Is sojamelk gezond?

Een vraag waar velen zich nu mee bezighouden, is sojamelk nou een gezond product of niet? De voor-en nadelen van sojamelk op een rijtje.

Isoflavonen

Sojabonen zijn hoogwaardig eiwitrijk aangezien zij alle essentiële aminozuren bevatten. Bovendien bevatten sojabonen en de daaruit gemaakte producten veel fytochemicaliën (chemische stoffen uit planten) waaronder isoflavonen de meest bekende zijn. Dit zijn fyto- oestrogenen die op dezelfde manier werken als het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen. Wel is de werking ervan vele malen minder dan die van het hormoon. Isoflavonen kunnen de oestrogeenbalans herstellen bij een tekort aan oestrogeen in het bloed en de werking van oestrogenen afremmen bij een overschot. Nog onbekend is wanneer isoflavonen remmend op tumorgroei werken en wanneer zij daarentegen stimulerend op tumorgroei werken. Om deze reden is voorzichtigheid geboden bij het gebruik van sojaproducten in grote hoeveelheden.

Een andere functie van isoflavonen is dat ze de botdichtheid op peil kunnen helpen houden en daarom bescherming kunnen bieden tegen osteoporose (botontkalking). Wanneer mensen sojamelk drinken heeft dit als voordeel dat dit het lichaam wordt verrijkt met calcium en hierdoor de hoeveelheid dierlijk eiwit beperkt wordt en gunstige isoflavonen worden gebruikt terwijl de calciumconsumptie gelijk is. Uit onderzoeksresultaten is gebleken dat bij de onderzoeksgroep die sojamelk gebruikte die rijk was aan isoflavonen geen botverlies optrad ter hoogte van de ruggengraad. Bij de groep die geen behandeling had gekregen was er een duidelijk verlies van botdichtheid en botmassa merkbaar. Er werden geen opmerkelijke verschillen vastgesteld ter hoogte van de heup. Dit kan wijzen op een gunstig effect van soja-eiwit, onafhankelijk van de aanwezigheid van isoflavonen.

Verlagen insulinerespons

De insulinerespons die wordt veroorzaakt door de glucose in het bloed kan worden verlaagd door soja toe te voegen aan ons dagelijkse voedingspatroon. Vetten worden hierdoor langer verbrand door het lichaam waardoor het lichaam gewicht verliest.

Cholesterol

Het gebruik van sojaproducten verlaagt bovendien de slechte vorm van cholesterol (die wel aanwezig is in koemelk) en de schadelijke triglyceriden. Hierdoor wordt de kans op hart-en vaatziekten sterk verkleind (dit geldt mits minimaal 25 gram soja-eitwit per dag wordt geconsumeerd; een halve liter sojamelk kan worden vergeleken met 18 gram soja-eiwit). Verhoogde waarden van deze twee stoffen komen voor bij mensen met overgewicht wat dus goed nieuws is voor hen.

Veroorzaken tekorten voedingsstoffen

Een nadeel dat bij het gebruik van sojamelk wordt genoemd is dat zij een groot aantal stoffen bevat die de werking van enzymen als trypsine blokkeren. Deze stof is juist van groot belang voor de opname van eiwitten. Dit is informatie die nogal lastig te interpreteren is aangezien als voordeel van sojamelk wordt genoemd dat zij rijk is aan eiwitten. Bovendien bevat soja de stof lectine die het voor de darmen moeilijker maakt om bouwstoffen uit de voeding op te nemen waardoor een tekort kan staan aan vitamine A, D, E en B12.

Belemmering opname zink

In sojamelk ztten grote hoeveelheden fytaatzuur die ervoor zorgen dat de opname van calcium, magnesium, ijzer en zink worden geremd. Dit geldt voornamelijk voor de opname van zink. Dit heeft tot gevolg dat er een belemmering ontstaat in de ontwikkeling van de hersenen en in de bescherming van de ontwikkeling van diabetes. Wederom lastig te interpreteren wanneer je kijkt naar het genoemde voordeel van het gebruik van sojamelk leidt tot verlaging van de insulinerespons.

Gezondheidsproblemen bij kinderen

Zoals al eerder is genoemd bevat sojamelk stoffen die vergelijkbaar zijn met het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Jonge kinderen nemen de isoflavonen in vergelijking met oudere mensen beter op. Deze opname van isoflavonen kan worden vergeleken met de inname van vijf anticonceptiepillen per dag. Lange termijn gevolgen zijn vooralsnog onbekend maar uit dierproeven is wel gebleken dat een hoge dosis van deze stof wel degelijk gevolgen heeft voor de mannelijke geslachtsorganen en mogelijkerwijs verband houdt met onvruchtbaarheid bij mannen.

Veroudering van de hersenen

De grondstof voor producten als tofu wordt verkregen door eerst via een alkalineoplossing alle vezels uit sojabonen te verwijderen waarna het sojaextract via een zuur uit de oplossing wordt gehaald. Om de effecten van het zuur te neutraliseren wordt het sojaextract opnieuw met alkaline behandeld. Dit proces vindt plaats in aluminiumtanks waardoor er een hoge concentratie aluminium in het sojaextract terechtkomt. Dit kan zeer schadelijk zijn voor de gezondheid.

Conclusie

De meningen zijn nogal verdeeld over soja en gezondheid. Zoals het met elk product het geval is zullen de nadelige gevolgen te overzien zijn wanneer het product met mate wordt gebruikt. Bovendien is geen enkel mens gelijk wat ervoor zorgt dat de voor- en nadelen van sojamelk per persoon kunnen verschillen.