Kweepeer, vergeten vrucht en medicijn

Kweepeer of Cydonia oblonga, ooit bekend, dan vergeten, opnieuw herkend en nu weer vergeten, mag wat mij betreft opnieuw ontdekt worden. Als voedsel maar ook als medicijn mag de kweepeer er zeker zijn.

Kweepeer, vergeten vrucht en medicijn

De Kweeperen zijn voor mij wel de vrucht van het najaar. In de Franse Drômestreek werden ze vroeger veel gekweekt, nu vind je ze overal verwilderd langs de straatkanten, in heggen, langs bosranden en soms nog in verwilderde boomgaarden. De stevige geblokte boompjes met grillige takken staan hier nog steeds stoer te zijn.
De vruchten verkleuren geel in het najaar en verspreiden dan hun zoete geur. Honderden kilo’s zijn er hier gratis te plukken, maar wie wilt er nog de moeite voor doen in deze tijd van overvloed. Ooit een gewaardeerd product nu vervallen tot oude glorie, toch blijven ze een overvloed aan vruchten produceren tot genot van herten, everzwijnen en een loslopende herborist.
Ik pluk in de regen enkele kilo’s om ze binnen te laten narijpen. Gelei maken, siroop misschien of tarte tatin. We zien wel. Rauw verorberen zoals de zwijnen is toch iets té natuurlijk voor mij.

De kweepeer ooit is hij een beetje beroemd geweest..

Hyppocrates en Dioscorides adviseerde deze merkwaardige vrucht al tegen darmproblemen. Inwengig als sap, gefermenteerd in wijn samen met honig. Uitwendig de verse geraspte pulp als compres op de buik.
Ook artsen in de Middeleeuwen en de Renaisance beschouwden de Kweepeer als een van de meest waardevolle vruchten. Pierre de Forest (1522–1597) beschreef de pulp als ontgiftend middel vooral tegen verwondingen met giftige pijlen. Giftige pijlen vliegen er niet veel meer in het rond. Maar het verzachtend en gifstofbindend effect van de slijmstoffen is ook nu nog bekend. In de 16 de eeuw werden er verschillende verhandeling gewijd aan de Krusomélon, zoals de Kweepeer toen genoemd werd. De verzachtende en samentrekkende werking was dus al eeuwen bekend en werd begin 19 de eeuw opnieuw wat bekendheid gegeven door Dr. Leclerc, de vader van de moderne fytotherapie. Hij adviseerde de siroop of het afkooksel vooral voor ontregelde, gevoelige darmen met zowel diarree als verstopping. Bijzonder geschikt voor jonge kinderen en ouderen.
Afkooksel (decoct) van Leclerc: 1 ongepelde, in fijne schijfjes gesneden Kweepeer, koken in 1 liter water tot er nog een ½ liter overblijft, zeven, uitpersen en 50 gr suiker toevoegen.
Cazin, een Franse kruidenprofessor, combineerde de Kweesiroop met een afkooksel van Salie tegen ‘diarrhées infantiles’
Een merkwaardige maar efficiente bereidingswijze, is een afkooksel van kweepeer (100 gr) in (1 liter) wijn, niet bedoeld om op te drinken maar als mond- en gorgelwater voor ontstoken tandvlees, tegen aften en bij keelpijn. Nog curieuzer en niet aan te raden is hetzelfde ‘drankje’ als irrigatievloeistof bij witte vloed en bij baarmoederverzakking.

Een recept: kweepeerconfituur

1 ½ kilo kweepeer, in 4 stukken snijden en ontpit. De pitten bewaren om hoesthoningsiroop te maken. De kwee’s gaar koken in 20’ tot 30’ (afhankelijk van de grootte van de stukken), eventueel stukjes nog wat beetgaar laten).
Daarna mengen met 1 ½ kg suiker en pectine, 1 à 2 minuten stevig koken en dan heet afvullen in bokalen.Het geheel ziet er uit als een licht glanzende appelmoes, smaakt ook wel wat zo maar met meer aroma.

Meer ingedikt door meer pectine te gebruiken of langer te laten koken zonder pectine,dan in vorm gieten (de laag niet hoger dan 2 cm) en enkele dagen laten drogen, zo krijg je een kweepeerpasta, die in blokjes gesneden een soort snoepje is à la turks fruit. Eventueel mengen met walnoten of appelsienschil om de smaak te verbeteren.
De klassieke kweepeergelei maak je door alleen het sap van de kweeperen te gebruiken.

Namen van de Kweepeer

Wetenschappelijke naam: Cydonia oblonga Miller (C. vulgaris; Pyrus cydonia )
Nederlandse naam: Kweepeer, Kweeappel, Kwee, (appel van Cydon/ Kreta)
Engels : common quince tree; Quine, quince (vrucht) (golden apple)
Frans : cognassier(s), cognassier commun, coudonnier; Coing (vrucht)
Duits : Echte Quitte, Fruchtquitte, Kulturquitte, Baumwollapfel, Quittich