E120 - Karmijnzuur (en het verband met hyperactiviteit)

Karmijnzuur is de kleurstof die bekend staat onder het E-nummer E120. De stof wordt veelvuldig gebruikt in diverse voedingsproducten om deze van een rode kleur te voorzien. Deze kleurstof is niet geschikt voor mensen die te maken hebben met een dieetbeperking waarin zij geen vlees eten, aangezien karmijnzuur wordt gewonnen uit luizen. De gezondheidsrisico's die gepaard gaan met deze stof zijn erg klein.

Wat is karmijnzuur?

Karmijnzuur is een rode kleurstof dat ook wel bekendstaat onder de namen cochenille, karmijn, karmozijnrood, karmijnzuur en sunred crimson lake. Let hier wel op het onderscheid: karmijn of cochenille staat voor het pigment en karmijnzuur is de kleurstof. Vaak wordt deze kleurstof aangegeven met het E-nummer E120. De ADI staat op 5 mg/kilogram in lichaamsgewicht. De rode kleurstof wordt gebruikt voor het rood kleuren van het voedsel, maar ook in olieverf, aquarel en cosmetica waaronder lipstick. Bij het gebruik in cosmeticaproducten staat de stof bekend als CI75470.

Het gebruik van de kleurstof in verf is de laatste jaren aardig afgenomen aangezien karmijnzuur geen sterke kleur heeft. De stof is vervangen voor kraplak dat uit steenkoolteer wordt gewonnen. Er bestaat ook een stof genaamd 'Pools karmijn'. Dit is een textielkleurstof die wordt gewonnen uit een type luis dat bekend is onder de naam Margarodes polonicus. Het heeft niets te maken met de toevoeging E120. Het gebruik van karmijnzuur is erg populair omdat deze kleurstof in water oplosbaar is en het bij hoge temperaturen niet in kleur afneemt. Het wordt dus beschouwd als een stabiele kleurstof.

Hoe wordt karmijnzuur gewonnen?

Karmijnzuur wordt organisch gewonnen uit de cochenilleluis (alleen de vrouwtjes). Dit type luizen vindt de oorsprong in landen zoals Mexico, Guatemala, Peru en Honduras waar het op de cactussen van de Optunia-soort leeft. Omdat er nogal een aardig aantal luizen nodig is om de kleurstof te kunnen maken, worden ze er speciaal voor gekweekt. Er wordt gemiddeld gebruikgemaakt van 1 kilo luizen (ongeveer 140.000 luizen) tijdens het maken van de kleurstof. De luizen worden van de cactus afgeschraapt en vervolgens gedood door ze in water te dompelen. Vervolgens worden ze gedroogd en geplet. Het vocht afkomstig van de luizen dat tijdens het pletten vrijkomt, wordt gemengd met tin, koningswater of aluin. Tezamen met deze stoffen, is de kleurstof oplosbaar in water zonder dat het zijn kleur verliest en kan het worden gebruikt bij het kleuren van voedsel.

De geschiedenis van karmijn

Het gebruik van karmijnzuur in voedsel gaat helemaal terug in de tijd van de Azteken waar de stof niet alleen werd gebruikt als kleurstof maar ook als betaalmiddel aan de keizer om de belastingschuld mee af te betalen. Karmijnzuur werd in 1549 voor het eerst in Europa gebruikt als kleurstof nadat het door de Spanjaarden was meegebracht. Sindsdien is het een populaire kleurstof om voedsel mee te kleuren.

De eigenschappen van karmijnzuur

Karmijnzuur is een populaire kleurstof omdat het makkelijk te verwerken is in voedsel. De kleur steekt niet af en ook is het oplosbaar in water. De belangrijkste reden voor het gebruik van karmijnzuur om voedsel mee rood te kleuren is omdat het niet in kleur afneemt zodra er hoge of lage temperaturen aan te pas komen.

In welke producten wordt de toevoeging E120 gebruikt?

De toevoeging E120 wordt in veel bekende producten gebruikt. Denk hierbij aan:

• Roze koeken
• Activia aardbei van Danone
• Boer'n yoghurt van De Zuivelhoeve
• Eetpapier van Look-O-Look
• Red Orange van Mentos

Is E120 karmijnzuur voor iedereen geschikt?

E120 is niet voor iedereen aangeraden te gebruiken. Dit geldt voornamelijk voor kinderen, waar de stof kan zorgen voor hyperactiviteit en slapeloosheid. Ook kunnen er irritaties optreden zodra er sprake is van een overgevoeligheid voor de stof. Er kan hierbij worden gedacht aan eczeem en andere huidirritaties. Daarnaast is het ook niet geschikt voor mensen die te maken hebben met dieetbeperkingen om bijvoorbeeld religieuze redenen aangezien de stof wordt gewonnen uit luizen: dus dierlijk.