Lychee - Een vrucht in opkomst

Tropische vruchten veroveren steeds meer hun plek in de Nederlandse supermarkten. Moest je voor een mango of een guave een aantal jaren geleden nog naar de toko, tegenwoordig is de kans groot dat je deze gewoon kan vinden bij de plaatselijke supermarkt. Niet alleen op de versafdeling is het aanbod van tropische vruchten gegroeid, ook bij de vruchtensappen en de frisdranken vinden deze veelal zoete smaken gretige aftrek. Een van die opkomende vruchten is de lychee.

Geschiedenis van de lychee

De lychee is een van origine Chinese vrucht uit het zuidelijke deel van China. Een van de oudste verwijzingen naar de lychee stamt uit de tijd van de Tang Dynastie, waar de lychee het lievelingsfruit was van Yang Yuhuan (Yang Guifei) de favoriete concubine (bijvrouw) van keizer Li Lonji (Xuanzong). Omdat de vruchten alleen in zuidelijk China voorkwamen liet de keizer deze bezorgen door de keizerlijke boodschappendienst. De dienst, gevormd door snelle paarden met ruiters die afwisselend dag- en nachtdiensten draaiden, doet denken aan de bekende "Pony Express". Over de exacte plaats waar de lychees vandaan kwamen zijn historici het niet geheel eens. Hoewel het grootste deel van mening is dat ze uit het tegenwoordige Guangdong kwamen, denkt een ander deel dat de vruchten afkomstig waren uit het tegenwoordige Sichuan.

De eerste westerse beschrijving van de lychee volgde pas veel later door Pierre Sonnerat (1748-1814) op de terugweg van zijn reis naar China en Zuidoost Azië. Vervolgens werd de lychee geintroduceerd op het franse eiland Réunion door Joseph-François Charpentier de Cossigny de Palma in 1764. Later volgde ook de introductie in Madagascar, welke uitgegroeid is tot een van de belangrijkste producenten van de vrucht!

Uiterlijk en groeiwijze

Lychees groeien met grote aantallen tegelijk aan een lycheeboom. Deze boom, behorend tot de Zeepboomfamilie (Sapindaceae) is groenblijvend en kan tot zo'nl 20 meter hoog worden. De boombladeren staan verspreid, hebben een lengte van 12 tot 25 centimeter en zijn vrijwel altijd even geveerd. De 4 tot 8 deelblaadjes hebben een lengte tussen de 6 en 15 centimeter en een breedte die varieert van 1,7 tot 4 centimeter. De vorm van de deelblaadjes is ei- tot lancetvormig en toegespitst. De structuur van de bladeren is dun-leerachtig. De bladeren zijn gaafrandig met een glanzend donkergroene bovenzijde en een grijsgroene onderzijde. De bloemen van de boom groeien in schermachtige, vertakte, eindstandige, hangende bloeiwijzen welke tot 70 centimeter lang kunnen worden. De bloemen hebben vier kelkbladeren, welke in kleur varieren tussen gelig en groenig, en geen kroonbladeren.

De vruchten groeien in trossen van 5 tot 30 lychees. De vrucht zelf is rond of ovaalvormig met een doorsnede van ca. drie centimeter. De buitenzijde wordt gekenmerkt door een relatief harde rode schil met een ruwe structuur. Het onderliggende, sappige maar stevige, vruchtvlees is halfdoorzichtig, melkwit, van kleur. In het binnenste van de vrucht vindt men een gladde ovale bruine pit met een lengte van ca. één centimeter.

Import en gebruik van de lychee

Het Nederlandse klimaat is niet geschikt voor de lycheeteelt. De vrucht moet dan ook worden geïmporteerd. De meeste lychees worden geïmporteerd uit Madagaskar, Mauritius, Zuid-Afrika, Israël en Azië. Hoewel de lychee in China al jarenlang in vele producten gebruikt werd, heeft het aanbod binnen Nederland zich lange tijd beperkt tot de gepelde vruchten in blik en de verse variant op de fruitafdeling. Wellicht heeft de vrucht een grotere bekendheid bij het publiek verworven door de plotselinge opkomst en populariteit van wokrestaurants in de afgelopen jaren, de typisch chinese vrucht is immers in vrijwel elk wokrestaurant te vinden. Wat vaststaat is in ieder geval dat de gemiddelde supermarkt tegenwoordig meer te bieden heeft aan lycheeproducten dan alleen de vruchten. Vrijwel in elke supermarkt vind men tussen de bekendere en minder exotische vruchtensappen nu ook lycheesap, regelmatig is dit sap zelfs van verschillende merken beschikbaar. Tussen de frisdranken kan men bij sommige supermarkten plastic blikjes ontdekken met bronwater met lycheesmaak. Dat lychee in opkomst is was ook te zien met de kerstdagen afgelopen jaar, waarbij deze vrucht (waarschijnlijk voor het eerst) opgenomen werd in het feestassortiment van een van Nederlands bekendste supermarktketens. Door de lancering van kleine luxe uitgevoerde lychee-ijsjes wist deze grootgrutter de lychee aan het Nederlands publiek te verkopen als ware kerstdelicatesse.

Een helaas nog niet goed algemeen verkrijgbaar product is de lycheewijn. De lycheewijn is een Chinese wijn en dat is terug te proeven in de smaak die sterk verschilt van de europese wijnen. Hoewel de smaak zacht en zoet is, is die ook fris en tintelent met een vrij sterke alcoholsmaak. De wijn is vaak te verkrijgen bij de betere Chinese en wokrestaurants en is soms te vinden bij de toko. De slijterijen lijken deze exotische specialiteit jammergenoeg nog niet ontdekt te hebben.