Kreeft: een imposant schaaldier en een delicatesse

Kreeft wordt gezien als een delicatesse. Deze lekkernij staat ook bekend als duur en vaak vindt men het een specialiteit die gegeten wordt in restaurants. De kreeft is een imposant dier om te zien en heeft een aantal bijzondere werktuigen en eigenschappen, zoals scharen, antennes en het feit dat het dier regelmatig van pantser wisselt. De meeste kreeft wordt gevangen op zee, met kooien en netten. In Nederland zijn de Canadese, Europese en Oosterschelde kreeft verkrijgbaar in de restaurants.

• Het uiterlijk van de kreeft: imposant en uitgesproken
• Scharen om te knippen en te kraken
• Regelmatig een ander jasje aan: verschalen
• Leefwijze
• Kreeftenvisserij in Nederland
• Vangen met korven
• Andere vangstmethoden
• Beheer en controle van de Oosterscheldekreeft
• Kreeft een delicatesse in het restaurant

Het uiterlijk van de kreeft: imposant en uitgesproken

Een kreeft is een uitgesproken verschijning. Duidelijk herkenbaar aan het zwaar gepantserde lichaam. Dit bestaat uit een kopborststuk en een achterlijf, wat weer uit een aantal flexibele segmenten bestaat.

Scharen om te knippen en te kraken

Aan het kopborststuk bevinden zich de looppoten en zitten de scharen. De linker- en rechterschaar zijn verschillend, met allebei een andere functie. De linkerschaar is de knipschaar, met scherpe tandjes, terwijl rechts gebruikt wordt om schaal- en schelpdieren te kraken. Behalve om zich te verdedigen gebruikt de kreeft de scharen ook om voedsel naar binnen te krijgen. Op de kop bevinden zich ook de ogen en de lange voelsprieten, die dienen om de weg af te tasten. Het achterste gedeelte van een kreeft is een flexibele staartvorm. Hier zitten de zwempoten.

Regelmatig een ander jasje aan: verschalen

Een bijzonderheid van een kreeft is het feit dat het skelet niet meegroeit. Tijdens de groei moet een kreeft daarom regelmatig zijn pantser afwerpen. Dit wordt verschalen genoemd. Dit gebeurt het vaakst bij zeer jonge kreeft. Soms wel zes keer in een jaar. Daarna wordt dit minder, tot soms niet eens elk jaar. Bij het verschalen duwt de kreeft zijn lichaam uit het pantser via een spleet op de rug. Daarna moet de nieuwe schaal eerst enkele dagen uitharden. Een andere eigenaardigheid van de kreeft is, dat na het verliezen van een poot of schaar, deze gewoon weer aangroeit.

Leefwijze

• Kreeften houden van een stevige en rotsachtige bodemstructuur, met schuilplaatsen als veen en stenen van dijken
• ‘s Nachts gaan ze op zoek naar voedsel (schelpdieren, wormen)
• Ze houden van water met een behoorlijk zoutgehalte
• Als ze te dicht op elkaar gepakt zitten dan vreten ze elkaar op, want kreeften zijn kannibalen

Kreeftenvisserij in Nederland

• Er is slechts een korte vangstperiode, die loopt van eind maart tot 15 juli
• Het vangstgebied is de Oosterschelde, het Grevelingenmeer en het Veerse Meer
• De gevangen kreeften kunnen worden verkocht via de veiling in Colijnsplaat, maar worden vaak via de vissers direct bij de restaurants in de omgeving aangeleverd
• Er zijn zo’n vijftig vissers actief bezig met de kreeftenvisserij
• Velen van hen combineren deze vorm van visserij met andere werkzaamheden

Vangen met korven

Er wordt veel gebruikgemaakt van korven om kreeften te vangen. Een korf is gemaakt van buizen en netten. Ze worden achter elkaar aan een lijn vastgemaakt. Deze lijn wordt met een anker in de dijk of zeebodem vastgezet en voorzien van een boei. In de korven doet men aas, wat vaak uit visafval bestaat. De korven worden elke keer als ze gelicht en geleegd zijn, voorzien van nieuw aas.

Andere vangstmethoden

Er kunnen ook nog andere methoden gebruikt worden om kreeften te vangen.

Staandwant-methode

Dit is een laag net van zo’n honderd meter lang. Onderin het net zit een dikke kabel met lood om het net op de bodem te houden. Aan de bovenkant van het net zijn drijvers bevestigd om er voor te zorgen dat het net gaat “staan” in het water. Vandaar de naam van de gebruikte methode. Ook bij deze manier worden de netten verankerd in de zeebodem. De kreeften raken vast in het net, en dit net wordt door de vissers geleegd.

Schietfuiken-methode

Dit is een soort wand in de zee in combinatie met een normale fuik, of een serie van fuiken bij elkaar. Deze wand “stuurt” de kreeft als het ware naar de ingang van de fuik. De kreeft kan er wel in, maar niet meer uit.

Beheer en controle van de Oosterscheldekreeft

De vangst van de Oosterscheldekreeft wordt streng gecontroleerd. Een vrouwtjeskreeft mét eitjes en kreeften kleiner dan vierentwintig centimeter, mogen niet worden gevangen en moeten terug in zee worden geplaatst. Vissers riskeren hoge boetes als ze vissen zonder vergunning, of als men kreeft vangt buiten de vangstperiode. Dit alles wordt gedaan om het Oosterscheldekreeftenbestand te beschermen en op peil te houden.

Kreeft een delicatesse in het restaurant

Kreeften worden in restaurants vaak opgeslagen in homaria. Een soort aquarium. Het grote voordeel van kreeften is dat ze een tijd blijven leven zonder dat ze eten. Dus dan is zo’n homarium een uitkomst. Men kan in sommige restaurants een kreeft uitzoeken en aanwijzen aan de ober, die er voor zorgt dat het aangewezen exemplaar op het bord komt. Een korte tijd in het toeristen seizoen is de Oosterscheldekreeft verkrijgbaar. De rest van het jaar komt de kreeft uit Canada of andere Europese landen.