Ovenfuncties en bereidingswijzen: wanneer gebruik je welke?

Met een moderne oven is van alles mogelijk. Grill, hetelucht, stoom, conventioneel en combinaties daarvan. En bij een combi magnetron komt daar nog eens een magnetronfunctie bij. Plus nog meer combinatie mogelijkheden. Voor je het weet zie je door de bomen het bos niet meer. Wat houden al die standen nu eigenlijk in en wanneer ben je ze nodig? De oven is in de basis een erg eenvoudig apparaat. Je verwarmt een ruimte, waar je het eten in zet. Op die manier wordt het voedsel gegaard. Dit verwarmen kan op allerlei manier gedaan worden. Tegenwoordig zijn elektrische ovens het meest gebruikt. Maar enkele decennia terug werden de ovens vooral op gas warm gestookt. Ga je nog verder terug in de tijd, dan kom je ook ovens tegen die gestookt werden op hout of houtskool. Tegenwoordig is er met de elektrische ovens meer mogelijk.

Conventionele oven

Kijk je naar een klassieke gasoven, dan worden die ook wel conventionele ovens genoemd. Dit slaat op het feit dat alleen de boven- en onderwand worden verhit. De meeste ovens die dit kunnen zijn al niet meer helemaal conventioneel, omdat je vaak de boven en onderverwarming los van elkaar aan en uit kunt zetten. Dit is handig voor wanneer je bepaalde zaken wilt afbakken, zoals een pizzabodem.

Multifunctionele ovens

Naast het simpelweg verwarmen van de boven- en onderwand, kan een multifunctionele oven veel meer. Per model verschillen de mogelijkheden, maar de functies die je meestal tegenkomt zijn:

• Hetelucht
• Grill
• Stoom
• Magnetron

Daarnaast worden bepaalde functies ook met elkaar gecombineerd, zoals de Crisp functie. Dit soort combifuncties kun je gebruiken via programma's die al in de oven zijn voorgeprogrammeerd.

De hetelucht functie

De hetelucht functie is bijna gelijk aan het conventioneel verwarmen. Het verschil is dat met behulp van een ventilator de hete lucht verdeeld wordt over de hele ovenruimte. Met deze functie kun je goed bakken. Bijvoorbeeld een vleesgerecht. Ook cakes en taarten kunnen goed gebakken worden met de hetelucht functie. Meestal wordt de oven voorverwarmd tot de juiste temperatuur, voordat het gerecht erin geplaatst wordt.

De grill functie

Wanneer een oven een grill functie heeft, zal er een grillelement tegen de bovenkant van de oven zijn geplaatst. Hiermee kan een krokante korst of knapperig laagje worden gemaakt. Bijvoorbeeld bij steaks, worstjes, tosti's braadkip of een ovenschotel. Sommige oven hebben een dubbele grill, dat wil zeggen een grote en een kleine grill, zodat je daar mee kunt variëren. Zo kun je de grill functie ook gebruiken als laatste stip in het bereiden van een gerecht. Het garen doe je bijvoorbeeld met de hetelucht functie. De laatste 15 minuten zet je de grill aan om bijvoorbeeld een vleesgerecht dat lekkere korstje te geven.

Sommige ovens hebben een draaispit. Erg handig voor bijvoorbeeld een braadkip, of rollade. Normaal gesproken gebruik je die in combinatie met de grill functie.

De stoom functie

Lang niet alle apparaten hebben een stoom functie. Eigenlijk wel jammer, want stomen is een hele goede manier van voedselbereiding. De voedingsstoffen en de smaak blijven namelijk beter bewaard tijdens stomen. Vis, vlees en groente zijn allemaal uitstekend te bereiden met stoom. Door de groente te stomen en niet in water te koken, wordt er minder aan de groente onttrokken en weggegooid met het water. Om vis en vlees te garen is een temperatuur van zo'n 80 graden Celsius al voldoende. Het voordeel is dat bepaalde eiwitten nog niet afgebroken worden bij die temperatuur. iets dat wel bij 100 graden Celsius gebeurd.

De magnetron functie

De magnetron-functie is bij velen een geliefd. Het is een ideale manier om eerdere gegaard voedsel snel op temperatuur te brengen, of om voedsel te ontdooien. In de supermarkt zijn veel kant-en-klaar maaltijden en snacks te vinden die je op kunt eten, na enkele minuten in de magnetron. Niet iets om dagelijks te doen, maar op sommige momenten een ideale uitkomst. Maar er is meer mogelijk met een magnetron. Vooral in combinatie met andere standen

Magnetron en grill (Crisp)

De combinatiefunctie van magnetron en grill wordt ook wel crisp genoemd. Dankzij de magnetron functie wordt het voedsel van binnen verhit en daardoor goed gaar. De grill zorgt ervoor dat de buitenkant goed geroosterd wordt. De combifunctie is erg geschikt voor grote stukken vlees, zoals vis, of een halve kip. Ook voor het gratineren van een ovenschotel kan dit handig zijn.

Magnetron en hetelucht

Ook de magnetron- en de heteluchtfunctie zijn goed te combineren. Het voordeel is vooral dat het bereiden sneller gaat. Dit is dus vooral handig bij gerechten die normaal gesproken een lange bereidingstijd kennen. Denk bijvoorbeeld aan brood of grote ovenschotels.

Hetelucht en grill

Door de grill ook te gebruiken bij de heteluchtstand, geef je een knapperig korstje aan je gerechten. Bijvoorbeeld bij vlees of ovenschotels.

Hetelucht in combinatie met boven- of onderwarmte

Door juist de bovenverwarming of onderverwarming aan te zetten tijdens de hetelucht functie kun je dat gedeelte extra krokant maken. Wil je een knapperige bodem, dan zet je de onderverwarming erbij aan. Voor bijvoorbeeld een vleesgerecht dat een knapperig korstje vereisen, zet je juist de bovenverwarming aan.

Ontdooifunctie

Met een magnetron kun je snel voedsel ontdooien. Maar op veel moderne ovens, zonder magnetron functie zit ook een ontdooi functie. Dat gaat niet zo snel als met de magnetron, maar gaat vaak wel op een beter manier. Met deze functie wordt de ovenruimte namelijk iets verwarmd boven de kamertemperatuur. Het effect is dat het voedsel veel sneller ontdooit dan wanneer je het gewoon op het aanrecht zet. Maar de temperatuur is weer niet zo hoog dat het voedsel al (gedeeltelijk) begint te garen. Iets wat bij ontdooien met de magnetronfunctie nog weleens wil gebeuren.

Overige speciale standen

Veel ovens hebben speciale programma's die bepaalde functies combineren. Daarvoor zal je echt even de handleiding van jouw apparaat moeten nakijken. De namen die gebruikt worden variëren per fabrikant. Bij veel apparaten wordt er een receptenboekje bijgeleverd. Zo zijn er ook veel apparaten waar je een voedselcategorie kunt kiezen, met een gewicht. De oven kiest dan zelf verder het programma. Sommige hebben een ingebouwde weegschaal, zodat het gewicht automatisch wordt bepaald. In sommige gevallen krijg je bepaalde accessoires bij de oven, die voor specifieke functies bedoeld zijn.

De temperatuur meten?

Menigeen die overstapt naar een nieuwe oven, heeft eerst moeite om gerechte precies goed te bereiden. Iets dat met het oude apparaat zo gemakkelijk ging. Een nieuwe oven is altijd even wennen. Maar het kan ook handig zijn om de temperatuur eens te meten. Niet alle ovens zijn even goed in het behalen en behouden van de exacte temperatuur. Twijfel je aan je oven, dan is het een idee om eens een oventhermometer te gebruiken. Op die manier zie je wat de daadwerkelijke temperatuur is. Misschien is die anders bij je nieuwe oven en moet je het gebruik daar op aanpassen.

Lees verder

• Magnetron kopen: op welke eigenschappen moet je letten?
• Een nieuwe oven: waar moet je op letten?