Over appels & peren

Appels zijn de populairste fruitsoort, peren zijn een goede tweede. Zowel appels als peren bevatten veel vezels, vitaminen en mineralen en zijn daarom gezond. Beide fruitsoorten zijn zowel rauw, gekookt, gestoofd, gedroogd als ook gebakken te eten. Vergeet ook niet de appelcider en Perry, de perenwijn. Natuurlijk maak je geweldig gebak met appels en peren.

Inhoud

• Geschiedenis van appels en peren
• What’s in a name
• In grote hoeveelheden appels en peren
• Wat zit in een appel of een peer
• Appels en peren in soorten en maten
• Hoe bewaar je appels en peren
• Waarom worden geschilde appels en peren bruin?
• Perry en cider
• Appelmoes
• Een peer stoven

Geschiedenis van appels en peren

Appels zijn er sinds mensheugenis geweest. Of het nu in het Hof van Eden was, of de eerste mensachtige die een hap zette, het appelboompje was erbij. De appeltjes van toen zijn niet te vergelijken met de huidige, ze waren klein, hard en zuur. De eerste, voor ons ook eetbare appels, worden geteeld in het verre Kazachstan.

De oude Grieken waren er dol op, maar vooral de Romeinen hebben de appel populair gemaakt. De Romeinen zagen er een goed afrodisiacum in.(maar dat zagen ze in alles) Omdat de Romeinse legioenen overal kwamen, wist de appel zich over heel Europa te verspreiden en werd een concurrent van de al populaire vrucht, de peer!

Wanneer de eerste peren werden geteeld is niet bekend maar de eerste oer-perenbomen hebben gestaan in het Kaukasusgebergte. De geteelde perenbomen ontstaan uit deze voorouders. Vooral de stoofperen werden populair in West-Europa, pas aan het eind van de Middeleeuwen beginnen de Fransen met het telen van de handperen.

What’s in a name

Mogelijk is het woord ‘appel’ een verbastering is van het woord ‘happen’. Waarschijnlijker is dat de appel zijn naam dankt aan het oud Keltische woord voor de vrucht, abhall. Daarnaast gaan er stemmen op voor de Bijbelse uitleg, de slang deed een ‘appel’ (Frans!) op Eva om in de appel te bijten. De voorkeur gaat vaak uit naar de tweede verklaring.

Het woord ‘peer’ is een afleiding van het Latijnse Pyrus. Met Pyrus communis wordt een gewoon perenboompje bedoeld.

In grote hoeveelheden appels en peren

Appels zijn er in veel rassen en smaken. Sinds vooral de middeleeuwen zijn er veel soorten ontwikkeld. In eerste instantie waren het vooral de monniken en nonnen in de kloosters die bijdroegen aan het onderzoek naar nieuwe soorten. Wereldwijd zijn er nu ongeveer 10.000 soorten en daar komen nog steeds nieuwe bij. Naast de ontwikkeling van verschillende smaken en kleuren liep de ontwikkeling van ‘hoogstam’ naar ‘laagstam’. Hoe kleiner de boom, hoe makkelijker het oogsten is. De meeste appelsoorten kunnen nu groeien aan laagstambomen.
De ontwikkeling van de verschillende perensoorten verliep langzamer. We kennen nu 3000 soorten wereldwijd. Peren worden verdeeld in stoofperen en handperen. Tot aan het eind van de middeleeuwen waren het de stoofperen die de dienst uitmaakten. Pas rond 1700 teelden de Fransen de eerste handperen. Ook bij het telen van peren wordt zoveel mogelijk gebruikt gemaakt van laagstam bomen.

Wat zit in een appel of een peer

Zowel appels als peren zijn goed voor je. Beide zitten vol met vezels en vitaminen en je wordt er niet dik van! In een appel zit per 100 gram 54 kcal en in een peer 50 kcal. De vezelrijkdom maakt vooral de peer tot één van de gezondste fruitsoorten, de appel scoort ook goed maar dan vooral ongeschild. Wanneer je een appel zoekt met veel vezels kun je het best kiezen voor een Granny Smith of een Golden Delicious.

Appels en peren hebben een goede hoeveelheid vitamine C (bijna gelijk) en vitamine E en B3. Naast de vitaminen bevat het fruit: kalium, fosfor, magnesium, calcium en ijzer. Het zijn vooral de peren die rijk zijn aan calcium, wat voor kinderen natuurlijk prima is.

Snoep verstandig eet een appel! De nieuwste appelsoorten bevatten soms net zoveel suiker als het gemiddelde snoepje. Appels zijn daarom niet extreem goed voor je tanden en kiezen. Belangrijk is om op vaste momenten te ‘snoepen’. Het gebit heeft tijd nodig om te herstellen van de suikeraanval. Wanneer je rekening houdt met de vaste ‘snoep’momenten blijven appels een beter alternatief dan een reep chocolade. Naast suikers zitten er ook veel gezonde vitaminen in appels.

Appels en peren in soorten en maten

De allerbekendste appelsoorten:Golden Delicious, Elstar, Granny Smith, Jonagold en Gala. Elstar, het best gewaardeerd door de Nederlandse bevolking, de mooiste misschien wel. In de winkel vaak de karakteristieke appel, geel met rood. Elstar wordt veel gebruikt voor appelmoes omdat de appel redelijk zoet is. Golden Delicious, de gouden appel, naarmate de appel rijper wordt, wordt de kleur dieper geel en de smaak zoeter. Granny’s, de groenste appel op de fruitafdeling. De appel is de zuurste onder de populairste appelsoorten. Jonagold, bijna net zo populair als de Elstar. Een goed houdbare appel. Gala tenslotte. Een handappel, met een fel rode kleur, vooral in salades een aanrader.

Hoewel bij appels geen onderverdeling wordt gemaakt in handappels en moesappels, wordt de Goudrenet gezien als dé moesappel bij uitstek. Naast de naam Goudrenet wordt ook wel ‘Rode schone van Boskoop’ gebruikt. De appel is stevig, een beetje zurig en is het goed te gebruiken in de moes en in appeltaart. Wanneer je voorkeur uitgaat naar een zeer frisse handappel, is de Goudrenet een goede keus.

De grootste tweedeling bij de peren is die tussen hand- en stoofperen. Gieser Wildeman, de allerbekendste stoofpeer. Voldoende gekookt, is de peer rood en zoet. De Saint Rémy, is iets groter en dat scheelt in het schillen. De Saint Rémy is meestal iets zuurder dan de Gieser Wildeman. Beide soorten zijn ongekookt niet eetbaar. De Doyenne du Comice is de populairste handpeer op dit moment, de Conference is een goede tweede.

Hoe bewaar je appels en peren

Appels bewaar je in de groentelade van je koelkast. Ze zijn na aankoop ongeveer twee weken houdbaar. Appels produceren ethyleen, bewaar daarom nooit groenten in dezelfde lade. Een fruitschaal is ook prima maar dit verkort wel de houdbaarheid. Koop nooit appels met beurse plekken.

Peren koop je wanneer ze nog vrij hard zijn. Laat ze daarna in een schaal nog een tweetal dagen narijpen. Wanneer je een peer net onder het steeltje een beetje in kunt drukken, dan is de peer rijp. Dit geldt alleen voor handperen, stoofperen kun je onmiddellijk bereiden.

Waarom worden geschilde appels en peren bruin?

Eenmaal geschild, worden zowel peren als appels bruin. Het fruit wordt bruin omdat twee stoffen met elkaar in aanraking komen, die in ongeschild fruit niet bij elkaar kunnen komen. De veroorzaker van de onsmakelijke verkleuring is een enzym, PPO. Er zijn drie manieren om deze verkleuring te voorkomen.

• PPO kan niet tegen een temperatuur boven de 70 graden, wanneer je geschild fruit onmiddellijk kookt zal het niet verkleuren.
• Het enzym werkt niet bij een lage zuurgraad. Een zure vloeistof zoals citroensap of azijn, voorkomen ook een verkleuring.
• PPO heeft zuurstof nodig, het sap van een citroen bevat veel vitamine C, deze vitamine neemt zuurstof weg waardoor het fruit minder snel bruin wordt.

Vooral citroensap is daarom een goede manier om verkleuring tegen te gaan.

Perry en cider

Cider wordt natuurlijk in veel landen en gebieden gemaakt, maar de Engelse appelwijn werd beroemd. Zowel Perry als cider horen in de eet- en drinktraditie van het land. Het westen van Engeland heeft een lange traditie in het maken van appelwijn. Real Cider, wordt het genoemd, gefermenteerd sap van zoveel mogelijk verschillende soorten appels.
Herefordshire, Gloucestershire en Worcestershire, dé graafschappen voor de Perry, perenwijn. Perenwijn wordt op dezelfde manier gemaakt als de appelwijn. De beste perenwijn wordt gemaakt door veel perensoorten door elkaar te mengen.

Appelmoes

• 2 kilo moesappels (Goudrenet?)
• 1 dl. kokend water
• 1 ei
• 100 gram suiker (ongeveer)
• citroenschil

Appels schillen, in vieren delen en klokhuis verwijderen. Was ze even af en doe ze in een pan met een dikke bodem. Kokend water en citroenschil erbij, kwartier flink door laten koken. Wanneer de appels zacht zijn, ze fijn roeren met een houten lepel of de moes door een zeef drukken.
De moes weer op het vuur zetten en langzaam opwarmen, de suiker erbij en deze goed laten oplossen. Het wit en het geel van een ei apart opkloppen en het voorzichtig door het mengsel roeren.
De hoeveelheid suiker hangt volledig af van de appel die je gebruikt!

Een peer stoven

• 2 kilo stoofperen
• 50 gr. suiker
• een citroenschil
• (1 dl. bessensap)
• sago

Schil de peren en deel ze in vieren, heel laten kan ook maar laat dan ook het steeltje zitten. Zet de peren net onder water op het vuur. De peren moet ongeveer drie uur koken, waarschijnlijk moet je nog wel extra water toevoegen. Citroenschil in het kokende water doen.

De meeste stoofperen krijgen na een uurtje of drie koken wel een mooie rode kleur. Voor een nog betere kleuring kun je de bessensap gebruiken, een half uur mee laten koken. Een half uur voor het einde van de kooktijd ook de suiker toevoegen.
Het overgebleven vocht binden met een beetje sago.

Dit bovenstaande recept is oud en wel de meest simpele manier om stoofperen te bereiden. Stoven kan ook goed in wijn (kies dan voor een rode) en ook water met een scheutje siroop is mogelijk.