbare en onzichtbare afval inzichtelijk te maken presenteren we hier de tandenborstel. Om dit instrument te maken, verpakken en vervoeren blijven we zitten met een afvalbergje van 1,6 kilo en dat terwijl het tandenborsteltje zelf slechts 50 gram weegt.
Bij een mobiele telefoon is de afvalberg vele malen hoger namelijk 80 kilo en een laptop is koning op de afvalberg: 1600 kilo voor de consument verborgen afval. Meestal ligt die afvalberg niet in Nederland en blijft hij voor de meesten van ons onzichtbaar.
Energiegebruik en afvalscheiding
Het maken van een tandenborstel, smartphone, laptop of
whatever vraagt energie en de verhouding energiegebruik en product laat een vergelijkbaar beeld zien. De productie van een kilo voedsel kost ongeveer 1,5 kcal aan brandstof, die bijvoorbeeld wordt geslurpt door landbouwmachines en vrachtwagens. Wanneer we alles bij elkaar optellen (teelt en oogst, transport, verwerking, verpakking, distributie, opslag en bereiding) dan vraagt 1 kcal aan voedsel wel 7,36 kcal aan energie. Dat geldt ook voor het voedsel dat we weggooien: er is zeven keer zoveel energie aan toegevoegd als dat het in het begin had. Als je dit weet is het meteen duidelijk waarom afval voorkomen moet worden. Minder afval is nòg veel beter dan afvalscheiding.
Afval voorkomen
Bijna de helft van het voedsel dat geproduceerd wordt, belandt tussen akker en consument in de groene bak. Het gaat dan om appels met een plekje, sla met een bruin randje of krommere komkommers dan dat het winkelend publiek graag ziet. Producten met een ‘vlekje’ worden er aan het begin van het productieproces al uitgehaald en belanden bij de boer al in de afvalbak. De supermarkt is ook een aardige weggooier omdat wij geen slappe groente blieven of pakketjes ‘over de datum’.
Kliekjesdag
Thuis kan de consument bijdragen aan het verminderen van die 50 kilo per hoofd van de bevolking weggegooid kostelijk voer. Om te beginnen kunnen we de kliekjesdag herintroduceren. Van restjes is prima een smakelijke soep te bereiden en brood dat niet meer zo heel vers is kan worden getoast of tot smakelijk wentelteefje worden omgetoverd. Eten ‘over datum’ is vaak nog tot ver na de datum op de verpakking te eten en sommige producten hoef je echt niet weg te gooien omdat het er minder uit is gaan zien. Je kunt wel ruiken of het eten nog goed is of niet. Gekristalliseerde honing bijvoorbeeld kun je nog best gebruiken, want honing blijft tot in lengte van jaren goed. Wie beslist vloeibare honing wil hebben kan de pot
au bain marie een beetje opwarmen: de honing gaat weer lopen.
Het oog is groter dan de maag
Ons oog is vaak groter dan onze maag en uit onderzoek blijkt dat we ongeveer een kwart van wat we kopen weggooien: van elke vier euro die we aan eten uitgeven gooien we een euro weg. Je kunt dus het beste bezuinigen door slimmer in te kopen en uitgekiender te koken. Het is goed voor je portemonnee en de afvalbak wordt er lang niet zo snel vol van.
Boodschappenlijstje en Maatbakjes
Het is slim om van te voren een boodschappenlijstje te maken. Dan kom je minder in de verleiding om dingen te kopen die niet nodig zijn. Zet producten die over datum dreigen te raken voor in de koelkast, zodat je ze op kunt maken. Achter in de koelkast worden ze vergeten. Maak voor het koken gebruik van maatbekers en maatbakjes. Voor de spaghetti gebruik je de spaghetti-ring waarbij je een maat voor twee, drie en vier personen kunt afmeten. Meer is echt niet nodig. Ons oog is te groot, onze portemonnee te vol, ons voedsel te goedkoop. Het levert overdaad op en een onnodig grote afvalberg. Van alle kanten is het zonde.
Tips
De tips op een rijtje:
- Maak een boodschappenlijstje;
- deel de koelkast regelmatig opnieuw in, met oudste producten vooraan;
- gebruik maatbekers en maatbakjes;
- gebruik groente en fruit ook als er een plekje aan zit;
- introduceer kliekjesdag;
- koop de producten los als het los verkrijgbaar is;
- hou je oog klein, koop niet teveel in.
Lees verder