Kiwi, groen en geel een vitaminebom

De kiwi is over de hele wereld een razend populaire vrucht. De kiwi is gezond, hij bevat veel vitamine C, vezels en mineralen. De meeste kiwi’s worden geteeld in Nieuw-Zeeland, maar zijn oorsprong ligt in China. De vrucht werd vernoemd naar de bijna even beroemde kiwivogel.

Inhoud

• Waar komt de kiwi vandaan
• Gold Kiwi
• De kiwistruik en de vrucht
• Wanneer zijn kiwi's verkrijgbaar
• Voedingswaarde van een kiwi
• Kiwi maakt vlees malser
• Kiwi in de keuken
• Eindelijk de mini-kiwi
• Recept voor kiwi-jam:

Waar komt de kiwi vandaan

De kiwi kwam oorspronkelijk alleen voor in zuidoost China. De Chinezen noemde de vrucht Yang Tao (zonnige perzik) of Mihou Tao (makaak perzik). Voor de Chinezen is de kiwi nog steeds een belangrijke nationale vrucht. Aan het begin van de vorige eeuw namen missionarissen uit Nieuw-Zeeland zaden van deze ‘perziken’ mee naar het vaderland. Al snel groeiden de eerste Chinese ‘kruisbessen’ (zo werden ze de eerste jaren genoemd) op Nieuw-Zeelandse bodem.

Rond 1950 wordt de vrucht in Europa geïntroduceerd onder de naam Chinese stekelbes. Nieuw-Zeelandse telers kwamen met een nieuwe naam, kiwi. De vrucht dankt zijn naam aan de kiwivogel, deze is ook bruin en rond.

Gold Kiwi

De nieuwste variant is de Gold Kiwi. Deze kiwi’s zijn ontstaan door kruising en selectie van verschillende Chinese zaden. Het was een proces van enkele jaren maar uiteindelijk werden de nieuwe ‘golden’ kiwi’s rond de eeuwwisseling naar Europa geëxporteerd.

De kiwistruik en de vrucht

De botanische naam van de kiwistruik is Actinidia Deliciosa. De Gold groeit aan een variant van de Actinidia Chinensis. De struik krijgt langwerpige, ronde vruchten. De gewone kiwi is bruin met een dunne beharing. De Gold heeft meer de vorm van een vijg en heeft geen haren. De ene kiwi heeft groen vruchtvlees de ander geel. Beide hebben een wittige kern met daaromheen donkere eetbare pitten. De gele kiwi is zoeter en steviger dan de groene.

Nieuw-Zeeland is het belangrijkste exportland, daarna volgen landen in Zuid-Europa, onder ander Frankrijk en Italië. Ook China blijft een belangrijk land voor de export van vooral de groene kiwi.

Wanneer zijn kiwi's verkrijgbaar

Kiwi’s zijn het hele jaar door verkrijgbaar. Per maand kan alleen het exportland verschillen. In de eerste maanden van het jaar komen de meeste kiwi’s in de Nederlandse winkelschappen uit Zuid-Europa.

Kiwi’s koop je terwijl ze stevig aanvoelen. De schil moet gaaf zijn en mag geen donkere plekken hebben. Donkere kiwi’s of nog erger, kiwi’s met een verschrompelde schil, laat je beter liggen. Kiwi’s kun je buiten de koelkast nog twee weken bewaren. De gele kiwi zal iets sneller rijpen dan zijn groene broertje. Kiwi’s zijn rijp wanneer je ze aan de bovenkant iets in kunt drukken. Als je een kiwi vlug wilt laten rijpen doe deze dan samen met een peer, banaan of appel in een plastic zak. Bewaar deze buiten de koelkast.

Voedingswaarde van een kiwi

Kiwi’s zijn gezond. Ze bevatten vooral veel vitamine C, ongeveer 70 mg (per 100 gr.) en daarnaast vitamine E en B. De vrucht is vezelrijk en bevat amper vet. Verder zorgen mineralen als kalium, calcium en magnesium voor sterke botten en spieren.

Kiwi maakt vlees malser

Actinidine is een enzym dat eiwitten afbreekt hierdoor wordt vlees malser. Kiwi’s bevatten actinidine maar het zit ook in vruchten als ananas en papaja. Helaas breekt het enzym ook eiwitten af in zuivelproducten en gelatine. Actinidine wordt afgebroken wanneer je de vruchten kookt.

Kiwi in de keuken

De hele kiwi is eetbaar, ook de schil! Maar de harige schil van de groene kiwi laat je liever liggen, toch zitten in deze schil de meeste vezels. Meestal wordt de kiwi rauw gegeten, zo uit de hand of in een salade. Een kiwi kan gekookt worden tot moes en eventueel is er zelfs een soep mee te maken.

Een kiwi is goed te bewaren in de diepvries, in plakjes snijden en besprenkelen met citroensap. Los invriezen en daarna in een diepvriesbakje bewaren. Als garnering voor bijvoorbeeld taart zijn ze in een half uurtje ontdooid.

Eindelijk de mini-kiwi

Aan een volkomen winterharde struik, Actinidia arguta, groeit de minikiwi. Winterhard, dus geschikt voor ons klimaat. De vruchten zijn zo groot als een kleine pruim, de schil is glad, groen en eetbaar. De smaak is vrij zoet. De kleine kiwi kreeg in de loop van zijn geschiedenis verschillende namen: Siberische kruisbes, kiwibes, kishmish, kokuwa en babykiwi zijn wel de leukste. Hoewel de vrucht amper bekend is, is het één van de oudste soorten. Commercieel gezien is de vrucht (nog) geen groot succes maar heel langzaam beginnen de ‘kleintjes’ aan een voorzichtige opmars. Gezond zijn ze in ieder geval wel, de babykiwi bevat meer vitamine C dan zijn grotere broers, ongeveer 250 mg. (!) per 100 gram.

Recept voor kiwi-jam:

• 250 gram geschilde kiwi’s
• 500 gram aardbeien
• 500 gram ananas
• 100 ml. ananassap
• 500 gr. geleisuiker

De vruchten in de keukenmachine pureren. De vruchtenpuree aan de kook brengen met het sap en de suiker. De puree even goed laten doorkoken daarna het schuim van jam scheppen. Enkele potten met schroefdeksel afspoelen met sodawater. De massa in de potten gieten en deze onmiddellijk sluiten. Omkeren en zo een nacht laten staan.