Is speltbrood een hype?

We zijn steeds meer met onze gezondheid bezig en dat is een goed teken. Obesitas rukt op en daar moet iets aan gebeuren. Of spelt hét antwoord is waag ik te betwijfelen, want daarvoor moet meer gebeuren en hebben we het eerder over andere eetgewoonten en meer bewegen. Echter, dat er voor de ‘normaal’ boterham een goed alternatief is wat net zo lekker is, is niet verkeerd.

Wat is ‘spelt’

Als je het al niet ziet als alternatief, zie het er dan naast. Spelt is namelijk geen reguliere tarwesoort maar een graan of eigenlijk een oergraan (ruim 9000 jaar geleden werd het al verbouwd). De tarwesoorten die de bakker normaal gebruikt voor het bakken van zijn brood, betreft eigenlijk nieuwe soorten. Vandaar dat we spelt dan ook een oergraan noemen. Spelt past niet in een glutenvrij dieet, want spelt bevat wel gluten. Anders dan de normale tarwesoorten, maar toch. Wel is het zo dat producten gemaakt van spelt lichter verteerbaar zijn.

Voedingswaarde

Het verschil tussen de hedendaagse tarwesoorten en spelt zit hem ondermeer in het verwerkingsproces. Tarwe heeft ook voedingswaarde, maar bevindt zich met name in de kiem en de zemel. Terwijl dit bij spelt met name in het meellichaam te vinden is. Bij het verwerkingsproces van tarwe wordt er helaas een groot gedeelte uit gemalen. Met alle nieuwe tarwesoorten wordt het er niet beter op. Dat de volkorenproducten met name naar voren worden gebracht als het om de gezondheid gaat, is evident (geldt ook voor het speltbrood). Hoewel er ook stemmen opgaan dat de grote delen in het tarwemeel weer niet goed zouden zijn voor de darmwand. Daar heb ik overigens geen wetenschappelijk onderbouwd onderzoek van aangetroffen. Spelt wordt als het ware zorgvuldiger gereed gemaakt voor het bereiden van brood en de voedingsrijke gedeelten blijven behouden. Neem wel de tarwevariant als je het probeert.

Zolang spelt nog niet opgepakt is door ‘het grote geld’ en de veredelaars ermee aan de slag gaan, ontsnapt spelt hieraan en is het inderdaad nog het oergraan wat veel voedingsstoffen bevat. Bovendien is de verdeling in het lichaam gelijkmatiger (niet die boost die je kort na het eten van gewoon brood ervaart).

Insuline

Insuline (= goed voor afgifte van glucoseconcentratie in het bloed) is essentieel voor het goed functioneren van het lichaam. Het regelt als het ware dat je bloedsuikerspiegel onder controle wordt gehouden. Normale tarwesoorten stimuleren het aanmaken van insuline en dit heeft weer een ongunstig effect op de bloedsuikerspiegel. Spelt doet dit niet en laat je bloedsuikerspiegel normaal en voorkomt dus dat je plots een “zoetaanval” krijgt.

Zelf met spelt aan de slag

Als je er voor kiest om zelf met spelt aan de slag te gaan, zijn er enkele recepten waarmee je kunt beginnen.

Speltbrood

Ingrediënten

• 500 gram speltbloem
• 300 ml water
• 7 gram droge gist
• 10 gram suiker
• 10 gram boter
• 7 gram zout

Bereiding
Zorg dat je een broodbakmachine hebt en doe de ingrediënten in de door de fabrikant aanbevolen volgorde in de broodvorm. Met uitzondering van zo’n 50 ml van het water. Daar begin je mee. Vorm de instructies verder en laat het brood in de broodbakmachine bakken. Probeer het speltbrood zo puur als mogelijk te eten om de smaak te leren kennen, dus bijvoorbeeld alleen met wat roomboter.

Spelt pannenkoeken

Ingrediënten

• 2 XL eieren
• 0,5 kopje volkoren speltmeel
• 0,3 theelepel bakpoeder
• 1 kopje kwark
• 1,5 eetlepels honing
• 0,5 theelepel zout
• 0,5 citroen (de schil geraspt)
• boter

Bereiding
Klop de eiwitten van de eieren, zodat het een stevige massa wordt. In een andere kom maak je een mengsel van de eidooiers, volkoren speltmeel, honing, kwark, bakpoeder, zout en de geraspte citroenschil. Doe er daarna de stijf geklopte eiwitten bij, maar meng het niet uitgebreid door. Anders zakken de eiwitten weer in. Verhit nu een grote koeken- of hapjespan op een middel vuur en doe er een klontje boter in. Voor elke pannenkoek doe je zo’n drie lepels beslag in de pan en verspreid het mengsel goed in de pan. Blijf erbij omdat je binnen enkele minuten een pannenkoek gereed hebt (laat er een of twee bubbels in komen en kijk bij de rand naar de onderkant, of deze mooi gekleurd is). Draai daarna de pannenkoek om en laat dit ook een of twee minuten in de pan liggen. Als de pannenkoek gereed is kan deze op het bord of als je er veel wilt maken kan je de pannenkoek onder aluminiumfolie lekker warm houden.

Je kunt ook wat smaakjes toevoegen aan de pannenkoek. Doe dan, zodra het mengsel in de pan ligt, je ingrediënten erbij en laat het voorzichtig meebakken (omdraaien zit er dan niet bij!). Te denken valt aan:

• Lekker fris met een fruitmengsel van ananas en kiwi aangevuld met wat gehalveerde pecanoten. Laat het fruit wel eerst goed uitlekken.
• Hartig met wat voorgekookte broccoli, mais en tomaatschijfjes.
• Stevig met uitgebakken spekjes, champignons en oude kaas.

Wel of geen spelt in de toekomst?

Of spelt net zo populair als tarwe gaat worden, valt nog te bezien. Daar zijn ook commerciële belangen mee gemoeid. Helaas zorgen die commerciële belangen er ook weer voor dat veredelaars ermee aan de haal kunnen gaan. Of speltbrood en andere producten van spelt dus grootschalig in de supermarkten te vinden zullen zijn (binnen afzienbare tijd) valt nog te bezien. Maar voor nu is het een prima alternatief en bij de betere bakker en luxere supermarkten te koop.