Oude hoogstam appelrassen: smaak, eigenschap en kenmerken

Oude hoogstam appelrassen: smaak, eigenschap en kenmerken Hoogstam appelrassen horen bij de Nederlandse cultuurhistorie en moeten gekoesterd worden. Sterappel, Vlaamse Schijveling, Ananas Reinette, Glorie van Holland zijn slechts enkele hoogstam appelsoorten die uit de schappen van de winkel zijn verdwenen. Het is jammer dat oude zeer smakelijke rassen dreigen te verdwijnen. Supermarkten verkopen namelijk slechts een heel klein percentage van bestaande appelrassen. Zij volgen de vraag van de consument. En die appels worden zo economisch mogelijk geteeld, oftewel met laagstambomen. Heel langzaam wordt de hoogstamappelboom weer meer geplant. Er zijn zelfs mogelijkheden om hoogstam appelrassen te adopteren.In Ochten is het Nationaal Fruitpark Ochten aangelegd met diverse soorten oude fruitrassen.Er wordt overal gespeurd naar oude appelrassen, waarvan menigeen van het bestaan niet eens af wist. Op deze manier is al een aantal zeldzame exemplaren bewaard gebleven en worden weer opgekweekt.

De consument, de supermarkt en de fruitteler

De consument bepaalt het aanbod

De consument is eigenlijk zelf schuldig aan het relatief kleine aanbod in de winkels. Zijn koopgedrag is bepalend voor aanbod het product. Als appels niet aan bepaalde criteria voldoen koopt de consument niet.

De supermarkt volgt de consument

De supermarkt verkoopt slechts een heel klein percentage van bestaande appelrassen. Hij volgt de vraag, dus het koopgedrag, van de consument. Die wil een appel met een rode liefst glimmende schil. Een appel met een ruwe, doffe schil blijft in de winkel liggen.. Ook de grootte van de appel bepaalt de verkoop.

De fruitteler volgt de supermarkt

De fruitteler volgt de vraag van de supermarkt en doet dat met laagstamboomgaarden. Die zijn economisch efficiënter en dus goedkoper. De teler hoeft de ladder niet meer op. Het gevolg is dat andere rassen niet meer massaal worden geteeld en dus in de vergetelheid raken, ondanks een vaak veel lekkerder smaak.

De natuurlijke houdbaarheid van appels is kunstmatiger geworden

Vroeger was de houdbaarheid ook een belangrijk aspect voor de waardering van een appelras. Hoe langer houdbaar, hoe populairder. Maar die natuurlijke houdbaarheid speelt tegenwoordig geen grote rol voor de supermarkten. Appels worden nu in koelhuizen of onder gras bewaard, waardoor het rijpingsproces stilstaat.

De appels worden bewust een paar weken te vroeg geplukt

Naast het bewaren in koelhuizen worden appels een paar weken te vroeg geplukt. Hier ontstaat een groot nadeel ten opzichte van de natuurlijke bewaarappel. Door de te vroege pluk mist zo'n appel de laatste maand van de ontwikkeling van de kleur en de smaak en had dus veel lekkerder kunnen zijn. Hierdoor dreigen dus oude zeer smakelijke rassen te verdwijnen. Dat is jammer, want die appelrassen horen bij de Nederlandse cultuurhistorie en moeten gekoesterd worden.

Enkele oude hoogstam appelrassen

Er zijn natuurlijk nog hoogstam rassen in Nederland. Enkele voorbeelden staan in onderstaand schema met hun eigenschappen, kenmerken en hun smaak.
Appelrassen, smaak, eigenschappen en kenmerken
Appelras smaak eigenschappen/ kenmerken
Sterappel
Bron: Rasbak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Bron: Rasbak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
De goede smaak en kleur wordt in december bereikt en dan is het een lekkere friszure appel Een appel die vooral bij oudere mensen nog bekend is. Het is een mooie rode appel die veel in kerststukjes wordt verwerkt. Men moet de appel plukken als hij nog groen is. Hij moet in de kou bewaard worden om een mooie rode kleur te krijgen, met mooie kleine witte sterretjes op de schil. Betuwse boeren legden de appels in het stro om zo het gewenste resultaat te krijgen.
Vlaamse Schijveling Sappig, zacht zuur met weinig aroma. Snel melig. Een heel oud ras. Omdat deze vruchten nogal klein zijn, zijn het ideale appels voor kinderen. Over het algemeen zit deze boom heel vol met vruchten die een paar maanden te bewaren zijn.
Oranje Reinette zachtzuur van smaak. Eetbaar van oktober tot december.Een heel erg oud ras. De appel is geel en wordt in de herfstzon lichtoranje. De appels zijn middelgroot
Ananas Reinette sappig met een fris zure
smaak.
Boom groeit zeer matig en steil. Geschikt voor struikvorm. Kan worden veredeld op alle onderstammen. Bloeitijd middenvroeg tot laat. De Ananas Reinette is een oude variëteit. De vrucht is vrij klein.
Notarisappel heeft een lichtzure smaak.Een van de mooiste appels om te zien. Het is een uitstekende hand- en moesappel. De boom vormt een grote brede kroon. Oogsttijd 1e helft oktober, gebruikstijd tot begin februari.
Lemoenappel Grote appel die lichtzuur van smaak is Goede hand- en moesappel. De boom is groot. De vrucht is minder goed te bewaren dan de goudrenet,waar deze appel een zaailing van is.
Glorie van Holland Prima handappel, sappig en zachtzuurVormt stevig hout, bolvormige kroon. Geschikt voor struikvorm. Kan veredeld worden op alle onderstammen. Minder geschikt voor zware, koude gronden. Behoort tot de goede dragers. De vrucht is vroeg in de zomer mooi gekleurd.
Princesse Noble een zachtzure smaak Dit ras wordt ook wel de moeder van de Notarisappel genoemd. Het is een mooie appel met een gladde roodgestreepte geelgroene schil. Een middelgrote appel; goed tot december te bewaren.
Schone van Nordhausen ls hij geoogst smaakt de appel nog erg zuur, maar hoe langer hij ligt hoe milder de smaak wordt met een heerlijke geur. Dit is een echte aanrader. Een appel die heel erg goed te bewaren is, tot wel in april. Het is een klein rond sappig appeltje.
Beauty of Bath vroege handappel van goede kwaliteit en mooie kleurHandappel met een mooie kleur. Het is een niet al te grote appel en is geel met rode strepen. De boom blijft vrij klein. Oogst- en gebruikstijd tweede helft van augustus.
Brabantse Bellefleur een keukenappel die ook geschikt is als een wat droge en vaak wat te kleine handappel. Wordt vooral in de keuken gebruikt. Hij is lang te bewaren. Omdat de boom een mooie vorm heeft is hij belangrijk als landschappelijk element.
Schone van Boskoop friszure hand- en moesappelDe goudrenet. Een van de beste grote soorten. Bloeit vroeg, maar draagt daarentegen vrij laat. Kan slecht tegen droogte.
Alkmene Vooral een lekkere zoetzure handappelAls moesappel ook geschikt, maar heeft niet de voorkeur. Deze appels kunnen in september geplukt worden en zijn tot november houdbaar.
Valkappel Middelgrote, smakelijke zoetzure vrucht.Smakelijke handappel. Laat vruchtbaar, maar geeft dan ook veel vruchten.

Hoogstambomen winnen langzaam terrein

De hoogstam fruitbomen winnen langzaam meer terrein met name door eko boerderijen. Daar planten de telers weer oude rassen en de appels groeien en rijpen op de oude manier. De appels rijpen dus op natuurlijke wijze en worden dus niet vroeger geplukt om de bewaartijd te verlengen.

Hoogstamappelboom adopteren

Sinds enkele jaren is het mogelijk om een hoogstamappelboomgaard of -appelboom te adopteren. Je kan het zien als een vorm van sponsoring van de telers. Meestal zijn het telers die de boomgaard als liefhebberij onderhouden of eko boerderijen. Als tegenprestatie worden in de bloesemtijd vaak picknicks georganiseerd en mogen de sponsors in de herfst hun eigen appels plukken en dan genieten van de voortreffelijke smaak.
© 2008 - 2024 Henbro, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wanneer appel- en perenrassen plukken en hoe bewarenWanneer appel- en perenrassen plukken en hoe bewarenIn de herfst is het weer tijd voor het plukken van appels en peren. Voor de professionele fruitteler heet dat natuurlijk…
Appelrassen: welke soorten appel zijn er allemaal?Appelrassen: welke soorten appel zijn er allemaal?Het aantal appelsoorten is groot. Zo door de jaren heen zijn er duizenden rassen gekweekt. En nog steeds is men bezig ni…
Oud Betuws appelrassen: Koningszuur en NotarisappelOud Betuws appelrassen: Koningszuur en NotarisappelDe Koningszuur wordt ook wel Engelse Bellefleur genoemd. Dit oude appelras komt oorspronkelijk uit de Betuwe. De eerste…
Hoe gezond is een appel?Hoe gezond is een appel?De appel is misschien wel het meest bekende stukje fruit in Nederland. En dat is al lange tijd zo. Zo zijn er al allerle…

Vergeten groente of Oud-Hollandse groente weer in trekVergeten groente of Oud-Hollandse groente weer in trekDe jongere generaties kennen misschien nog enkele oude groentesoorten van naam, maar het uiterlijk en de smaak ervan wor…
Zout: Het is geen kruid en het is geen specerijHet is geen kruid en het is geen specerij, maar wel één van de eerste smaakmakers die de mens ontdekte en tevens één van…
Bronnen en referenties
Reactie

Robert Bruyndoncx, 23-12-2010
Vroeger thuis hadden we een boomgaard met een dertigtal hoogstammige appelbomen en een reusachtige dubbel flippen boom. nostalgisch gevoel voor deze natuurlijke kathedraal en ok de smaak die niet meer te vinden is.Waar kan ik ze nog vinden? Reactie infoteur, 24-12-2010
Dag Robert.

Ik kan je geen antwoord geven, maar misschien wel een tip waar dat wel zou kunnen.
In het Betuwse Ochten is het Nationaal Fruitpark Ochten gevestigd. Daar kan men terecht met dit soort vragen.
Zoek hun gegevens via internet en ik denk dat je het antwoord krijgt.
Succes.

Henbro

Henbro (83 artikelen)
Laatste update: 10-09-2016
Rubriek: Eten en Drinken
Subrubriek: Producten
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.