Oude hoogstam appelrassen: smaak, eigenschap en kenmerken

Hoogstam appelrassen horen bij de Nederlandse cultuurhistorie en moeten gekoesterd worden. Sterappel, Vlaamse Schijveling, Ananas Reinette, Glorie van Holland zijn slechts enkele hoogstam appelsoorten die uit de schappen van de winkel zijn verdwenen. Het is jammer dat oude zeer smakelijke rassen dreigen te verdwijnen. Supermarkten verkopen namelijk slechts een heel klein percentage van bestaande appelrassen. Zij volgen de vraag van de consument. En die appels worden zo economisch mogelijk geteeld, oftewel met laagstambomen. Heel langzaam wordt de hoogstamappelboom weer meer geplant. Er zijn zelfs mogelijkheden om hoogstam appelrassen te adopteren.In Ochten is het Nationaal Fruitpark Ochten aangelegd met diverse soorten oude fruitrassen.Er wordt overal gespeurd naar oude appelrassen, waarvan menigeen van het bestaan niet eens af wist. Op deze manier is al een aantal zeldzame exemplaren bewaard gebleven en worden weer opgekweekt.

De consument, de supermarkt en de fruitteler

De consument bepaalt het aanbod

De consument is eigenlijk zelf schuldig aan het relatief kleine aanbod in de winkels. Zijn koopgedrag is bepalend voor aanbod het product. Als appels niet aan bepaalde criteria voldoen koopt de consument niet.

De supermarkt volgt de consument

De supermarkt verkoopt slechts een heel klein percentage van bestaande appelrassen. Hij volgt de vraag, dus het koopgedrag, van de consument. Die wil een appel met een rode liefst glimmende schil. Een appel met een ruwe, doffe schil blijft in de winkel liggen.. Ook de grootte van de appel bepaalt de verkoop.

De fruitteler volgt de supermarkt

De fruitteler volgt de vraag van de supermarkt en doet dat met laagstamboomgaarden. Die zijn economisch efficiënter en dus goedkoper. De teler hoeft de ladder niet meer op. Het gevolg is dat andere rassen niet meer massaal worden geteeld en dus in de vergetelheid raken, ondanks een vaak veel lekkerder smaak.

De natuurlijke houdbaarheid van appels is kunstmatiger geworden

Vroeger was de houdbaarheid ook een belangrijk aspect voor de waardering van een appelras. Hoe langer houdbaar, hoe populairder. Maar die natuurlijke houdbaarheid speelt tegenwoordig geen grote rol voor de supermarkten. Appels worden nu in koelhuizen of onder gras bewaard, waardoor het rijpingsproces stilstaat.

De appels worden bewust een paar weken te vroeg geplukt

Naast het bewaren in koelhuizen worden appels een paar weken te vroeg geplukt. Hier ontstaat een groot nadeel ten opzichte van de natuurlijke bewaarappel. Door de te vroege pluk mist zo'n appel de laatste maand van de ontwikkeling van de kleur en de smaak en had dus veel lekkerder kunnen zijn. Hierdoor dreigen dus oude zeer smakelijke rassen te verdwijnen. Dat is jammer, want die appelrassen horen bij de Nederlandse cultuurhistorie en moeten gekoesterd worden.

Enkele oude hoogstam appelrassen

Er zijn natuurlijk nog hoogstam rassen in Nederland. Enkele voorbeelden staan in onderstaand schema met hun eigenschappen, kenmerken en hun smaak.

Hoogstambomen winnen langzaam terrein

De hoogstam fruitbomen winnen langzaam meer terrein met name door eko boerderijen. Daar planten de telers weer oude rassen en de appels groeien en rijpen op de oude manier. De appels rijpen dus op natuurlijke wijze en worden dus niet vroeger geplukt om de bewaartijd te verlengen.

Hoogstamappelboom adopteren

Sinds enkele jaren is het mogelijk om een hoogstamappelboomgaard of -appelboom te adopteren. Je kan het zien als een vorm van sponsoring van de telers. Meestal zijn het telers die de boomgaard als liefhebberij onderhouden of eko boerderijen. Als tegenprestatie worden in de bloesemtijd vaak picknicks georganiseerd en mogen de sponsors in de herfst hun eigen appels plukken en dan genieten van de voortreffelijke smaak.