Pastitsio: een Griekse ovenschotel bereiden

Grieks eten, waaronder de ovenschotel, is onder Nederlanders populair. Moussaka is de meest bekende ovenschotel waarbij rundergehakt en aardappel gecombineerd worden. Bij de pastitsio is er een combinatie van rundergehakt en pasta, maar een vegetarische variant is ook gemakkelijk te bereiden. Het maken van een pastitsio kost wel wat tijd (1 tot 2 uur) en je moet de beschikking over een oven hebben.

Griekse ovenschotels

In de meeste Griekse restaurants staat op de menukaart meestal maar één ovenschotel, namelijk moussaka. De Griekse keuken kent echter veel meer ovenschotels, waaronder de pastitsio.

Moussaka

Moussaka is een ovenschotel op basis van gehakt, aardappelen en aubergine. Andere ingrediënten zijn rozemarijn, thym, oregano, tomatenblokjes en kaneel.

Kritharaki-macaroni ovenschotel

Bij de Kriharaki-macaroni ovenschotel combineren de Grieken rijstvormige pastakorreltjes (kritharaki), paprika en ham. Andere ingrediënten zijn ui, tomaten, knoflook en selderij.

Kritharaki-macaroni ovenschotel op zijn Smyrnas

De Kriharaki-macaroni schotel op zijn Smyrnas is een vegetarische schotel. Smyrna is trouwens een voormalige Griekse stad in het zuiden van Anatolië, het huidige Turkije. In het gerecht gaan rijstvormige pastakorreltjes, tomaten, uien, knoflook, geraspte kaas en een beetje zout en peper.

Pastitio ovenschotel met prei en eieren

De pastitsio schotel met prei is een vegetarische variant op de reguliere pastitsio-schotel waarin gehakt wordt gebruikt. Voor een schotel van vier personen heb je ongeveer 1 kilogram prei en drie eieren nodig.

Pastitsio ovenschotel met rundergehakt, aubergine en courgette

Bij de pastitsio schotel met rundergehakt kun je mediterrane groenten toevoegen, zoals de courgette en/of de aubergine. Aanpassen naar eigen smaak, van je familieleden of van je gasten is gemakkelijk.

Het bereiden van de pastitsio ovenschotel met rundergehakt, aubergine en courgette

Benodigdheden

• 3 uien.
• 4 theelepels kaneelpoeder.
• 1 laurierblaadje.
• 400 gram pijpjes pasta.
• 400 gram magere rundergehakt.
• 5 tomaten.
• 1 aubergine
• 1 courgette.
• 150 gram geraspte jonge kaas.
• 2 theelepels gyroskruiden.
• 1 takje fijngehakte peterselie.
• peper.
• olijfolie
• Bechamelsaus (zie aparte uitleg onderaan dit artikel)

Opmerkingen

• Zout is weggelaten omdat er ook kaas wordt toegevoegd, wat zelf al een behoorlijke zoutgehalte heeft. Het voedingscentrum adviseert volwassenen om niet meer dan zes gram zout elke dag naar binnen te krijgen. Omdat in de meeste kant-en-klare producten zoals brood, pasta, vleesproducten voor op het brood, soepen en hartige snacks al voldoende zout zit wordt aangeraden om spaarzaam met zout om te gaan in de keuken. Te veel zout kan leiden tot vele ziektes zoals verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten, nierziekten, maagkanker en botontkalking.
• Als je de uiteindelijke saus te vlak vindt smaken kun je extra kruiden toevoegen, zoals basilicum of thijm. Ook een klein beetje opgeloste bouillonpoeder kan extra smaak aan de saus geven.

Tips vooraf

• Het voorbereiden en bereiden kost ongeveer twee uur tijd.
• Als je de pastitsio een nachtje in de koelkast laat staan wordt het nog lekkerder. Want zo kunnen alle afzonderlijke smaken één heerlijk geheel gaan vormen.
• Zorg voor een schoongemaakte en opgeruimde keuken. Als iets gebruikt is en het is vies, zet het dan direct weg in de vaatwasmachine. Dit werkt efficiënter en aandacht voor hygiëne is van groot belang in de keuken.
• Bereid met aandacht en liefde je ovengerecht. Behandel de ingrediënten liefdevol en kook met plezier.
• Proef meerdere keren tijdens de bereiding de saus. Gooi niet klakkeloos kruiden erin. Proef en pas de saus op je beleving aan.
• Gebruik alleen kwalitatief goede producten. Kies bijvoorbeeld voor mager rundergehakt. Dit is een stuk minder vet dan rundergehakt én heel veel minder vet dan half-om-halfgehakt.
• Kruid het gahakt eerst met de gyroskruiden (of andere kruiden), zodat het gehakt op smaak is. Dan krijg je een beter smaakresultaat dan wanner je de kruiden later aan de saus toevoegt.

Mise-en-Place
In de Franse keuken verstaat men onder mise-en-place alle voorbereidende werkzaamheden. De kok zorgt ervoor dat alle ingrediënten, pannen en potten, messen en dergelijke gereed staan zodat het bereiden van het gerecht soepel verloopt.
De volgende zaken kun je vast doen:

• Fijnsnijden van de uien en peterselie.
• Ontvel de tomaten, verwijder de binnenste delen (o.a. de pitjes) en snij ze in kleine stukjes.
• Het in kleine blokjes snijden van de (schoongespoelde) courgette.
• Invetten van de ovenschotel met boter.

Bereiding

• Fruit de uien in hete olijfolie totdat ze mooi gecaramelliseerd zijn. Bak daarna het magere rundergehakt met gyroskruiden rul, tot dat het gaar is. Doe het mengel in een kom.
• Bak de fijngesneden courgette.
• Was de aubergine schoon en snij het in kleine stukjes. Voeg het toe aan de courgette die je aan het bakken bent.
• Voeg de gesneden tomaten en peterselie toe.

• Als alles gaar is voeg je het uien/gehaktmengel toe.
• Nu nog toevoegen van het laurierblaadje, een beetje peper en het kaneelpoeder.
• Laat het mengsel minimaal tien minuten lekker pruttelen op een laag vuurtje. Op het einde het laurierblaadje weer verwijderen.

• Tussentijds ga je de pasta koken. Hierbij moet je het een paar minuten korter doen dan de op het pak aangegeven kooktijd. Ook de bechamelsaus kan nu gemaakt worden.

• De ovenschotel kun je nu gaan opbouwen. De ovenschaal moet je ingevet hebben met wat boter voordat je de saus erin kunt doen. Je begint met een laagje saus, daarna een laagje kaas, dan een laag pasta. Dit herhaal je nog één keer. Als je daarna nog wat saus over hebt kan dat er nog over heen. Anders begin je direct met de bechamelsaus erover heen te gieten.

• De ovenschotel gaat in een 180 graden voorverwarmde oven waarin het 35 tot 40 minuten moet staan. Daarna haal je het uit de oven en laat het 5 minuten rusten voordat je het gaat eten. Maar beter nog, is het dus om een nachtje erover heen te laten gaan.