Driekoningentaart op z'n Frans: varianten en recepten

Zes januari, ieder jaar een feest. Vooral met een lekkere driekoningentaart. In Frankrijk bestaan er verschillende varianten op deze lekkernij en de taarten dragen ook verschillende namen naargelang de streek. Typisch voor de Franse driekoningentaart is de boon die er ergens in verstopt zit. Wie de boon vindt, wordt koning of koningin voor een dag en krijgt een mooie kroon op. Maak zelf eens een driekoningentaart. Niet zo eenvoudig, maar wel superlekker! Kies voor de traditionele driekoningentaart of voor de Provençaalse fougasse.

Zes januari: Driekoningen!

Zes januari is een datum die in het rood staat aangeduid op de Franse kalenders. Op die dag wordt er immers een driekoningentaart gegeten! Kinderen vinden dit geweldig want in de driekoningentaart zit een boon! Wie de boon krijgt, wordt koning of koningin voor een dag en krijgt een mooie kroon op. Soms is de boon een doodgewone amandelnoot maar steeds vaker is het een porseleinen figuurtje. Bijvoorbeeld een heilige of een stripfiguur, maar soms ook een gebruiksvoorwerp of een kerstboom. Sommige mensen verzamelen deze figuurtjes.

Traditie van de driekoningentaart

Bij de Romeinen

Waarschijnlijk dateert het eten van de driekoningentaart van uit de tijd van de Romeinen. Zij duidden eind december, begin januari een slaaf aan die dan koning voor een dag mocht zijn. Diegene die de boon in zijn stuk taart had, mocht een dag baas zijn en orders geven. Daarna werd hij ter dood veroordeeld of werd hij gewoon weer slaaf.

In de Middeleeuwen

In de Middeleeuwen werd de driekoningentaart in evenveel stukken gesneden als er genodigden waren met één extra stuk. Dat stuk werd "het stuk van de armen", "het stuk van de goede God" of "het stuk van de maagd Maria" genoemd. Het werd gegeven aan een arme of bedelaar die zich aanbood tijdens het eten van de taart.

Driekoningen nu

De driekoningentaart wordt in Frankrijk gegeten, maar ook in Québec, in België, in Zwitserland, in Luxemburg en in Libanon. In Frankrijk bestaat er een traditie waarbij het jongste kind onder de tafel kruipt. De moeder of de vader wijst een stuk taart aan en het kind onder tafel zegt een naam. Zo worden al de taartpunten eerlijk verdeeld en kan er niet vals gespeeld worden om de boon te krijgen. Vele ouders zullen er echter voor zorgen dat een van de kinderen de boon vindt en zo koning of koningin voor een dag wordt. De koning mag een koningin aanduiden en als het een meisje is die de boon heeft, mag zij een koning kiezen. Bij de taart zit meestal een kroon in goudpapier.

Verschillende namen en varianten naargelang de Franse streek

De traditionele driekoningentaart is bladerdeeg met een marsepeinmengsel erin. Maar Frankrijk is groot en dus hebben vele streken een eigen variant van de driekoningentaart ontwikkeld. Deze taarten hebben dan ook allemaal een eigen naam gekregen:

• In de Languedoc: fougasse of fougaço
• In de Ariège: la coque
• In de Béarn: le garfou, met anijszaden
• In de Provence: le royaume, versierd met gekonfijt fruit
• In Normandië: garots
• In de Périgord eet men geen taart maar wel oliebollen die men crépeaux of pâtissous noemt
• In het zuiden noemt men de lekkernij La Parisienne
• In Marseille is de naam Modane
• In het Zuid-Oosten noemt men het gâteau des Rois. De taart wordt gemaakt uit briochedeeg met wat oranjebloesemwater in. Het is een kroon, van binnen is dus een holte. Bovenop liggen stukjes rood fruit en grote brokken suiker, die doen denken aan de edelstenen op een echte kroon
• In het Baskenland wordt er poedersuiker over de brioche gestrooid. Er zit gekonfijt fruit in en sneetjes gebakken appel

De klassieke driekoningentaart met frangipane en boon

Voor wie zelf graag eens een echte Franse driekoningentaart bakt, eenvoudig is het niet echt, maar het resultaat mag er zijn. Wel moet je er wat tijd voor uittrekken.

Ingrediënten voor zes à acht personen

• 1 kg bladerdeeg uit het diepvriesvak
• 100 gr boter
• 100 gr griessuiker
• 100 gr amandelpoeder
• 1 klein glaasje rum
• 3 eieren waarvan een om de taart in te smeren
• een boon of figuurtje

Bereiding

Verwarm de oven 20 minuten voor, thermostaat 6 à 7. Bewerk met een garde de zachte boter, het amandelpoeder, de suiker en de rum. Wanneer het mengsel glad is, voeg je er twee hele eieren aan toe. Roer het mengsel totdat alle suiker gesmolten is. Verdeel het bladerdeeg in twee delen. Maak twee ronde bollen. Strooi wat bloem op het werkblad en rol de eerste bol uit met een deegrol. Maak een ronde vorm, met een hoogte van een halve centimeter. Verdeel hierover het frangipanemengsel. Vergeet de boon of het keramieken figuurtje niet!

Laat ongeveer één centimeter over aan alle kanten langs de rand. Smeer deze boord in met wat eiwit, daarop de tweede uitgerolde bol bladerdeeg. Druk de randen samen en sluit zo de taart. Maak bovenop een ruitpatroon met een mes en maak daarna met een priem vijf à zes gaten door heel de taart. Bestrijk daarna de bovenkant van de taart met eigeel.

Plaats de taart op een stuk bakpapier in de voorverwarmde oven. Open de oven niet gedurende minstens 20 minuten. Haal de taart uit de oven en bestrijk hem opnieuw met eigeel. Doe de taart daarna weer in de oven voor 45 minuten. De galette is klaar wanneer ze niet meer plooit wanneer ze wordt opgetild. Draai de galette om en druk er ergens een boon of een porseleinen figuurtje in.

Recept voor de Provençaalse fougasse

De meer zuiderse variant bak je zo:

Ingrediënten voor 4 à 6 personen

• 500 gr bloem
• 5 eieren
• 150 gr boter
• 75 gr poedersuiker
• 200 gr gekonfijt fruit
• 20 gr bakkersgist
• een snuifje zout

Materiaal

• 1 grote kom
• 1 borstel
• een boon
• bakpapier
• 1 maatbeker
• 1 mes
• 1 glas
• 1 lepel

Bereiding

Haal de boter uit de koelkast en laat hem zacht worden. Verbrokkel de bakkersgist en los het op in een glas lauw water. Laat dit vijf minuten rusten. Snijd het gekonfijt fruit in kleine stukjes en giet de bloem in de kom. Voeg het eigeel toe, 50 gr suiker en een snuifje zout. Snijd de boter in kleine stukjes, voeg het toe en kneed het geheel met de vingers. Voeg de gist toe en kneed lang. Voeg de helft van het gekonfijt fruit toe. Rol het deeg in een bol en laat 8 uur rijzen.

Rol het gerezen deeg uit in een worst. Voeg de uiteinden samen en maak er een kroon van. Strooi hierop de rest van het gekonfijt fruit en duw er ergens de boon of het figuurtje in en sluit het gatje weer. Bestrijk de kroon met eigeel en strooi er poedersuiker op. Verwarm de oven: 20 minuten, thermostaat 6 à 7. Leg de kroon op een stuk bakpapier. Bak gedurende 25 à 30 minuten. Eet de fougasse lauw.

Frans liedje

In Frankrijk wordt traditioneel een driekoningentaart-liedje gezongen. Het gaat zo:

J'aime la galette
savez-vous comment?
Quand elle est bien faite
avec du beurre dedans
Tralalalalalalalalère
Tralalalalalala

Je kan strofen toevoegen door het ingrediënt "beurre" (boter) te veranderen in de la farine (bloem), du sucre (suiker), des oeufs (eieren), une fève (de boon).

Lees verder

• Driekoningen: oorsprong en tradities in verschillende landen