Rabarber, de bladeren zijn giftig

Rabarber is een plant die het meerdere jaren goed doet in de tuin. Tot de familie van de duizendknoop (Polygonaceae) behoren ook boekweit en sierplanten als de bruidssluier. Maar ook onkruid als duizendknoop en zuring. Rabarber is voor velen een lekkernij. Wat veel mensen echter niet weten is dat je rabarber niet het hele jaar door kunt eten. Na 21 juni zijn de rabarberstengels niet meer te oogsten omdat er dan te veel oxaalzuur in zit.

Rabarber was oorspronkelijk een laxeermiddel

Rabarber wordt al ongeveer vijfduizend jaar verbouwd. De groente werd in het begin niet geteeld om zijn eetbaarheid, maar omdat hij een medicinale werking had. Uit de wortelstokken werd en wordt nog steeds namelijk anthrachinon gewonnen. Dit is een middel dat de basis vormt van een krachtig laxeermiddel. Chinese rabarber wordt nog steeds voor dit doel verbouwd.

Waar komt rabarber vandaan?

Nederlanders denken dat rabarber een typische Nederlandse groente is. Maar dat is het niet. Het zijn waarschijnlijk de Chinezen geweest die de groente als eerste verbouwden. Zij ontdekten de plant op de uitgestrekte Aziatische steppen en plantten hem op de berghellingen in hun eigen land. De plant ging vervolgens de wereld rond als medicinaal kruid tot de Engelsen rond 1600 ontdekten dat de bladstelen gegeten konden worden en lekker fris van smaak waren. Pas zo’n 150 jaar later werd de groente ook in Nederland veel gegeten. In Nederland en België wordt rabarber pas sinds het begin van de twintigste eeuw echt geteeld.

De smaak van rabarber

De smaak van rabarber hangt erg af van het ras. Over de bank genomen is wel zo dat rassen met groene stelen zuurder zijn en dat rassen met rode stelen zoeter zijn.

Waar kan rabarber voor worden gebruikt?

Rabarber kan voor veel doeleinden worden gebruikt:

Het maken van rabarbermoes
Het maken van rabarberjam
Het maken van rabarbertaart
Het maken van rabarberwijn

Zelf rabarber verbouwen

Rabarber kan heel gemakkelijk worden verbouwd. Door een plantje bij het tuincentrum te kopen, is er al vrij snel oogst. Planten in maart geeft de beste resultaten. Ook kunnen ondergrondse worstelstokken van iemand anders rabarberplant gewoon gescheurd worden. Na 4 tot 5 jaar zijn deze groot genoeg om ze in het vroege voorjaar of laat in de herfst te scheuren en zo nieuwe planten te creëren. De rabarberplant houdt van zowel de volle zon als de halfschaduw. In de volle zon krijgt de plant grotere bladeren met een rodere kleur. Wie meerdere planten neerzet moet er voor zorgen dat ze zeker een meter uit elkaar staan. Bij bloei moeten de bloemen direct worden verwijderd. De bloemen (die trouwens ook eetbaar zijn) vergen namelijk te veel energie van de plant en dat gaat ten koste van de stengels.

Hoe lang gaat een rabarberplant mee?

Met een goede verzorging kan een rabarberplant tussen de tien en vijftien jaar aan groente geven. Daarna gaat de oogst achteruit.

Rabarber oogsten

Rabarberstengels kunnen van april tot midden juni worden geoogst. Oogsten gaat het best als de bladeren zich helemaal hebben geopend en de vouwen in het blad bijna weer verdwijnen. Om de plant zo goed mogelijk te behouden is het belangrijk om de bladstelen niet af te snijden, maar ze te draaien zodat ze loslaten. Bij snijden kan het niet afgesneden deel namelijk gaan rotten. Voor het draaien: Pak de steel onderaan vast en draai een kwartslag. Daarna hard trekken tot de stengel loslaat. Laat wel altijd minstens drie bladstelen staan. Daardoor raakt de plant niet uitgeput.

Bladeren rabarber zijn giftig

De bladeren van de rabarberplant zijn giftig. Na het oogsten van de plant moeten die dus verwijderd worden zodat alleen de stelen overblijven. Bovendien verdampt het blad nog vocht en onttrekt dit aan de steel als ze los van de plant zijn. Dat levert taaie rabarber op.

Hoe bewaar je rabarber?

Rabarberstelen zijn in de koelkast enige dagen houdbaar.

Oxaalzuur in rabarber

Rabarber bevat veel oxaalzuur. Dit kan een rare smaak geven. Jonge stelen hebben minder oxaalzuur dan oude. Het best zijn de stelen van bladeren van 10 tot 35 dagen oud. Na de langste dag (21 juni) komt er meer oxaalzuur in de bladeren terecht en zijn de stengels niet meer te oogsten. Oxaalzuur heeft een slechte invloed op de opname van kalk in het lichaam. Daarom moet rabarber niet vaker dan twee keer per week gegeten worden. Rabarber bevat ook appelzuur. Dit heeft een bloedreinigende werking volgens de geleerden.

Rabarber bereiden

De bereiding van rabarber als groente is heel eenvoudig. Was de stengels, snijdt de stengels in kleine stukjes en doe ze in een pan. Doe er dan naar smaak suiker bij (eventueel ook kaneel). Zet de pan op een zacht vuurtjes en er ontstaat vanzelf compote. Proef of er nog meer suiker bij moet en voeg dat eventueel later toe.