Super snel brood maken, traditioneel Iers

Uit Ierland komt het Karnemelk of soda brood. Snel klaar, eenvoudig te maken, zeer lekker en zonder gist. Het smaakt, ruikt en ziet er anders uit dan de gekende broden. Als je wel eens zonder brood valt is het de moeite om dit recept te kennen en de ingrediënten in huis te hebben.

Wat is Iers sodabrood?

Soda als rijsmiddel

Als je de ingrediënten in huis wil halen om dit karnemelk-brood te maken is het goed om te weten wat “backingsoda” is. Sodabicabonaat is ook gekend onder andere namen zoals: bakpoeder, zuiveringszout, E500, baking soda en dubbelkoolzure soda. Het ziet eruit als een zeer wit poeder en vaak kan je het vinden in Aziatische speciaalzaken en ook steeds meer in supermarkten. Mocht je eens naar het UK of Ierland gaan, dan vind je het daar in elk groot warenhuis. Dubbelkoolzure soda wordt in het lichaam aangemaakt om zuren van de maag te neutraliseren en is dus een lichaamseigen stof. Sodabicarbonaat zorgt samen met een zuur zoals karnemelk, yoghurt, zure melk, enz. voor het rijzen. Dat is goed te zien tijdens het bakken in de oven. De kruisvormige snede die in het brood gemaakt wordt voor het in de oven gaat, is op het einde van het bakproces helemaal opengegaan.

Ontstaan van het Iers sodabrood

Het brood zou ontstaan zijn doordat in Ierland de tarwekorrels veel meer vocht bevatten dan op drogere plaatsen in de wereld. In plaats van de harde tarwe kon er alleen zachte tarwe gekweekt worden. De zachte tarwe voldeed dan weer niet aan de eisen om gistbrood mee te maken en dus werd er naar een andere manier van rijzen gezocht. Zo werd het werken met sodabicarbonaat ontdekt.

Wat kan je verwachten?

Het brood doet aan een cake denken. Het heeft dezelfde kruimelige, smeuïge textuur als cake en vaak wordt het ook vloeibaar in de vorm gegoten. Door het gebruik van karnemelk ontstaat een smeuïg geheel met een heel eigen smaak. Ook aan de geur moet je wennen, soms ruikt het een beetje naar vis. De meeste mensen vinden het heel lekker. Het is zeker het uitproberen waard. Als het recept je niet bevalt, kan je het bijsturen want er bestaan heel veel variaties. Een ander recept zal dan wellicht meer beantwoorden aan de verwachtingen. Het loont de moeite om de ingrediënten in huis te hebben. Dat komt goed te pas als je snel brood nodig hebt. Mocht je niet over karnemelk of yoghurt beschikken dan kan je ook een lepel azijn bij een glas melk doen. Laat het mengsel een kwartiertje staan. Dan is de melk zuur geworden en kan gebruikt worden in plaats van yoghurt of karnemelk.

Basisrecept van sodabrood

ingrediënten:

• 450 gr volkoren meel
• 1tl zout
• 1 grote tl natriumbicarbonaat of soda bakpoeder
• 400 ml karnemelk

Zet de oven aan op 240° C.

• Neem een veeleer platte schaal en doe het meel, zout en de natriumbicarbonaat er in.
• Meng de ingrediënten goed door elkaar. Leg alles op een hoopje en maak in het midden daarvan een kuiltje.
• Giet in het kuiltje de helft van de karnemelk en voeg geleidelijk de rest van het vocht toe. Roer het dooreen tot er een smeuïg deeg ontstaat. Gebruik je vingers om het door elkaar te roeren tot je een deeg hebt dat niet meer plakt.
• Maak van het deeg een platte schijf die je op een ingevette ovenplaat legt.
• Voor je het deeg in de oven zet, maak je er een kruisvormige insnijding in. Deze insnijding mag diep zijn. Ze helpt het brood bij het rijzen in de oven.
• Laat het deeg 30 tot 35 minuten in de oven. Dan is het gerezen en gebakken.
• Om te weten of het brood gaar is, kan je er best op kloppen. Een gaar brood geeft een holle klank.
• Laat het even afkoelen op een rooster. De vochtige lucht kan er dan uit verdwijnen. Vaak wordt aangeraden minimum 3 uur te wachten vooraleer ervan te eten. Wachten tot de volgende dag is ook een goed idee.

Nog enkele variaties

• Voeg naar eigen goeddunken ingrediënten toe zoals: rozijnen, olijven, zongedroogde tomaten, noten, stukjes appel en/of peer.
• Gebruik in plaats van volkorenbloem andere meelsoorten zoals: 370 gr volkoren- en 130 gr witte bloem.
• Als je het brood nog meer op cake wil laten lijken kan je 450 gr witte bloem gebruiken, een eetlepel bakpoeder, 1tl natriumbicarbonaat, 1tl zout, 65 gr kristalsuiker, 1 ei, 450 cl karnemelk, 50 gr gesmolten boter. Zet de oven op 165°C en meng alle vaste ingrediënten (bloem, bakpoeder, natriumbicarbonaat, zout, kristalsuiker) door elkaar. Klop het ei en de karnemelk op en vermeng ze met de vaste onderdelen. Voeg nu nog de gesmolten boter toe en meng alles. het aldus bekomen deeg in een geboterd bakblik en zet het in de oven. Ca een uur laten bakken en tot de volgende dag in een vochtige handdoek bewaren.
• Maak van het deeg een bal en leg die in een bakblik waarna je er een kruis in maakt. Je krijgt dan zoals op de foto te zien is een bolvormig brood.