Calçots of stengeluien uit Catalonië (Spanje)

Elk jaar worden er in Catalonië massale ui-barbecues gehouden. Deze vinden alleen tijdens de wintermaanden plaats, omdat de stengelui of calçot dan pas uit de grond wordt gehaald. Zo'n ui-barbecue noemt men in Catalonië een calçotada. Men hoeft niet bepaald mooie kledij aan te trekken om er heen te gaan, want de uiengeur dringt overal doorheen.

Waar komt de Calçot vandaan

Deze ui is eigenlijk heel toevallig ontdekt, toen per toeval een ronde ui, die doormidden was gebroken, terug in de aarde viel en zo verder groeide. De lange stengelui die hieruit voortkwam werd voor het eerst in 1900 door Xat de Benaiges op de barbecue gelegd. Andere verhalen beweren dat een boer uit Valls zijn oogst in vlammen zag opgaan. Hij ontdekte dat het binnenste van de verkoolde uien een zeer aangename smaak had.

Wanneer worden deze uien gezaaid

De zaadjes voor deze ui worden tussen januari en maart gezaaid. De ronde ui, die hieruit voortkomt, wordt geoogst in juli of augustus. Men snijdt deze uien dan doormidden en plant deze terug in de aarde, om dan de calçots in december te kunnen oogsten. Dus het duurt een heel jaar vooraleer men deze lekkernij op de barbecue kan roosteren.

Hoe is de Calçetada of het barbecuefeest ontstaan

"L'Olla", de vereniging voor artiesten en kunstenaars in Catalonië, ontdekte deze barbecuefeesten en verspreidde deze culinaire ontdekking over gans Catalonië. De calçotada werd pas echt bekend toen in 1982, een culinair congres plaatsvond waarop "La cocina Catalana" (de Catalaanse keuken) centraal stond, en de inwoners van Valls hun calçots presenteerden.
Het grote calçot feest dat nu elk jaar in Valls gevierd wordt, krijgt bezoekers van over gans de wereld.

Hoe worden de stengeluien gegeten

De uien worden op gelijke grootte afgesneden en aan ijzeren draden gerijgd, vervolgens worden de calçots op de barbecue geroosterd. Hoe verkoolder de buitenkant van de ui eruit ziet, hoe lekkerder hij straks zal smaken. Hij wordt altijd geserveerd met een salsa romesco (romesco saus). Wanneer de uien klaar zijn, hou je met je ene hand de ui vast en met je andere ontdoe je de calçot van zijn verkoolde jasje. Hieronder zit de lekkere, malse, witte uistengel. Deze witte uistengel doop je in de salsa romesco en eet je uit de hand. Vergezeld van rode wijn, cava en goed gezelschap, is dit een onvergetelijke ervaring.

Hieronder vind je nog het recept van de romesco saus, voor wie het thuis zelf eens wil proberen.

Salsa Romesco - Romesco saus

Ingredienten

• 5 gedroogde rode pepertje (ñoras) of 2 rode paprika's
• een klein stukje Spaanse peper
• 2 middelgrote tomaten
• 1 grote knoflookteen
• 1 glas extra virgen olijfolie
• een half glas rode wijnazijn
• 10 tot 15 geroosterde amandelen
• 10 hazelnoten
• 1 snede gebakken brood
• zout en versgemalen zwarte peper naar smaak

Bereiding

1. Verwarm de oven voor op 190ºC. Was ondertussen alle groente en snij de pepers of paprika in lange dikke repen en de tomaten in partjes.
2. Doe aluminiumfolie op een ovenplaat en leg daarop de pepers of paprika, de tomaten en de knoflook. Doe een klein beetje water op de aluminiumfolie zodat de groenten lekker zacht stoven.
3. Ondertussen kan je het sneetje brood bakken in een pan met olijfolie.
4. Mix de gestoofde groenten, samen met het brood, de amandelen en hazelnoten in een keukenmachine of maal alles fijn in de vijzel.
5. Voeg wijnazijn en olijfolie toe en breng op smaak met versgemalen zwarte peper en zout.
6. Deze saus laat je ongeveer 3 tot 4 uur trekken zodat alle smaken zich goed met elkaar kunnen mengen. Daarna is deze overheerlijke salsa klaar om mee te nemen naar de calçetada.