Melk, lekker en gezond

Melk, lekker en gezond Melk smaakt lekker en is gezond. Het is het eerste voedingsmiddel dat we na onze geboorte tot ons nemen. Melk bevat alle voedingsstoffen die de mens nodig heeft om te groeien. Ook bij volwassenen is melk nauwelijks weg te denken, koeiemelk is één van de belangrijkste voedingsproducten die we hebben en gebruiken.

Wat zit er in?

Melk bevat heel wat gezonde stoffen; naast water en mineralen zitten er ook eiwitten, melksuikers, vetten en vitaminen in. Het lichaam heeft eiwitten en de bijbehorende aminozuren nodig voor de opbouw van regenerende cellen. Melk is echter ook één van de belangrijkste calcium-bronnen. Bijna geen enkel ander voedingsmiddel bevat zoveel van de stoffen, die voor de tanden en botten nodig zijn. Melk zorgt voor magnesium, fosfor en andere belangrijke energiebronnen, zoals melksuiker, lactose en vetten. Melk komt aan zijn kleur door het melkvet en de proteïnen en eiwitten.

Melk bevat alle belangrijke voedingsstoffen die een baby nodig heeft om te groeien en te beschermen tegen allerlei ziektes, waar hij zichzelf nog niet tegen beschermen kan. Alle vrouwelijke zoogdieren produceren daarom melk, om hun pasgeborenen van voedingsstoffen te kunnen voorzien, omdat dat niet meer door het bloed kan worden doorgegeven.

Verschillende soorten

De genoemde stoffen komen in de melk van alle zoogdieren voor, maar het aandeel van de verschillende voedingsstoffen varieert naargelang de behoefte. Een zeehondenjong heeft bijv. meer vet nodig dan andere zoogdieren, dus is het vetgehalte in de melk hoger. En de melk van bijv. een paard (een vluchtdier) bevat veel eiwitten en mineralen, die zorgen voor een snelle opbouw van spieren en botten. Bij mensen bevat de moedermelk relatief weinig eiwitten. Wat er dan wel in zit, is de bifidus-factor, die ook uitsluitend in de menselijke melk te vinden is en zorgt voor een goede spijsvertering. Koemelk is eiwitrijker en suikerarmer dan moedermelk en dus zwaar verteerbaar voor een baby. Daarom worden de tegenwoordige voedingsstoffen voor zuigelingen verdund en met melksuiker verrijkt.

Melk in de supermarkt

Bij het overvloedige aanbod van melksoorten raakt de klant wel eens het overzicht kwijt. In principe zijn er drie soorten melk: verse melk, ESL-melk en houdbare melk. De verschillen zitten in het verwerken van de melk.

Verse melk wordt 15 tot 30 seconden verhit tot 72-75 graden, dat is de klassieke pasteurisatie. Hierdoor gaat ongeveer vijf procent van de vitamines verloren. Verse melk is ongeopend tot 10 dagen houdbaar.

Verse melk wordt steeds meer verdrongen door de ESL-melk. ESL is de afkorting voor 'extended shelf life', wat zoveel betekent als verlengde houdbaarheid. Deze langere houdbaarheid ontstaat door een korte verhitting, van 2 seconden, tot 127 graden, of door microfiltratie. Dan wordt de magere melk gescheiden van de room en zo ontdaan van bacteriën. Hierbij gaan iets meer vitamines verloren, maar de melk is dubbel zo lang houdbaar in vergelijking met verse melk.

Houdbare melk wordt ongeveer drie seconden op 150 graden verhit, waardoor meer voedingsstoffen dan bij de andere manier verloren gaan, maar het is ongeopend drie maanden houdbaar.

Lactose intolerantie

Als men wegens lactose-intolerantie geen melk verdraagt, is er lactosevrije melk verkrijgbaar. Bij mensen met een lactose-intolerantie functioneert het splitsen van de melksuikers (lactose) in de dunne darm niet. Als dit op die manier in de dikke darm komt, leidt dat tot winderigheid en maag- of darmklachten. Bij lactosevrije melk wordt de lactose bij de verwerking al gesplitst.

Dierlijke melkleveranciers

Als men het in Europa over melk heeft, spreken we meestal over koeienmelk. In 2007 werd bijna 670 miljoen ton melk geproduceerd en daarvan was 85% koeienmelk. Amerika, India, China, Rusland en Duitsland zijn de grootste koeienmelkproducenten. De tweede leverancier van melk is de buffel; bijna 10 procent van de wereldwijde melkproductie is afkomstig van de buffel. Vooral in Zuidoost-Azië wordt veel buffelmelk geproduceerd. In Europa wordt de buffel ook een steeds geliefder huisdier. Ze eten dan ook het voedsel, wat koeien en schapen niet meer willen hebben. Mozarellakaas wordt in Italië geproduceerd en is een bekend buffelmelk-product.

De productie van geiten- en schapenmelk is wereldwijd betrekkelijk gering, maar lokaal heel bekend, o.a. bij kaasproductie. Vooral in Zuid-Europa geeft men de voorkeur aan geiten en schapen, hun kaas is typisch voor de Middellandse Zeegebieden. Melk en kaas van geiten en schapen zijn zeer aromatisch, de smaak is sterk. De dieren nemen genoegen met een karige en onherbergzame leefomgeving, in Zuid-Europa zijn dat vaak landschappen met weinig en droog gras. Schapen voelen zich echter ook thuis in steenachtige weides in het Noorden, zoals Ierland, Schotland en de eilanden in de Noordzee.

Controle

Rond 1900 was verontreiniging niets vreemds, men kon van alles in melk vinden: schapenvet of meel.....het verdunnen met water was nog het minst kwalijke. Er waren geen wetten, die de kwaliteit van melk garandeerden. Toen de besmetting met tbc door melk gevaarlijk begon te worden, zijn er wetten gekomen, die o.a. de pasteurisatie voorschreven. Tegenwoordig is melk één van de best gecontroleerde levensmiddelen. Strenge voorschriften leggen vast, wat er wel of niet in de melk mag voorkomen. Er wordt meerdere malen per maand gecontroleerd op bijv. het vet- en eiwitgehalte van de melk of de hoeveelheid bacteriën en schimmels. Ook de hygiëne bij het melken is zeer belangrijk, delen van reinigings- of desinfectiemiddelen zijn absoluut niet toegestaan. Ook bronnen of overblijfselen van medicijnen zijn pertinent uitgesloten.
© 2011 - 2024 Nadasha, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Intolerantie en overgevoeligheid voor lactoseIntolerantie en overgevoeligheid voor lactoseBij een allergie is er sprake van een te heftige reactie van het lichaam op een normale stof, ook wel allergeen genoemd,…
Lactose-intolerantieLactose-intolerantieLactose-intolerantie is een aandoening die gebaseerd is op het feit dat er een enzym is het lichaam ontbreekt of te wein…
Zelf yoghurt makenYoghurt is heerlijk als ontbijt en nagerecht, maar het kan ook worden gebruikt bij de bereiding van verschillende gerech…
Melk is niet zo goed als we denkenMelk is niet zo goed als we denkenWanneer je een baby bent, een zuigeling, drink je moedermelk. Logisch toch? Maar waarom blijven we, als we eenmaal grote…

Oesters, je haat ze of je bent er gek opOesters, je haat ze of je bent er gek opOesters, je haat ze of je bent er gek op. Een echte tussenweg is er vaak niet als het om de schelpdieren gaat. Anderen z…
IJs, onweerstaanbare smaaksensatieIJs, onweerstaanbare smaaksensatieIJs staat garant voor een moment van geluk. Wil je je smaakpapillen laten dansen, genieten van iets onweerstaanbaars of…
Bronnen en referenties
Nadasha (203 artikelen)
Laatste update: 22-05-2011
Rubriek: Eten en Drinken
Subrubriek: Producten
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.