Wijn uit La Rioja, de beste wijn van Spanje

De wijnregio Rioja produceert al sinds de middeleeuwen wijn. De beste rode wijnen van Spanje komen uit deze regio. La Rioja is bekend om zijn rode wijnen met hun bijzondere zachte smaak. Een aantal gerenommeerde wijnhuizen is gesticht door emigranten uit Bordeaux. Vooral de rode wijnen zijn dan ook gelijkwaardig aan de Franse bordeauxwijnen. La Rioja brengt ook goede witte wijnen en rosé voort. De wijnstokken gedijen uitstekend op de zonnige hellingen met hun door de Ebro bevloeide grond. De streek telt meer dan 450 wijngoederen. De druivensoorten die veel worden gebruikt zijn de tempranillo en de garnacha.

Wijn uit La Rioja

• Algemeen
• Gebied en klimaat
• Wijn- en druivensoorten
• Classificatiesystemen
• Belangrijke plaatsen

Algemeen

In Spanje werd al voor de Romeinse tijd wijn geproduceerd. In het begin van de 12de eeuw werd voor het eerst melding gemaakt van wijnen uit La Rioja. Aan het eind van de 19de eeuw namen export en kwaliteit een hoge vlucht toen wijnboeren uit Bordeaux hun wijnbouwkennis naar dit gebied brachten.

De autonome regio La Rioja is verdeeld in de subregio's Rioja Alta (noordwesten) en Rioja Baja (oosten). Het wijngebied van La Rioja beslaat ruim 61.000 hectare (2014) verdeeld over de subregio's Rioja Alavesa (noorden), Rioja Alta en Rioja Baja. Rioja Alavesa ligt in Baskenland en aan Rioja Baja is een stukje van Navarra toegevoegd.

Het gebied telt meer dan 450 wijngoederen. De wijngaarden liggen met een lengte van ongeveer 120 km aan beide oevers van de Ebro. Zij liggen in een dal van ongeveer 40 km breed, met oplopende terrassen tot ongeveer 700 m hoogte.

De jaarlijkse productie in het gebied is 281 miljoen liter (2014). Hiervan wordt 175 miljoen liter (2014) in Spanje gedronken. Er wordt 106 miljoen liter (2014) naar het buitenland geëxporteerd.

Gebied en klimaat

Rioja Alavesa, ten noorden van de Ebro, heeft een kalkachtige kleigrond. De regio ondervindt invloed van de Atlantische Oceaan. Hier rijpt hoofdzakelijk de tempranillo. Dit is de meest gebruikte en meest kwalitatieve druivensoort voor rode wijn. Andere belangrijke druivensoorten zijn de zwarte garnacha, graciano en mazuelo. Kleinere hoeveelheden van deze soorten worden vaak gemengd met de tempranillo. Door de grondsoort, het klimaat en de druivensoorten worden hier de beste rode wijnen van Spanje geproduceerd. Uit Rioja Alavesa komen ook witte wijnen, deze behoren tot de beste wijnen van de wijnregio La Rioja.

Rioja Alta, ten zuiden van de Ebro, heeft een kalkgrond. Ook hier is er de invloed van de Atlantische Oceaan. Het is er wel iets warmer en daardoor zijn de wijnen over het algemeen wat forser. Ook komt de tempranillo hier in verhouding minder voor. Vooral de graciano en mazuelo komen in verhouding meer voor. Daardoor zijn de wijnen hier iets minder goed dan in Rioja Alavesa.

Rioja Baja, ten zuidoosten van de Ebro, ligt minder hoog dan de andere twee subregio's. Het landschap is gevormd door het reliëf dat de Ebro hier heeft uitgesleten. De grond bestaat uit vruchtbare rivierklei. Het klimaat is hier relatief droger en warmer. De zwarte garnacha is de belangrijkste druivensoort. Uit Rioja Baja komen daarom de minst kwalitatieve wijnen.

De wijnregio van La Rioja heeft een vochtig continentaal klimaat. De hoger gelegen Rioja Alavesa en Rioja Alta ondergaan de invloed van een Atlantisch klimaat. Ten noorden van de twee subregio's ligt het Cantabrisch gebergte, die de invloed van koude oceaanwind beperkt. Uit het gebergte wordt wel wat vochtige lucht opgevangen dat kan worden benut voor de wijnbouw. De lager gelegen Rioja Baja ondergaat de invloed van het mediterrane klimaat. Het is hier relatief droger en warmer, wat minder gunstig is voor de wijnbouw. De wijnregio heeft een gemiddelde maximumtemperatuur van 25 graden in de zomer en 14 graden in de winter. Er valt jaarlijks bijna 400 mm neerslag, regelmatig verdeeld over het jaar.

Wijn- en druivensoorten

Uit La Rioja komen rode wijn, witte wijn en rosé. De rode wijn wordt het meest geproduceerd, voor ongeveer 90 procent. Ongeveer 10 procent van de productie bestaat uit witte wijn en rosé.

De meest gebruikte druivensoort voor rode wijn is de tempranillo. Ongeveer 80 procent van het areaal is hiermee bebouwd. De zwarte garnacha volgt op de tweede plaats met ongeveer 8 procent. De tempranillo wordt vaak gemengd met kleinere hoeveelheden zwarte garnacha, graciano en mazuelo. De witte wijnen worden veelal gemaakt van de viura, de malvasia en de witte garnacha. De zwarte garnacha wordt gebruikt voor de rosé.

De tempranillo is te herkennen aan zijn kracht, volheid en structuur. Het mengen met de zwarte garnacha, graciano en mazuelo zorgt voor een diepere kleur en langere houdbaarheid. De zwarte garnacha maakt de wijn vol, krachtig en robuust. De graciano heeft een kruidige smaak, is tanninerijk en daardoor onmisbaar voor wijnen die gedurende lange tijd moeten rijpen. De mazuelo is rijk aan tannine en zuur, de wijnen met deze druivensoort zijn robuust.

Bij witte druiven is de viura populair. Deze druivensoort wordt gekenmerkt door zijn fruitige geur en smaak. De malvasia geeft de wijn dikte, aroma en kruidigheid. De witte garnacha wordt gekenmerkt door zijn volume, kracht en zoete smaak.

Classificatiesystemen

Sinds 1925 kent het wijngebied de classificatie DO (Denominacíon de Origen). Dit is een garantie voor de oorsprong en de kwaliteit van de wijn. In 1993 werd de DOC (Denominacíon de Origen Calificada) ingevoerd. Deze classificatie stelt eisen aan de kwaliteit en leeftijd van de wijn. In Spanje zijn er ongeveer 70 gebieden die de DO-classificatie mogen voeren. Er zijn echter maar twee gebieden met een DOC-classificatie, La Rioja en Priorato in noordoost Spanje.

Er zijn vier wijntypen naar leeftijd. De vino joven of cosecha is een jonge wijn van 1 of 2 jaar oud. Hij heeft in de fles gerijpt en smaakt fris en fruitig. De vino crianza heeft minimaal 1 jaar gerijpt in eikenhouten vaten en minimaal 1 jaar in de fles. De eikenhouten vaten worden bij deze wijn meerdere keren gebruikt, waardoor zij minder smaak afgeven. De vino reserva en de vino gran reserva zijn de beste wijnen, die het langst hebben gerijpt. De vino reserva heeft 1 jaar gerijpt in nieuwe eikenhouten vaten en minimaal 2 jaar in de fles. De vino gran reserva heeft 2 jaar gerijpt in nieuwe eikenhouten vaten en minimaal 3 jaar in de fles. Voor de witte wijnen geldt een vergelijkbare rijpingsspecificatie, al is de bewaarperiode in het vat en de fles korter. De wijntypen vino joven en vino crianza worden het meest geproduceerd.

Belangrijke plaatsen

La Rioja heeft een aantal plaatsen waar de wijnbouw belangrijk is. Hier zijn de vele bodega's te vinden. Enkele bodega's/producenten hebben hun naam verbonden aan gerenommeerde architecten. Hierdoor wordt traditioneel vakmanschap en architectuur met elkaar verbonden. Een aantal goede producenten zijn onder andere Bodegas Riojanas (Canchales, Monte Real), Marqués de Riscal, Remelluri en CVNE (Imperial, Viña Real Oro).

Laguardia

De wijnstad Laguardia is de hoofdstad van Rioja Alavesa. In deze subregio worden de beste wijnen geproduceerd. Rondom de oude stad van Laguardia liggen veel wijngaarden. In de bodega's kan wijn worden geproefd en er worden ook rondleidingen verzorgt. Een opvallende bodega is Bodega Ysios, van het bekende wijnmerk Ysios. Dit gebouw werd in opdracht van Bodegas y Bebidas ontworpen door de architect Santiago Calatrava. Het dak symboliseert de golving van het Cantabrisch gebergte op de achtergrond.

Elciego
Ongeveer 5 km ten zuiden van Laguardia ligt Elciego. Dit wijndorp heeft veertien bodega's. De mooiste bodega is de bodega van Marqués de Riscal. Dit opvallende complex heeft wijnkelders, een luxehotel en restaurants. Het is ontworpen door de gerenommeerde architect Frank Gehry, die ook het Guggenheim Museum ontwierp.

Haro

Haro is de hoofdstad van Rioja Alta. De oude stad heeft tal van wijnkelders en wijntaveernes. Ook in cafés en tapasbars kunt u genieten van de beroemde Rioja-wijnen. Haro wordt omringd door wijngaarden met vele bodega's. Een aantal bodega's organiseren rondleidingen en wijnproeverijen. De bodega van de producent Viña Tondonia heeft een futuristisch paviljoen. Het is ontworpen door de architect Zaha Hadid.

Lees verder

• La Rioja, de kleinste regio van het Spaanse vasteland