Eetcultuur: Japan

Wie aan Japans eten denkt denkt al gauw aan sushi, rauwe vis en tempura. Japans voedsel is zeer gezond, calorie-arm en het cholesterolgehalte laag. De Japanners zijn bijzonder trots op hun voedsel. De authentieke smaak, kwaliteit en de elegante manier van opdienen maken Japans voedsel uniek.

Rijst

De Japanse eetcultuur draait voornamelijk om rijst, die wordt bij vrijwel elke maaltijd gebruikt. Daarnaast is het feit dat Japan een eilandenrijk is van groot belang: vis, zowel vers als gedroogd, vormt vaak een belangrijk onderdeel van de maaltijd. Rijst werd tijdens de derde eeuw voor Christus geïntroduceerd vanuit Korea. De Chinezen voegden thee en soyasaus toe als belangrijke producten. Bij een Japanse maaltijd vormt rijst het hoofdvoedsel, met vis en groente als bijgerechten. De smaakmakers zijn shoyu (soya-saus) en miso (een pasta om soep op smaak te brengen en vis te marineren), welke allebei gemaakt zijn van gefermenteerde soyabonen, rijst en zout. De drie maaltijden per dag bestaan uit rijst, soep en twee of drie bijgerechten. Naast rijst zijn ook noodles populair. Voor vegetariërs zijn er diverse varianten tofu verkrijgbaar. De maaltijd wordt traditioneel afgesloten groene thee.

Boeddhisme

Daarnaast werd het boeddhisme in Japan geïntroduceerd in de zesde eeuw en hoewel dat bestond naast het Shintoïsme en Confucianisme had het een grote invloed: vlees werd voor eeuwen een verboden vrucht voor Japanners. Keizer Temmu vaardigde een verbod uit voor het eten van vleesproducten in 675 na Christus. Uiteindelijk werden alle soorten vlees verboden, behalve walvisvlees, dat als vis werd beschouwd. Bovendien kregen maaltijd vijf smaken en kleuren: zoet, bitter, zout, zuur en pittig; en geel, zwart, wit, rood en groen.De manier waarop voedsel wordt opgediend is daarom ook van groot belang. En ook de seizoenen speelden door het Boeddhisme een belangrijke rol in het voedsel. De Japanners geven de voorkeur aan vers voedsel en daarom is eten vaak seizoensgebonden. Eten dat ‘shun’ (van het seizoen) is, wordt als gezond beschouwd.

Sushi

Melkproducten zijn vrijwel onbekend binnen de Japanse eetcultuur. Vee werd alleen gehouden vanwege het bewerken van velden of het trekken van karren. De nadruk lag en ligt op vis. Aan de kust werd voornamelijk zeevis gegeten, in het binnenland vaak zoetwatervis. En vis werd gedroogd om het te bewaren. Dat is ook de achtergrond van sushi, een manier om vis te fermenteren in rijst en zo langer te bewaren.In sommige gebieden van Japan wordt sushi nog steeds op deze manier gemaakt. In de vijftiende eeuw werd het proces van sushi-maken sterk ingekort en hierdoor werd sushi een populaire snack. Vanaf de Edo-periode (1600-1867) werd sushi zonder fermentatie gemaakt.

Buitenlandse invloed

Met de komst van Portugezen en Hollanders naar Japan werd er iets buitennissigs toegevoegd aan de Japanse keuken: gefrituurd voedsel. De tempura deed zijn intrede. Daarnaast brachten de Westerlingen tabak, suiker en mais mee. In 1872 vierde de nieuwe keizer Meiji een Nieuwjaarsfeest waarmee hij de Westerse wereld wilde feteren en herintroduceerde vlees in het Japanse dieet.

Harmonie

Bij Japans eten is het belangrijk om de natuurlijke smaken van de ingrediënten goed te laten uitkomen. De ingrediënten moeten in harmonie zijn met elkaar, zowel per gerecht als de gerechten samen. Daarnaast moet een maaltijd ook in harmonie zijn met de omgeving en de persoon die eet.